پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ صوفیان برای رونق یافتن تصوف و دم و دستگاه خویش، از هر راهی برای گسترش آن استفاده می‌کردند. یکی از این راه‌ها، تقرب صوفیان خصوصاً سران فرقه‌ی صوفیه به دستگاه سلطان وقت بود که نه تنها برابر حکام و سلاطین ستمگر و ظالم زمان خود خاموش بودند، بلکه ظلم و بی‌عدالتی آنان را توجیه کرده و حتی از آنان تمجید و تعریف هم می‌کردند. سلطان محمود غزنوی که در عرصه فرمانروایی کارنامه خوبی ندارد از مرکز حکومت خود (غزنین) برمی‌خیزد تا در خرقان به دیدار شیخ ابوالحسن خرقانی برود، که در این دیدار شیخ، سلطان را به حضور می‌پذیرد، او را تمجید کرده و جامه‌ای به ایشان اهدا می‌کند.[تذکرة الاولیا، ج 2، صص 128 و 131] این تعریف و تمجید خرقانی چیزی جز ترس و بقای این فرقه در راستای تقرب به سلطان نمی‌تواند باشد.
همچنین هجویری که از مشایخ صوفی است، می‌نویسد: «صوفی باید سلطان وقت را تمکین کند تا برکات آن بدو برسد.»[ کشف المحجوب، ص544] در واقع تعریف و تمکین صوفیان از سلطان جائر، در راستای رونق پیداکردن خانقاه و مجالس آنان می‌باشد تا گزندی از طرف سلطان به آنان وارد نشود.

پی‌نوشت:
تذکرۀ الاولیا، عطار نیشابوری، تهران، انتشارات صفی علیشاه،  1375 ش.
کشف المحجوب، علی بن عثمان هجویری، تهران، انتشارات فرزان روز، 1380ش.