پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ خطبه فدکیه از جمله سخنرانی‌های حضرت فاطمه (علیها السلام) است، که شیعه و سنی این خطبه را روایت کرده‌اند. این خطبه زمانی ایراد شد که ابوبکر و عمر فدک را غصب کردند و فاطمه (علیها السلام) برای طلب فدک به مسجد رفت و خطبه ای ایراد فرمود که از نظر بلاغت، فصاحت و معنا همانند بهترین خطبه‌های نهج البلاغه است.
برخی گمان می‌کنند این خطبه فقط توسط شیعه روایت شده است، در حالی‌که بزرگان اهل سنت نیز خطبه فدکیه را روایت کرده‌اند. ابن طیفور عالم بزرگ اهل سنت (متوفای 281 قمری) در کتاب «بلاغات النساء»، قضیه فدک را به‌صورت مبسوط نقل کرده و می‌گوید: برخی گفته‌اند این خطبه، ساخته فرد دیگری است در حالی‌که چنین چیزی صحیح نیست و این خطبه‌ی شناخته شده‌ای است و همواره بزرگان ما این خطبه را در خصوص آل ابی‌طالب (علیه السلام) به فرزندانشان آموزش می‌دهند.[1]
كتاب بلاغات النساء خلاصه‏‌اى از سخنان برگزيده، بليغ و فصيح شخصيت‌هاى زن است كه در طول سه قرن نخست اسلام بيان شده است. نويسنده اين كتاب يكى از شخصيت‌هاى بزرگ اهل تسنن در قرن سوم هجرى به‌شمار مى‏‌آيد و بسيارى از مطالب اين كتاب موافق با روايات علماى شيعه و سنى است.
اين كتاب از اعتبار و ارزش خاصى ميان علماى شيعه و سنى برخوردار است، به حدى كه علامه مجلسى اين كتاب را يكى از مصادر كتاب معروف خود «بحار الأنوار» قرار داده و به آن اعتماد كرده است‏.[2]
ابن ابی الحدید از بزرگان قرن هفتم هجری در شرح نهج البلاغه حدود 90 صفحه را به قضیه فدک اختصاص می‌دهد. او به مناسبت نامه 45 امیرالمومنین به عثمان بن حنیف وارد بحث فدک می‌شود و مباحث زیادی را در خصوص فدک بیان می‌کند.[3]
خطبه فدکیه در منابع شیعه نیز نقل شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: کتاب «شرح‌الاخبار» قاضی نعمان مغربی که در قرن سوم و چهارم گزارش شده است که به لحاظ قدمت، حائز اهمیت است. قاضی نعمان  خطبه فدکیه را با عنوان «خطبه الزهراء» می‌آورد و سپس شرح دقیق و زیبایی از این خطبه بیان می‌کند.[4]
طبری (متوفای قرن 5) در کتاب «دلائل الامامة» این حدیث را با عنوان «حدیث فدک» با روایت‌های متعدد بیان می‌کند.[5]
و طبرسی (متوفای 588ق) در احتجاج این قضیه را با عنوان «احتجاج فاطمة الزهراء على القوم لما منعوها فدك و قولها لهم عند الوفاة بالإمامة» بیان می‌کند.[6]
ابن طاووس نیز در الطرائف این قضیه را با عنوان «فيما جرى على فاطمة من الأذى و الظلم و منعها من فدك‏» بیان می‌کند و به‌صورت مفصل به جریانات فدک می‌پردازد.[7] منابع متاخر، حدیث فدک را به استناد این منابع نقل کرده‌اند.

پی‌نوشت:

[1]. ابن طیفور، بلاغات النساء، الشریف الرضی، قم: بی تا، ص 23
[2]. کتابشناسی کتاب بلاغات النساء، کتابخانه دیجیتال نور
[3]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، مکتبه آیت الله مرعشی، قم: 1404ق، ج16، ص 205-290
[4]. قاضی نعمان مغربی، شرح الاخبار، جامعه مدرسین، قم: 1409 ق، ج3، ص34-55
[5]. طبری، دلائل الامامه، بعثت، قم:1413، ص109-125
[6]. طبرسی، الاحتجاچ، نشر مرتضی، مشهد:1403ق، ج1، ص97-109
[7]. ابن طاووس، الطرائف، خیام، قم:1400ق، ج1، ص247-275