پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در مبانی دین اسلام توصیه‌های ارزشمندی در خصوص خطری نادیدنی اما خطرناک به نام «چشم‌زخم» شده است. و می‌توان با آگاهی و بصیرت دادن مردم توسط توصیه‌های قرآن و حضرات معصومین (علیه‌السلام)، درصد آسیب‌ها و تخریب‌ها را به صفر برسانیم؛ زیرا با غفلت از سفارش‌های دینی، زندگی‌ها عطر و بوی آرامش نخواهد داد. به‌ویژه شیطنت‌های یهود و صهیونیست‌ها در آموزش و تقویت نیروهای نامرئی انسانی به‌ویژه چشم را نباید نادیده گرفت! درحالی که بی‌انگیزگی، پیچ‌خوردگی امور آدم‌های امروزی را هم با این نگاه می‌توان مداوا کرد.
در اهمیت این موضوع همین بس که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرماید: «به راستی که چشم‌زدن، آدمی را به قعر قبر و شتر را به درون دیگ می‌فرستد»؛[1] یا امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «اگر قبرها شکافته شود، خواهید دید که بیشتر مردگان شما از زهرچشم مرده‌اند؛ زیرا چشم‌زدن حق است»؛ بدانید که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرمودند: «چشم حق است، هرکس به چیزی که از آن برادر ایمانی‌اش هست در شگفت شد، باید خدای را یاد کند که هرگاه چنین کند به وی آسیبی نرسد».[2]
در این کلام نورانی دو نکته قابل تأمل است:
۱. شگفتی؛ و آن زمانی است که معمولاً حالت چشم انسان با دیدن و یا شنیدن چیزی تغییر می‌کند.
۲. یاد خدا و توجه به باری‌تعالی خنثی کننده‌ی زهر و انرژی مخربی که چشم تولید کرده، می‌باشد.
با این وصف، چشم‌زخم، سوءنظر، زهر‌چشم، شورچشمی، جادوی‌چشم و... یک حقیقت پذیرفته شده‌ی جهانی است و واقعیت اجتناب‌ناپذیری است که همه‌ی ما به نوعی در زندگی آن را تجربه کرده و می‌کنیم. هم مورد تابش نگاه‌های مخرب بودیم و هم خود دیگران را درگیر کرده‌ایم.
چه‌بسا به ذهن افراد خطور کند  که چه لزومی برای طرح این مباحث است؟ بیان این‌گونه مسائل خود تحریک ساکن است و موجب تشویش افکار اذهان می‌شود!! و صحبت در این زمینه امنیت روانی افراد را به خطر انداخته و ایجاد ترس می‌کند و نهایتاً منجر به خرافات می‌شود؛ ولی واقعیت چنین نیست که طرح چنین مسائلی باعث شوک روانی شود، بلکه باعث پیشگیری از تخریب‌های نیروی قدرتمند چشم و امنیت روانی می‌شود.
چشم‌زخم در سه جای قرآن ذکرشده است که مفسران آن را تفسیر نموده‌اند:
۱. روشن‌ترین آیه‌ای که بر واقعیتی به نام چشم‌ و نظر دلالت دارد، آیه آخر سوره‌ی قلم می‌باشد که بیشتر شما  آن را شنیده و یا به صورت قاب در منزل  و محل کار نصب کرده‌ و یا به گردن خود آویخته‌اید و به «وَ إِن یَکَادُ» معروف است.
اقوالی در شأن نزول این آیه‌ی مبارکه در تفاسیر نقل شده است؛ نوشته‌اند که رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) روزی در مسجد مشغول تلاوت قرآن بود که جماعتی کنار درب مسجد ایستاده و انتظار خارج شدن ایشان را داشتند تا با قدرت چشمی خود به آن حضرت ضربه بزنند. جبرئیل با آوردن این آیه، حضرت را با خیر نمود و آن بزرگوار با قرائت «وَ إِن یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا...» از مسجد به سلامت خارج شدند.
علامه طباطبایی که یک فیلسوف خردگرا و خردورز است، این آیه را به چشم‌زدن معنا کرده و می‌نویسد: «چشم‌زدن خود نوعی از تأثیرات نفسانی است و دلیل عقلی بر نفی آن را نداریم؛ بلکه حوادثی دیده شده که با چشم‌زدن منطبق است».[3]
با توجه به شأن نزول و جاری شدن این آیه بر لبان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، به نظر می‌رسد خواندن این آیه ما را در برابر نگاه‌های خطرناک یاری خواهد کرد.[4]

پی‌نوشت:

[1] . علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۶۳، تهران: اسلامیه، ۱۳۷۹، ص ۲۶.
[2] . علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۵، تهران: اسلامیه، ۱۳۷۹، ص ۱۲۷.
[3] . علامه محمد حسین طباطبایی، تفسیر المیزان، قم: دفتر نشر اسلامی، ۱۳۷۴، ج ۱۹، ص ۶۴۸.
[4] . زبیده خدایی، خدایا با چشم زخم چه کنم، قم: نشر قلم‌زنان، ص ۳۸.

جهت مطالعه بیشتر بنگرید به: زبیده خدایی، خدایا با چشم زخم چه کنم...