پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در مقاله قبل گفته شد که حجاب به معنای پوشاندن برخی از نقاط بدن زنان و مردان است که در تمام اقوام و شرایع ادیان آسمانی پیش از اسلام نیز وجود داشته است و به ضرورت حجاب در هر یک از ادیان آسمانی ازجمله یهودیت، مسیحیت و اسلام اشاره شد. در این مقاله سعی داریم به مسئله حجاب در آئین زرتشت اشاره کنیم.

در ایران باستان، پوشش زنان همیشه سبک و اسلوب خاصی داشته است. بررسی ها نشان می‌دهد که پوشش تمام بدن در دوره های مختلف تاریخی چه نزد زنان و چه نزد مردان در ایران یک حقیقت بوده و به هیچ وجه ایرانیان در برهنگی به سر نمی برده‌اند.

برخی به اشتباه حجاب را برآمده از دین مبین اسلام می‌دانند؛ درحالی که شواهد متعددى از قرآن حاکى از این نکته است که در جامعه عرب قبل از اسلام، زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسب و مطلوبى برخوردار نبودند. به همین دلیل همسران پیامبر(صلوات اللّه و سلامه علیه و آله) از متابعت آن الگو منع مى شوند.

اما حجاب در ایران از چنان قدمتی برخوردار است که برخی معتقد هستند که این پوشش کامل و آراسته به نوعی ریشه به وجود آمدن حجاب در دنیا است. ویل دورانت معتقد است نقش پوشش و حجاب زنان در ایران باستان چنان برجسته است که می‌ توان ایران را منشاء اصلی پراکندن حجاب در جهان دانست.[1]

درباره حجاب زنان ایران باستان می نویسد: «در نقش‌هایی که از ایران باستان برجای مانده هیچ صورت زن دیده نمی شود.» [2]

شاهنامه دلیلی دیگر بر مدعی ما است. شاهنامه فردوسی به عنوان یکی از اصیل‌ترین منابع مستند تاریخ ایران، نشانه‌هایی از پوشش و حجاب برای زنان ارائه می‌دهد:.

چنین گفت شیرین که اى مهتران              جهان گشته و کار دیده سران
بسه چیـــز باشد زنـــان را بهـــى                   که باشند زیبـــاى گـــاه مهــى
یکى آنک با شرم و با خواستست                کـه جفتش بدو خانه آراستست
دگـر آنک فــرخ پسر زایــد او                         ز شـــوى خجسته بیفزاید او
سه دیگر که بالا و رویش بود                       بپوشیدگــى نیز مــویش بود

فردوسی در جایی دیگر این چنین می‌سراید:
منیژه منم دخت افراسیاب             برهنه ندیده تنم آفتاب

حکیم فرزانه توس حتی دختران تورانیان ـ دشمنان ایران ـ را نیز «پوشیده روی» می‌خواند:
همه دخت توران پوشیده روی         همه سرو بالا همه مشک بوی

به طور کلی در تمامی مواردی که از زنان در شاهنامه نام برده شده، سخن از پوشیدگی، اصالت، پاکی، راستی و نمونه کامل زنانگی آنان است‌. در شاهنامه زن خوب و پاک، تقدیس شده و زن بد، بی حیا، بی شرم و بی نزاکت و پرده در، مورد نکوهش قرار گرفته است.

اگر بخواهیم از حجاب در آیین  زرتشتی صحبت به میان آوریم، باید واژه حجاب را در کتب معتبر و کلمات موبدان آن‌ها جویا شد. زرتشت در حدود بیش از هزار سال (و به روایاتی بیش از هزاران سال) پیش از میلاد مسیح، در کتاب یسنا بر عفت سرشتین در کنار پوشش ظاهری پافشاری کرده‌ است. [3]

بر پایهٔ آنچه موبد «رستم شهرزادی» گفته‌ است، پوشش زن باید به گونه‌ ای باشد که حتی یک تار موی او نیز آشکار نگردد. در خرده اوستا، چنین آمده‌ است: «همگان نامی ز تو بر گوییم و همگان سر خود را می‌پوشیم و آن گاه به درگاه دادار اهورمزدا نماز می‌کنیم.» [4]

درباره حجاب زنان در دوره‌های مختلف تاریخ ایران می‌توان گفت که اکثر آنها دارای حجاب بوده اند. چنانچه درباره حجاب زنان اشکانی باید گفت در اغلب موارد، زنان دربار را در درون حجاب نشان می‌دهد. به نظر می رسد که زنان عادی دوره اشکانی، بیشتر و کامل تر از زنان دربار و اشراف، حجاب خود ‌رعایت می‌کردند. چنانکه در یک حجاری مرمری پالمیر متعلق به سده نخست میلادی، زنان ملبس به حجابی هستند که هم سر و هم صورتشان را پوشانده است. [5]

لذا باید دانست که حجاب در فرهنگ قدیم ایرانی از دوران هخامنشیان، اشکانیان و حتی ساسانیان نیز بوده و از آن زمان تا کنون تداوم پیدا کرده است. اساساً حجاب به عنوان نماد و هویت ایرانی به‌شمار می‌رفته است و ربطی به اسلام ندارد. هزار سال قبل از اسلام، زنان ایران از حجاب استفاده می‌کردند. حتی ایرانیان در تشییع جنازه نیز برای پوشاندن و مخفی نگه داشتن بدن زنان و دختران خویش معمولاً از تابوت استفاده می‌کردند.

پی نوشت:
[1]. ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج۲، ص۷۸ و برتراند راسل، زناشوئی و اخلاق، ص۱۳۵
[2]. تاریخ تمدن، ویل دورانت ج 1، ص 434
[3]. آموزشهای زرتشت پیامبر ایران؛ رستم شهرزادی، آموزش گات‏ها، انجمن زرتشتیان، آبان ۶۷
[4]. خرده اوستا، فصل آفرینگان دهمان
[5]. اکرم جودی، تاملی بر مفهوم حجاب و ادیان الهی، مقاله وضع پوشش و جایگاه زنان در ایران باستان، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1389، چاپ دوم، ص 52