پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حضرت یعقوب همه فرزندان را جمع کرد تا آخرین سخنانش را به فرزندانش بگوید. یعقوب فرمود: «يا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ لَكُمُ الدِّينَ فَلا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ.[بقره/132] فرزندان من! خداوند اين آيين پاك را براى شما برگزيده است، و شما، جز به آيين اسلام از دنيا نرويد!» آخرین توصیه و سخن یعقوب به فرندانش این است، که ای فرزندان من، مسلمان بمیرید.
یوسف نبی نیز با این‌که مالک مصر بود و تمام قدرت‌های آن روز را در اختیار داشت، به توصیه یعقوب عمل کرد و به خدای سبحان فرمود: «رَبِّ قَدْ آتَيْتَني‏ مِنَ الْمُلْكِ وَ عَلَّمْتَني‏ مِنْ تَأْويلِ الْأَحاديثِ، فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ، أَنْتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ تَوَفَّني‏ مُسْلِماً وَ أَلْحِقْني‏ بِالصَّالِحينَ.[یوسف/101] پروردگارا! بخشى (عظيم) از حكومت به من بخشيدى، و مرا از علم تعبير خواب‌ها آگاه ساختى! اى آفريننده آسمان‌ها و زمين! تو ولىّ و سرپرست من در دنيا و آخرت هستى، مرا مسلمان بميران، و به صالحان ملحق فرما!»
این سخنان دو پیامبر بزرگ الهی، اهمیت اسلام، در حال مرگ  را بیان می‌کند، و ما انسان‌ها را متوجه می‌سازد، که مسلمان مردن، چه‌قدر مهم است، که خواسته‌ی پیامبران الهی قرار می‌گیرد.
اما نکته دقیق و مهم این‌جاست که مرگ در منطق قرآن به چه معناست؟ آیا «مرگ در حال اسلام» که خواسته یعقوب و یوسف قرار می‌گیرد، همان معنای متعارف در نزد ما انسان‌ها است؟ یا معنایی دیگر دارد؟
مرگ در منطق ما انسان‌ها، به‌معنای خروج روح از کالبد بدن است، به‌صورتی که قلب از حرکت بایستد و فرد قدرت نفس کشیدن نداشته باشد، اما در فرهنگ قرآن، مرگ معنایی دیگر دارد! قرآن در تعریف موت و حیات می‌گوید: هر کس بهره‌ای از زندگی حقیقی و واقعی داشته باشد و با خدا و ولی خدا، آشنا باشد، زنده است، هر چند که در ظاهر مرده باشد و روحش  از کالبد بدن جدا شده باشد و در مقابل، کسی‌که بهره‌ای از توحید نداشته باشد و با ولی خدا (امام زمان) آشنا نباشد، مرده است، هر چند از حیات ظاهری برخوردار باشد و نفس بکشد. از این‌رو در قرآن کریم، به کفّار، مرده اطلاق می‌شود.
زیرا کفار اگر چه به‌ظاهر زنده هستند، ولی در حقیقت مرده هستند. از این‌روست که امام معصوم می‌فرماید: «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً.[1] اگر انسانی بمیرد، در حالی‌که امام زمان خود را نشناسد، تا مطیع ولیّش باشد، به مرگ جاهلی از دنیا رفته است». یعنی کسی‌که معرفت و شناختی از امام زمان خود نداشته باشد، در حقیقت مرده است، نه این‌که در آینده، به مرگ جاهلی، خواهد مرد؛ هم‌اکنون مرده است و در جاهلیت به‌سر می‌برد.[2]

پی‌نوشت:

[1]. ابن بابویه، کمال الدین، اسلامیه، تهران:1395ق، ج2، ص409.
طبرسی، اعلام الوری، اسلامیه، تهران: 1390ق، ص442.
[2]. ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، اسراء، قم:1390ش، ص40-41

نویسنده: مجتبی محیطی