بابا سرهنگ؛ کاکا ردا؛ بابا فقي؛ حسن گاويار
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_در اين نوشتار قصد داریم به معرفی تعدادی از مشاهير اهلحق که در متون ایشان به آنها اشاره شده، به طور مختصر بپردازیم. از جمله اين مشاهير بابا سرهنگ؛ کاکا ردا؛ بابا فقي؛ حسن گاويار هستند. شناخت مشاهیر و بزرگان اهلحق کمک به سزایی در شناخت این فرقه نموده و با دقت در زندگی بزرگانی که از آنها سخن به میان رفته زوایای تازهای از این فرقه روشن میشود.
بابا سرهنگ
بابا سرهنگ در قرن چهارم به شيوه درويشي ميزيسته است. برابر يادداشت دستنويس کاکار دايي از نويسندگان اهلحق که در اختيار آقاي صفيزاده است و در دو کتاب مشاهير اهلحق و بزرگان يارسان از آن سود برده «بابا سرهنگ دوداني به سال 324 هجري قمري پيرامون کوه شاهور در اورامان چشم به جهان گشود.»[1] بنا بر نامه سرانجام وي خود را مظهر الوهيت خوانده و گروهي را به خود جمع نموده است. ياران او را برخي "رطاف"، "قلم"، "روم"، "خونکار" دانستهاند.[2] گروهي ديگر درويشان همراه او را چنين برشمردهاند:"بابا رتاف"، "بابا قلم"، "بابا خونکار"، "بابا نوا"، "بابا قيصر"، بابا گرچک"، "صبوره"، "تبريز سرنج".[3] از نامه سرانجام بر ميآيد که بابا سرهنگ در ديه طويله اورامان وفات يافته است.[4] اشعاري به گويش گوراني به وي منسوب است که در دوره بابا سرهنگ گرد آمده است.
کاکا ردا
در همه فهرستهايي که ياران بابا خوشين را برشمردهاند، نام کاکا ردا ديده ميشود. در تذکره اعلي نيز وي جزء درويشاني است که انتظار ظهور بابا خوشين را ميکشند. قاعدتا بايد نام اصلياش کاکا رضا باشد.(نام رضا در برخي از لهجههاي منطقه بصورت ردا تلفظ ميشود.) مينورسکي نيز در مقاله اهلحق، "ردا" را با "رضا" برابر دانسته است. اما نورعلي الهي "ردا" را به معني «کمک به خلق به هر طريق ممکن» آورده است[5] و ايوانف نيز معني "بالاپوش" را مناسب دانسته ميداند. البته به نظر وي "ردا" نام خانوادگي است. ايوانف کاکا ردا را بنا بر افسانههاي تذکره اعلي، از روساي قبايل که "دعواکار" ناميده ميشدند، دانسته است. البته "دعواکاران" از نظر او پيروان محلي جزئي بودهاند و گويا بافقي با بابا بزرگ نيز از جملهاند. [6] در برهان الحق دو بيتي زير از کاکا ردا نقل شده است"
مستم ز خرابات ولي مي نه
نقلم همه نقلست حريفم مي نه
اي عالميان نشان دولت اين است
عالم همه از من است و من از شما نه[7]
بابا فقي
در برخي متون اهلحق نام وي به صورت "کور فقي" و نيز "بابا فقيه" آمده است. او را اهل تنگ ريژ آب[8] در نزديکي سرپل ذهاب دانستهاند. جايي که بعدها حوزه تبليغ ياران سلطان اسحاق قرار گرفت. اشعاري در تذکره اعلي به وي اختصاص دارد.
حسن گاويار
گشاورزي درويش مسلک از ياران و همراهان بابا خوشين بوده است. در کتاب مشاهير اهلحق در ذيل اسحاب شاه خوشين نام وي به صورت "بابا حسن لرستاني"،[9] و تذکره اعلي به صورت "حسين گاودار"[10] آمده است. در چند روستا از روستاهاي حوزه نهاوند نام حسن گاويار را جزئي از نام خوانوادگي افراد تشکيل مي دهند.
منابع:
1-صديق صفيزاده، مشاهير اهلحق، صص 8 – 27
2-الهي، نورعلي، برهان الحق، ص 30
3- صديق صفيزاده، مشاهير اهلحق، صص 8 – 27
4-کلام خان الماس، گردآورنده سيد کاظم نيکنژاد، 1353 شمسي
5-الهي، نورعلي، آثار الحق، ج 2، چاپ اول، انتشارات جيحون، تهران، 1370 شمسي، ص 454
6-دين و روان با تاکيد بر اهلحق، ص 179
7- الهي، نورعلي، برهان الحق، ص 34
8- مجموعه رسائل اهلحق(تذکره اعلي)، صص 2 – 42
9- صديق صفيزاده، مشاهير اهلحق، ص 34
10-مجموعه رسائل اهلحق، تذکره اهل حق و "تذکره اعلي"، "دوره شاه خوشين"
دیدگاهها
محمد
1396/03/31 - 22:46
لینک ثابت
سلام بنده یکی ازهمان حسن
ایلیا فاضلی
1396/06/12 - 13:22
لینک ثابت
سلام برشما بنده هم از نوادگان
محمد کریم پور
1399/09/16 - 17:44
لینک ثابت
سلام وقت بخیر. بنده هم از
سعیدزمانی
1402/12/02 - 16:24
لینک ثابت
در جواب اجداد دوستان عرض
افزودن نظر جدید