زیارت شرعی و بدعی

  • 1396/08/01 - 12:43
ابن‌تیمیه حرّانی زیارت قبور را به دو قسم «شرعی» و «بدعی» تقسیم کرده و می‌نویسد: اگر کسی به زیارت قبر برود و تنها قصد سلام دادن و دعا کردن برای میت و صاحب قبر را داشته باشد، زیارت شرعی است و اشکال ندارد، اما اگر به زیارت قبر برود و بخواهد که او را شفاعت کند، چنین زیارتی زیارت بدعی و منهی عنه و حرام است.

یکی از مسائل و موضوعات اختلافی میان مسلمانان و وهابیان، مسأله «زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و قبور انبیا، صالحان و عموم مسلمانان» است. ابن‌تیمیه با سخنان مبهم و دو پهلوی خود درباره مسأله زیارت قبر نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و تشکیک در مشروعیت و مأجور بودن کسانی‌که به زیارت قبر شریف آن حضرت می‌روند، به تشویش اذهان عمومی مسلمانان پرداخت و جرقه فتنه‌ای را زد که شعله‌های آن تا به امروز دامن‌گیر مسلمانان می‌باشد و کشورهای اسلامی در آتش همان فتنه می‌سوزند.
وی زیارت قبور را به دو قسم «شرعی» و «بدعی» تقسیم کرده و می‌نویسد: اگر کسی به زیارت قبر برود و تنها قصد سلام دادن و دعا کردن برای میت و صاحب قبر را داشته باشد، زیارت شرعی است و اشکال ندارد، اما اگر به زیارت قبر برود و روی قبر دست بکشد و به صاحب قبر قسم بخورد و یا او را به کسی قسم بدهد، در کنار قبر نماز بخواند، برای خودش دعا کند، از صاحب قبر طلب حاجت کرده و بخواهد که او را شفاعت کند، از او طلب یاری و کمک کند، برای صاحب قبر نذر کند یا به گمان این‌که دعا نزد قبر زودتر به اجابت می‌رسد، به زیارت قبر برود و در آن‌جا دعا کند. چنین زیارتی را با استناد به حدیث «لعن الله الیهود و النصاری اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد» و احادیث مشابه آن، زیارت بدعی و منهی عنه و حرام دانسته و معتقد است صحابه نسبت به قبر نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و قبور دیگر صالحان، چنین اعتقادی نداشته و چنین اعمالی را در کنار قبور آنان انجام نداده‌اند.[1]
اما تردیدی نیست که زیارت قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از نظر قرآن عملی پسندیده و شرعی است و مسلمانان در طول تاریخ اسلام به این عمل مبادرت می‌ورزیدند و در این راستا به کمالاتی نیز دست می‌یافتند. از باب نمونه خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا.[نساء/64] و ما هیچ پیامبری را نفرستادیم، مگر آن‌که به توفیق الهی از او اطاعت کنند و اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند، پیش تو می‌آمدند و از خدا آمرزش می‌خواستند و پیامبر [نیز] برای آنان طلب آمرزش می‌کرد، قطعاً خدا را توبه‌پذیرِ مهربان می‌یافتند.»
نحوه استدلال به این صورت می‌باشد که زیارت عبارت است از حاضر شدن نزد زیارت شونده، خواه برای استغفار باشد و خواه غیر آن. هم‌چنین خداوند در این آیه شریفه به گنهکاران دستور می‌دهد تا برای بخشش گناهان خود، نزد رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) بروند و آن حضرت را واسطه و شفیع قرار دهند.

پی‌نوشت:

[1]. «زیارت القبور علی وجهین: زیارة شرعیة و زیارة بدعیة... .» مجموع الفتاوی، ابن تیمیه حرّانی، موسسه‌دار‌الوفا، ج 1، ص 123 ـ 125.

تنظیم و تدوین

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.