مباهته، سنت عاقلانه و عادلانه اسلام
قرآن و اهل بیت(ص)، از تهمت زدن به دیگران منع کرده اند. آنجایی که پیامبر(ص) بودند مُباهته کنید، به معنی استدلال و سخن گفتن به نحوی است که دشمنان، مبهوت و متحیّر بمانند. "اگر" هم منظور پیامبر(ص)، از مباهته، تهمت زدن باشد، این به معنیِ بازگرداندن تهمت به تهمتزننده است. که تمام این وجوه، عادلانه است.
.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شخصیتهای نوزرتشتی، مدتی پیش مورد هجمهی نادرست و ناجوانمردانهی برخی از مسلماننماها و انقلابینماها قرار گرفت. این شخصیت نوزرتشتی، در پاسخ، تهمتهایی زشت به پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) وارد کرد و در پایان مدعی شد که مسلمانها بر اساس قوانین خود، «مباهته» کرده و علیه من دروغ پراکنی کردند.
در پاسخ به این نو زرتشتی میگوییم که اولاً دلهای ما از برخی مسلماننماها خون است که این چنین رفتار میکنند. ثانیاً این شخص نو زرتشتی، معنی مباهته را نفهمیده است. تنها چیزی شنید و بر اساس همان شنیده ناقص، سخنی نابجا و باطل به زبان آورد. او گمان کرد که «مُباهته» به معنی تهمت زدن است. در حالیکه چنین نیست.
در روایت از رسول الله (صل الله علیه و آله) آمده که «إِذَا رَأَيْتُمْ أَهْلَ الرَّيْبِ وَ الْبِدَعِ مِنْ بَعْدِي فَأَظْهِرُوا الْبَرَاءَةَ مِنْهُمْ وَ أَكْثِرُوا مِنْ سَبِّهِمْ وَ الْقَوْلَ فِيهِمْ وَ الْوَقِيعَةَ وَ بَاهِتُوهُمْ كَيْلَا يَطْمَعُوا فِي الْفَسَادِ فِي الْإِسْلَامِ وَ يَحْذَرَهُمُ النَّاسُ وَ لَا يَتَعَلَّمُوا مِنْ بِدَعِهِمْ يَكْتُبِ اللَّهُ لَكُمْ بِذَلِكَ الْحَسَنَاتِ وَ يَرْفَعْ لَكُمْ بِهِ الدَّرَجَاتِ فِي الْآخِرَةِ. (1) هر گاه پس از من، اهل تهمت و بدعت را ديديد، بيزارى خود را از آنها آشكار كنيد، و بسيار به آنها دشنام دهيد و در باره آنها بد گویی کنید، و آنها را با برهان و دليل، متحیّر كنيد كه نتوانند با فساد در اسلام طمع كنند، تا مردم از آنها دورى كنند و بدعتهاى آنها را ياد نگيرند، و خداوند در برابر اين كار براى شما حسنات بنويسد و درجات شما را در آخرت بالا برد.»
در این حدیث، عبارت بَاهِتُوهُمْ را میبینیم که به معنی مُباهته است. بَاهِتُوهُمْ و مباهته از ماده «بهت» به معنی تحیّر و شگفتی است.(2) شهید بزرگوار استاد مطهری (ره) فرموده اند که اولاً این حدیث درباره اهل بدعت است. یعنی کسانی که در دین دست میبرند و با دروغ و حیله، دین را تحریف میکنند. ثانیاً معنایش، دروغ بستن و تهمت زدن نیست. بلکه مفهومش، آن چنان استدلال و سخن گفتنی است که بدعتگزار، مبهوت و متحیّر بماند. (3)
چنان که میبینیم هم در قرآن و هم در احادیث مختلف از اهل بیت(علیهم السلام)، تهمت زدن، منع شده است. چه اینکه دنیا و آخرت انسان را ویران میکند. پس محال است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) و پیشوایان راستین، کسی را به تهمت زدن تشویق کنند.
حال "اگر" فرض کنیم که این حدیث، به معنی «جواز تهمت زدن» باشد. در این صورت باید پرسید که تهمت زدن به چه کسی؟ در ابتدای حدیث آمده که پیامبر درباره أَهْلَ الرَّيْبِ وَ الْبِدَعِ سخن میگویند. الْبِدَعِ جمع بدعت است. یعنی بدعتگزاران. الرَّيْبِ هم یعنی شُبهه و ایضاً به معنی تُهمت است. (4) یعنی این حدیث درباره کسانی است که هم در دین بدعت و تحریف وارد میکنند و هم به مؤمنین تهمت میزنند. در این صورت، علیه آنان، بَاهِتُوهُمْ یعنی تهمتِ آنان را به خودشان بازگردانید. اگر آنان به مؤمنین نسبت نادرستی دادند، همان را به آنان برگردانید. به نظر، این عادلانه است. مثلاً اگر کسی به ناحق، شما را دزد خطاب کند، شما هم میتوانید (و حق دارید) در پاسخ به او بگویید: «خودتی!» به این ترتیب، مباهته، "اگر" به معنی تهمت باشد، به معنی بازگرداندن تهمت به تهمتزننده است. نه اینکه یک مسلمان، تهمت زدن را آغاز کند.
آن عبارت «و بسيار به آنها دشنام دهيد» هم به معنیِ دُشنامِ سزا است. نه ناسزا. توضیح اینکه دشنام، دو دسته است. یک دسته، سِزا (یعنی به حق)، مثلا به کسی که دزد است بگوییم دزد! در این صورت به او دشنام دادهایم، اما حرف ناحق نزدهایم. پس این میشود سِزا. اما دُشنامِ ناسِزا یعنی دشنامی که به حق نباشد. "نا" سِزا باشد. پیامبر (صلی الله علیه و آله)و اهل بیت(علیهم السلام)، در صدها حدیث از "نا"سزا گفتن منع کردند و از مجموع روایات چنین بر می آید که منظور از دشنام در این حدیث، سزا است.
شخصیت نو زرتشتی، سابقهای بس دراز در تهمت زدن به قرآن و اهل بیت(علیهم السلام) دار؛
این شخص نو زرتشتی که مسلمانان را اهل مباهته نامید، خود سابقهای بس طولانی در تهمت زدن به اسلام و مؤمنین دارد. رطب میخورد و مَنعِ رُطَب میکند. میگوید مسلمانان مباهته میکنند، پس انسانهای بدی هستند. اما خودش در تهمت زدن به قرآن و اهل بیت(علیهم السلام)، از هیچ تلاشی دریغ نمیکند.
در پایان باز هم تأکید میکنیم که قرآن و اهل بیت(علیهم السلام)، از تهمت زدن به دیگران منع کرده اند. آنجایی که پیامبر (صلی الله علیه و آله)بودند مُباهته کنید، به معنی استدلال و سخن گفتن به نحوی است که دشمنان، مبهوت و متحیّر بمانند. "اگر" هم منظور حضرت از مباهته، تهمت زدن باشد، این به معنیِ بازگرداندن تهمت به تهمتزننده است. که تمام این وجوه، عادلانه است.
پینوشت:
1. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1407 هجری قمری، ج 2، ص 375.
2. ابن منظور، لسان العرب، بیروت: دار صادر و دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، ۱۴۱۴ هجری قمری، ج 2، ص 12. ابن فارس، معجم المقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۴ هجری قمری، ج 1، ص 307.
3. مرتضی مطهری، سیری در سیره نبوی، تهران: انتشارات صدرا، 1387، صص 112-114.
4. ابن درید، جمهرة اللغة، بیروت: دار العلم للملایین، 1988، ج 1، ص 332.
دیدگاهها
یکی
1401/10/05 - 14:05
لینک ثابت
البته این حدیث منسوب به امام
saman
1401/10/05 - 16:49
لینک ثابت
سلام. علمای شیعه اکثر قریب به
saman
1401/10/05 - 16:52
لینک ثابت
ضمن اینکه این حدیث درباره
یکی
1401/10/05 - 17:54
لینک ثابت
این که تهمت ها و بدعت ها از
ناشناس
1401/10/06 - 18:24
لینک ثابت
سلام به نظرتان خود شخص آشو
saman
1401/10/07 - 16:50
لینک ثابت
سلام. نظر من مشابه نظر
saman
1401/10/07 - 16:55
لینک ثابت
دلایلی بر اینکه زرتشت پیامبر
افزودن نظر جدید