پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_  وندیداد یکی از پنج بخشِ اَوِستای امروزی است که از دوران پیش از اسلام، به صورت کامل به نسل‌های بعدی تا امروزه رسیده است.[1] همین امر نشانگر ارزش فوق‌العاده این کتاب است که زرتشتیان بر حفظ آن، اهتمام ویژه داشتند.

وندیداد به صورتِ گفتگوی دوطرفه میان اهورامزدا و زرتشت ثبت گردیده، بدین صورت که «زرتشت پرسید... اهورامزدا پاسخ داد...». لیکن امروزه برخی از زرتشتیان، تلاش می‌کنند تا در اعتبار چندین هزار ساله این کتاب، خدشه وارد کنند، چه اینکه برخی تعالیم آن، نامعقول، شرم‌آور و غیرقابل توجیه است.

این در حالی است که موبد اردشیر خورشیدیان در کتاب «پرسش به پاسخ‌های دینی زرتشتیان» درباره وندیداد گفتند: «اصولاً اوستا به مجموعه پنج بخش کتابی گفته می‌شود که از دید زرتشتیان آنقدر سپنته (مقدس) و گرامی بوده که حاضر شدند تا پای جان در پستوها و نهان خانه‌ها نگاه داشته و از دست برد و سوزانیده شدن توسط نیروهای دشمن، حفظ کنند».[2] ایشان در ادامه از پنج نسکِ مقدس اوستا چنین نام می‌برند: نخست: کتاب یسنا، دوم: کتاب یشت‌ها، سوم: کتاب ویسپَرَد، چهارم: کتاب وندیداد، پنجم: کتاب خرده اوستا.[3] روشن است که ایشان برای وندیداد، از واژه سپنته استفاده کردند و در توضیح این واژه می‌گویند: «سپنته یعنی سپید و عاری از هرگونه آلودگی».[4] و همچنین برای کتاب وندیداد از واژه مقدس استفاده کردند، و سپس در توضیح، قداستِ وندیداد برای زرتشتیان را به «قداستِ کعبه برای مسلمانان» تشبیه می‌کنند.[5]

موبد دکتر مهربان پولادی، فرنشین انجمن موبدان تهران، در یک «آگاهی نامه» نوشتند:

آگاهی همگانی

نابایست‌بودن دیدن روی درگذشته در هنگام خاکسپاری

احتراماً به آگاهی همه همکیشان گرامی و هموندان بزرگوار انجمن‌های زرتشتی می‌رساند که طبق سنت و نوشتار دینی، نبایست جسم شخص سفر کرده به مینو را بیش از ۲۴ ساعت نگهداشت و دیدن چهره بی‌جان درگذشته، کاری نابایست است (وندیداد فرگرد ۷ بند ۴ و ۵).

همچنین یادآور می‌گردد در هنگام خاکسپاری کُشتی خود شخص درگذشته استفاده شود (نیازی به خریدکشتی نو نیست) و پارچه کفن اگر نو نباشد اشکالی ندارد ولی باید شسته، پاک و سفید رنگ باشد و استفاده شود. (سد در نثر-۱۲ و وندیداد ۵-۶۰).[6]

در سایت‌های دینی و اجتماعی زرتشتی، همواره وندیداد به عنوان یک کتاب دینی مورد استناد است. اکنون جای آن دارد که بپرسیم چرا و چگونه، بسیاری از زرتشتیان، برای وندیداد حجّیت و اعتبار دینی قائل نیستند؟ از سویی، رهبران این دین به این کتاب استناد کرده؛ قوانین دینی را از آن استنباط و استخراج می‌کنند؟ آیا هر جا که به نفع ایشان است، وندیداد را معتبر می‌شمارند؟ و هر جا که به زیانشان است، از آن رو برمی‌گردانند؟ ایشان چه توضیحی دارند؟

پی‌نوشت:
[1]. ابراهیم پورداود، گات‌ها کهن‌ترین بخش اوستا، انتشارات اساطیر، تهران، 1378.، ص 75.
[2]. اردشیر خورشیدیان، پاسخ به پرسش‌های دینی زرتشتیان، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشارات فروهر،1387. ص 37.
[3]. اردشیر خورشیدیان، همان، ص 38.
[4]. اردشیر خورشیدیان، همان، ص 32
[5]. اردشیر خورشیدیان، همان، ص 31.
[6]. امرداد، تارنمای خبری زرتشتیان، 1402/9/8.