فتح یک سرزمین اگر بر اساس مبانی الهی و در مسیر تعالی انسان باشد، ایرادی ندارد. هخامنشیان همواره به کشورگشایی و فتوحات میپرداختند. ساسانیان و نقطه اوج آن (انوشیروان) بخشی عظیم از عمر خود را به کشورگشایی پرداخت. امروزه نیز مدعیان حقوق بشر کشورگشایی و فتوحات دارند. مدعیان خردورزی نیز بسیاری در برابر این فتوحات سکوت میکنند و با سکوتشان بر آن صحه میگذارند. اما اینکه عمر و یارانش در آذربایجان چه میخواستندف مطمئناً هدفشان خالص برای نشر اسلام نبود. بلکه اهداف مادی داشتند که ما آن را صحیح نمیدانیم.