تکتف آری یا خیر؟

  • 1392/07/03 - 17:46
خداوند تبارک و تعالی در آیات زیادی به امت امر فرموده اند که نماز بخوانید و از طرفی کیفیت نماز خواندن و جزئیات آن نیز به پیامبر اکرم (صلی‎الله‎علیه‎وآله) ابلاغ شده است و نه کس دیگر ، بنابراین کیفیت نماز خواندن امری است تعبدی که مسلمانان باید از آن تبعیت کنند .اما اینکه پیامبر اکرم چگونه نماز می خواندند مساله ای است که در این مقاله در پی پاسخ به آن هستیم.

خداوند تبارک و تعالی در آیات زیادی به امت امر فرموده اند که نماز بخوانید و از طرفی کیفیت نماز خواندن و جزئیات آن نیز به پیامبر اکرم (صلی‎الله‎علیه‎وآله) ابلاغ شده است بنابراین کیفیت نماز خواندن امری است تعبدی که مسلمانان باید از آن تبعیت کنند.
پیامبر اکرم (صلی‎الله‎علیه‎وآله) نیز فرموده اند: صلو کما رایتمونی اصلی[1]
همانطور که من نماز می‌خوانم شما هم بخوانید.
حال از آنجا که خلفا و مسلمانان حق تشریع احکام را نداشته و باید همانطور نماز بخوانند که پیامبر (صلی‎الله‎علیه‎وآله) نماز می خوانده اند ،پس باید ببینیم پیامبر (صلی‎الله‎علیه‎وآله) چگونه نماز می‌خوانده‌اند
شیعه معتقد است که آن حضرت همان طور نماز می‌خوانده‌اند که امامان معصوم (علیهم‌السلام) فرموده‌اند، یعنی تکتف (دست به بر دست گذاشتن)  و آمین گفتن بعد از حمد در نماز پیامبر (صلی‎الله‎علیه‎وآله) نبوده است.

احادیثی در منابع اهل سنت آمده و نحوه نماز خواندن پیامبر (صلی‎الله‎علیه‎وآله) را توضیح داده ولی در هیچ یک از آن ها اشاره‌ای به تکتف نشده است.
الف: در سنن بیهقی آمده که ابی حمید ساعدی خطاب به اصحاب پیامبر (صلی‎الله‎علیه‎وآله) گفت: من داناترین شما به نماز پیامبر هستم
اصحاب گفتند به چه دلیل، چرا که تو نه بیش از ما پیرو آن حضرت بوده ای و نه بیشتر از ما مصاحبت ایشان را داشته ای
ابی حمید گفت: چرا
گفتند، کیفیت نماز آن حضرت را برای ما بیان کن.
ابو حمید گفت: پیامبر اسلام هر وقت به نماز می ایستادند دستها را بالا می بردند سپس تکبیر می گفتند و آنگاه که همه اعضای ایشان سر جای خود قرار می گرفت به قرائت می پرداختند...[2]
در این حدیث ابو حمید به وضوح بیان می کند که پیامبر اکرم (صلی‎الله‎علیه‎وآله) در حال نماز دستهایشان را در جای خود قرار می دادند و مشخص است که جای دست در حالت طبیعی روی سینه نیست
در حدیث دیگری که به نام حدیث المسیء صلاته (حدیث کسی که نماز خود را صحیح نمی‌خواند) معروف است، از ابوهریره نقل شده که پیامبر به کسی که نماز را اشتباه می‌خواند، نماز را تعلیم دادند، در این حدیث به جزئیات نماز اشاره شده ولی هیچ اسمی از تکتف برده نشده است.[3]
با آنکه در نماز پیامبر هیچ اشاره ای به تکتف نشده ولی اهل سنت آن را جزء نماز می‌دانند اگر چه بین مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز در نحوه تکتف تفاوتهایی وجود دارد.
اگر چه احادیث در این زمنیه از طرف علمای شیعه فراوان است ولی آمدن چنین احادیثی در منابع اهل سنت آن هم کتابهای معتبر آنان نشان می دهد که قطعا در زمان پیامبر اکرم (صلی‎الله‎علیه‎وآله) چنین چیزی نبوده است
اما ریشه این بدعت از کجا آغاز شده است؟
در بعضی از گزارشها آمده که در زمان خلیفه دوم، پس از آنکه ایران فتح شد، بعضی از ایرانیها در مقابل خیلفه دست به سینه گذاشتند، خلیفه از علت آن جویا شد، گفتند جهت احترام چنین کاری می کنند ، خلیفه گفت : خوب است ما نیز در مقابل خداوند چنین کاری انجام دهیم.[4]
با توجه به احادیث فراوانی که از طریق امامان شیعه رسیده است، و نیز وجود احادیث مشابه در منابع معتبر اهل سنت و هم چنین اختلاف در روش تکتف در بین مذاهب چهارگانه اهل سنت می توان نتیجه گرفت که تکتف در زمان پیامبر اسلام (صلی‎الله‎علیه‎وآله) نبوده و بعدها در زمان خلفا وارد نماز شده و از آنجا که خلفا حق تشریع احکام را نداشته‌اند، لذا تکتف نوعی بدعت در نماز به شمار می‌آید.

پی‌نوشت:

[1]. بحارالانوار، ج 85، ص 292.
[2]. سنن بیهقی:2/72، 73، 101، 102; سنن أبی داود:1/194، باب افتتاح الصّلاة، حدیث 730ـ736; سنن ترمذی:2/98، باب صفة الصّلاة.
[3]. صحیح بخاری، ج1، ص 189، شماره 793; صحیح مسلم:2/11.
[4]. مستند العروه الوثقي , آيت الله خويي , ج 4, ص 445 - جواهرالكلام , ج 11, ص 19

تنظیم و تدوین

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.