پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ منا به معنی علاقه به چیزی با اندازه، یا سرزمین آرزوهاست، و نوع آرزوی هر فرد، تابع میزان معرفت و شناخت او است، و بهترین آرزوها خیر دنیا و آخرت است، که از مصادیق آن حج خانه خدا، فرزند صالح، سلامتی برای عبادت، ثروتی که در راه خدا صرف شود، چشمی که قرآن بخواند و از خوف خدا گریه کند، و ... می‌باشد.
از امام رضا (عليه السلام) نقل شده است: «العِلَّةُ الَّتي مِن أجلِها سُمِّيَت مِنى مِنى، أنَّ جَبرَئيلَ (عليه السلام) قالَ هُناكَ لإِبراهيمَ (عليه السلام): تَمَنَّ عَلى رَبِّكَ ما شِئتَ. فَتَمَنّى إبراهيمُ في نَفسِهِ أن يَجعَلَ اللهُ مَكانَ ابنِهِ إسماعيلَ كَبشًا يَأمُرُهُ بِذَبحِهِ فِداءً لَهُ، فَاُعطِيَ مُناهُ.[1] علت نام‌گذاری منا، به این نام این است که جبرئیل به حضرت ابراهیم (علیه السلام) گفت: هرچه می‌خواهی از پروردگارت، تمنا کن و ابراهیم در درون آرزو کرد که خدا به جای فرزندش اسماعیل که مأمور به قربانی او بود، گوسفندی قرار دهد، تا تاوان اسماعیل گردد، پس خداوند، آرزوی او را برآورده نمود.»
حج‌گزاران در شب و روز قبل از ورود به منا، وقوف کوتاهی در عرفات و مشعر دارند؛ اما در منا باید چند شب بیتوته کنند. با توجه به این که منا، محل تحقق خواسته‌ها و آرزوهاست و حجاج از آن‌جا پس از جلب رحمت و غفران خدا در عرفات و مشعر حضور یافته‌اند، دیگر آن‌جا جای ماندن است؛ یعنی تا پیش از شمول آمرزش الهی، انسان باید بی‌قرار و در تکاپو باشد و آن‌گاه که آن را یافت، موعد درنگ و آرامش او فرا می‌رسد. به خصوص که در منا پس از مبارزه جمعی با شیطان، قربانی کرده و نفس خود را می‌کشد، و این یعنی نجات و رستگاری کامل انسان. بهشت نیز که مکان استقرار است، پس از شمول مغفرت و رحمت الهی حاصل می‌شود.
با توجه به این‌که حج‌گزاران به صورت پراکنده و با انواع حج، خود را به عرفات می‌رسانند و شب نیز از آن‌جا کوچ می‌کنند؛ گویا تا قبل منا، فرصتی برای بحث و گفت‌وگو و طرح مسائل مهم جامعه اسلامی پیدا نمی‌کنند. اما منا و بیتوته در آن‌جا، فرصت مناسب و ارزشمندی برای این امر است. از این‌رو جایگاه بعضی از خطبه‌های مهم مانند خطبه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و سخنرانی امام حسین (علیه السلام) در منا، پیمان عقبه اولی و ثانی، برگزاری مراسم عزاداری از سوی امامان و... در منا بوده است.
همچنین منا، سرزمین ذکر الهی است. در مورد ایام تشریق از امام صادق حکایت شده است: «سألته عن قول الله عزوجل: (واذكروا الله كذكركم آباءكم أو أشد ذكراً) قال: كان المشركون يفتخرون بمنى إذا كان أيام التشريق، فيقولون: كان أبونا كذا، وكان أبونا كذا فيذكرون فضلهم، فقال: (اذكروا الله كذكركم آباءكم).[2] از امام در مورد آیه 200 سوره بقره (چون مناسكتان را به جاى آورديد، هم‌چنان كه پدران خويش را ياد مى‌كرديد، حتى بيشتر از آن، خداى را ياد كنيد) سؤال کردند، امام صادق (عليه السلام) فرمود: مشرکان هنگامی‌که در منا حاضر می‌شدند، افتخارات پدران خود را یادآوری می‌کردند و قرآن دستور داد هنگام حضور در سرزمین منا، یاد خدا کنید و این ذکر و یادمان همچون یاد پدرانتان؛ بلکه شدیدتر باشد.»
در آیات قرآن دستور داده شده که بعد از توقف در مشعر، هم‌چون دیگر مردم کوچ نموده و به سوی منا حرکت کنید. آری با مردم و همراه مردم بودن در طی مسیر الهی نیکو است، و حرکت دسته‌جمعی حاجیان از مشعر به منا، تجلی این هم‌نوایی الهی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: «ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ.[بقره/199] سپس از آن‌جا كه ديگر مردم بازمى‌گردند، شما نيز بازگرديد و از خدا آمرزش بخواهيد، كه آمرزنده و مهربان است.» این هماهنگی و همسانی با همه حجاج و زائران و فرق نداشتن بین مخلوقات خداوند، از اهداف حج می‌باشد.
اما در حج خونین امسال، عده‌ای که به خود لقب خادم حرم خداوند داده‌اند، ولی خود را برتر از دیگر مسلمانان می‌دانند؛ و مسیر عربستانی‌ها را در منا جدا کرده‌اند، و برای عبورشان مسیرهای دیگر را بسته، و با چند ماشین اسکورت به سمت جمرات می‌روند، جایی اختصاصی بدون ازدحام در پرتاب سنگ دارند،[3] عده زیادی از حجاج بخشیده شده خدا را، با توطئه می‎کشند، و تصویری زشت از بهترین تجمع اسلامی، در منظر غیرمسلمانان قرار می‌دهند. مکان استغفار، ذکر، آرزو، آرامش، فرصت برای تصمیمات مهم و مکانی برای هماهنگی و همسانی با حجاج را به مکانی پر از اندوه و اضطراب و وحشت تبدیل می‌کنند، و بعد این فجایع باز هم می‌گویند چیزی از ارزش ما کم نشده است؛ حاکمان اسلامی باید برای حرمین شریفین فکری کنند و دست مسلمان‌نماهای یهودی که به جای اهداف خداوند در کنگره حج، اهداف صهیونیست‌ها را دنبال می‌کنند، از اداره این مراسم کوتاه نمایند.

پی‌نوشت:
[1]. علل الشرائع، شیخ صدوق، نجف: منشورات المكتبة الحيدرية ومطبعتها، 1386ق، ج2، ص436.
[2]. وسائل الشیعة، حر عاملی، قم: آل البیت، 1414ق، ج14، ص272.
[3]. «آل سعود و تبعیض نهادن در برگزاری حج»