پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ منابع مذهبی فرقه اهل حق، آیـیـن این فرقه را آیـیـنـی التقاطی از ادیان و مذاهب دیگر دانــســتــه انــد.(1) اعتقادات، آموزه ها و مناسک گوناگونی در این آیین یافت می شود که گویی تأثیرپذیرفته از دیگر ادیان است. بر همین اساس در باورها و مناسک آیین اهل حق سرچشمه ها و ریشه های آیینی مختلفی حضور دارند که از جمله آنها آیین زرتشتی است که شباهت های فراوانی بین آن و فرقه اهل حق یافت می شود.(2) اشتراک در آموزه های اخلاقی، مناسک آداب و رسـوم و نمادهای مذهبی، نمونه هایی از تشابهات موجود میان این دو آیین اند.

از جمله شباهت های فرقه اهل حق با زرتشتی ها در نامگذاری کتاب مقدس آنهاست. کتاب مقدس پیروان زرتشت «اوستا» است که همراه آن کتابی دیگر به نام «خرده اوستا» وجود دارد، فرقه اهل حق نیز کتاب مقدس خود را «سرانجام » نامیده و بخشی از آن را «خرده سرانجام» نام گذاری کرده اند.(3)

این دو آیین در اصول اخلاقی نیز اشتراکاتی دارند، سه اصل کردار نیک، گفتار نیک و پندار نیک که از اصول رفتاری زرتشت است، در فرقه اهل حق نیز به عنوان اصول اخلاقی و اعتقادی ذکر شده اند.(4) افزون بر آموزه های اخلاقی، در مراسم عبادی نیز اشتراکاتی دارند. زرتشتی ها در مراسم عبادی و در نماز، لباسی به نام «سدره» می پوشند و روی آن کمربندی به نام «کشتی» می بندند، نظیر این پوشش، پیروان اهل حق نیز در مراسم عبادی خود که همان «نیاز» نام دارد وبه جای نماز انجام می شود، کمربندی که اغلب پارچه ای سبز رنگ و سفید است به دور کمر خود می بندند.(5)

اعتقاد به هفتن و هفتوان و قداست جایگاه آنها را می توان برگرفته از اعتقاد زرتشتی ها به هفت امشاسپندان دانست. در اوستا هفت روز هفته به نام هفت فرشته نامگذاری شده است و اهل حق نیز ایام هفته را به نام های هفتوانه اختصاص داده اند. همچنین به اعتقاد این دو آئین آسمان به هفت طبقه تقسیم شده و هر طبقه ای به نام یکی از فرشته های مقرب نام گذاری شده است که در آئین زرتشت این فرشته ها به نام فرشته های نیکی و در فرقه اهل حق به نام هفتوان  از آن ها نام برده می شود.(6) قرابت و شباهت این دو آئین چنان است که از نگاه قرقه اهل حق، زرتشت و اوستا برای ترویج آئین یاری(اهل حق) آمده اند و بزرگان خود را ازجمله بابا یادگار و بنیامین را  به عنوان دون و مظهر زرتشت می نامند.(7)

پی نوشت:

(1). حق‌الحقایق یا شاهنامه حقیقت،جیحون آبادی ،نعمت الله، تصحیح و مقدمه: محمد مکری، تهران: طهوری، چ۲، ص 5 ؛ سرانجام یا کلام خزانه ، صــــفــــی زاده، صدیق ،هیرمند، چ۱، 1375، ص20؛ سرسپردگان تاریخ و شرح عقاید دینی اهل ‌حق، خواجه دین ، سیدمحمدعلی ، منوچهری، 1362 ،ص113

(2). بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، حسینی، سید حسین، ذکری ، 1397، ص 97

(3). همان، 96

(4). رک : دیوان گوره ،حسینی ، سید محمد،باغ نی ،1382 ،ص 720- فرهنگ فرق اسلامی ، مشکور محمدجواد، ص 87

(5). بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، ص 96

(6)همان

(7). دیوان گوره ،حسینی ، سید محمد،باغ نی ،1382، صص 721-722