پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شرایط مهم در عبادت، ذکر و دعا، در نظرگرفتن ذات حق‌تعالی بوده، که باید دانست پرستش و معبودیت، فقط مخصوص خداوند متعال است. چنان‌چه در قرآن آمده: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ (اسراء/23) و خدای تو حکم فرموده که جز او، هیچکس را نپرستید.»
اما فرقه‌ی صوفیه سخنی غیر از سخن خداوند و حتی مخالف دستور خداوند مطرح کردند که پیروان صوفیه، در عبادات باید صورت مرشد و پیر خود را در نظر گرفته و از او غافل نشوند. چنان‌چه میرزا زین‌العابدین شیروانی، معروف به مست علیشاه در این‌باره گفته که: «باید سالک در مجامع و احوال و افعال و طاعت و اقوال، از مراقبت صورت مرشد غافل نشود و در هنگام ذکر و ورد و طاعت و خدمت از وجه شیخ خود زایل نگردد.»(ریاض السیاحه، ص 371)
این اعتقاد رؤسای صوفیه مبنی بر تجسم صورت مرشد در عبادت، کاملا مخالف توحید خداوند متعال بوده و در‌واقع شرک نسبت به حق‌تعالی است، که به پیروان خویش، توجه به غیر حق را القا کرده و آنان را از صمد‌پرستی به صنم‌پرستی وادار می‌کنند.

پی‌نوشت
شیروانی، زین‌العابدین، ریاض السیاحه، به‌تصحیح اصغر حامدی ربانی، تهران، نشر سعدی.