پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عزاداری بر مصائب اهل بیت (ع) یکی از اعمال شیعیان و محبین اهل بیت (ع) است که به جهت تکریم و بزرگداشت اهل بیت (علیهم السلام) انجام می دهند و همواره با کینه توزی و دشمنی نواصب و وهابی‌ها مواجه شده است. یکی از شبهاتی که از سوی مفتی‌های وهابی مطرح می‌شود، چرایی پوشیدن لباس سیاه برای عزاداری امام حسین (علیه‌السلام) است. آنان با توهین به عزاداران اهل بیت (علیهم‌السلام) و بدعت دانستن عمل شیعیان، پوشیدن لباس سیاه را مخالف با سنت پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و اهل بیت (علیهم‌السلام) می‌دانند و ادعا کرده‌اند، حتی در روایات شیعه نیز به حرمت پوشیدن لباس  سیاه تأکید شده، اما شیعیان که خود را پیروان اهل بیت (علیهم السلام) می‌دانند، از امر امامانشان تبعیت نمی‌کنند.
آنان با استناد به روایتی از شیخ صدوق ادعا کرده‌اند، امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) به یاران خود فرمودند: «لباس مشکی نپوشید، زیرا لباس مشکی لباس فرعون است و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از رنگ سیاه کراهت داشتند و تنها در عمامه و کفش و عبا جایز می‌دانستند.»(1)

وهابیون برای مستند نشان دادن حرمت پوشیدن لباس سیاه در روایات شیعه، با استناد به کتاب کافی شریف، روایتی را به نقل از امام صادق (علیه‌السلام) بیان می‌کنند که حضرت فرمودند: «در لباس سیاه نماز نخوان؛ زیرا لباس اهل جهنم است.»(2) لذا بر این اساس، شیعیان با پوشیدن لباس مشکی برای عزاداری امام حسین (علیه‌السلام) عملی حرام و خلاف شرع انجام می‌دهند.

در پاسخ به این شبهه لازم است یک نکته بیان شود:
بر اساس آنچه در قسمت اول این مقاله پاسخ داده شد، علت نهی از پوشیدن لباس سیاه توسط امیرالمومنین (علیه‌السلام)، عدم شباهت به فراعنه زمان حضرت بوده و این قید در آن زمان مد نظر و توجه اهل بیت (علیهم‌السلام) بوده است؛ اما پوشیدن لباس سیاه در مصائب اهل بیت (علیهم‌السلام) در زمان حضرات اهل بیت (علیهم‌السلام) نیز رایج بوده است. به عنوان مثال، علامه مجلسی از سیاه پوش شدن زنان بنی هاشم در مصیبت امام حسین (علیه‌السلام) یاد می‌کند.
مرحوم علامه مجلسی به واقعه حضور خاندان رسالت در شام اشاره می‌کند و می‌نویسد: «هنگام صبح، یزید اهل بیت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را خواست و به ایشان گفت: آیا می‌خواهید نزد من بمانید یا به مدینه بازگردید؟ من هدایای فراوانى به شما خواهم داد. اهل بیت امام حسین (علیه‌السلام) گفتند: ما دوست داریم برای سیدالشهدا (علیه‌السلام) نوحه و عزادارى کنیم. یزید گفت: هر کاری می‌خواهید انجام دهید. سپس حجره‏‌هایى در دمشق براى آنان تخلیه شد و مشغول عزادارى شدند. هیچ زن هاشمى و قریشى باقی نمانده بود، مگر اینکه در عزای امام حسین (علیه‌السلام) لباس سیاه پوشیدند و بر او هفت روز عزادارى و گریه کردند.»(3)

مرحوم برقی با اشاره به سیاه‌ پوشی زنان بنی‌هاشم می‌نویسد: «وقتی حسین بن علی (علیه‌السلام) کشته شد، زنان بنی هاشم، لباس سیاه و خشن بر تن کردند و از هیچ گرما و سرمایی شکایت نمی‌کردند و امام سجاد (علیه‌السلام) در عزاداری آنان، غذا تهیه می‌کردند.»(4)
بنا بر مبنای فقهی شیعیان، تقریر ائمه معصومین (علیهم‌السلام) همانند قول و فعلشان حجیت آور است. بنا بر این سخن، در روایاتی که بیان شد، تقریر معصوم دلیل بر حجیت عمل لباس سیاه پوشیدن است.[5]

نکته ای که در انتها باید گفت، این است که بر مبنای فقهی شیعه، پوشیدن لباس سیاه در حال نماز کراهت دارد، اما پوشیدن لباس سیاه برای عزاداری ایام شهادت اهل بیت (علیهم‌السلام) هیچ کراهتی ندارد. در روایتی که از امام صادق (علیه‌السلام) در متن شبهه و ابتدای مقاله بیان شد و مفتیان وهابی برای حرمت پوشیدن لباس سیاه به آن استناد کرده بودند، نزد فقهای شیعه شرح و توضیحش بیان شده است. مرحوم امام خمینی (رحمةالله‌علیه) دراین باره می‌فرماید: «چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است، از جمله باز بودن تکمه‌های لباس، پوشیدن لباس سیاه، چرک، تنگ، لباسى که دارای تصویر است.»(6)
این فتوای مرحوم امام خمینی و دیگر مراجع عظام تقلید، نشان از حرمت پوشیدن لباس سیاه برای عزاداری نیست، بلکه بیان کراهت آن برای نماز است. در نتیجه سخنان واهی مفتی‌های وهابی، نشان از تعصب جاهلانه و دشمنی آنان با حضرات اهل بیت (علیهم‌السلام) و شیعیان و پیروان خاندان رسالت دارد.

پی نوشت:
1. شيخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ج‏1، ص251، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه قم، چاپ دوم، 1413 ق. «قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فِيمَا عَلَّمَ أَصْحَابَهُ‏ لَا تَلْبَسُوا السَّوَادَ فَإِنَّهُ‏ لِبَاسُ‏ فِرْعَوْنَ‏ وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَكْرَهُ السَّوَادَ إِلَّا فِي ثَلَاثَةٍ الْعِمَامَةِ وَ الْخُفِّ وَ الْكِسَاءِ.»
2. محمد بن يعقوب كلينى، الكافی، ج‏6، ص415، دارالحديث، قم، چاپ اول ‏1429هـ. «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام، قَالَ: قُلْتُ لَهُ: أُصَلِّي فِي الْقَلَنْسُوَةِ السَّوْدَاءِ؟ فَقَالَ: لَا تُصَلِ‏ فِيهَا؛ فَإِنَّهَا لِبَاسُ‏ أَهْلِ‏ النَّارِ.»
3. مجلسى، بحار الأنوار، ج‏45، ص196، دار إحياء التراث العربی، بيروت، چاپ دوم، 1403 هـ. «نُقِلَ عَنْ هِنْدٍ زَوْجَةِ يَزِيدَ قَالَتْ....‏ وَ لَمْ تَبْقَ هَاشِمِيَّةٌ وَ لَا قُرَشِيَّةٌ إِلَّا وَ لَبِسَتِ السَّوَادَ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ نَدَبُوهُ عَلَى مَا نُقِلَ سَبْعَةَ أَيَّامٍ.»
4. احمد بن محمد بن خالد برقى، المحاسن، ج‏2، ص420 ، دار الكتب الإسلامية - قم، چاپ دوم، 1371هـ. «لَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَلِيٍّ ع لَبِسْنَ‏ نِسَاءَ بَنِي‏ هَاشِمٍ‏ السَّوَادَ وَ الْمُسُوحَ وَ كُنَّ لَا يَشْتَكِينَ مِنْ حَرٍّ وَ لَا بَرْدٍ وَ كَانَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ع يَعْمَلُ لَهُنَّ الطَّعَامَ لِلْمَأْتَم‏.»
5. تقریر یعنی فرد یا افرادی عملی را در مقابل امام معصوم (علیه‌السلام) انجام دهند و معصوم، آنها را از آن عمل باز ندارد و نهی نکند؛ در این صورت آن عمل برای شیعه حجت است؛ در نتیجه سکوت امام زین العابدین (علیه‌السلام) و عدم نهی حضرت از سیاه پوشیدن در عزای امام حسین (علیه‌السلام)، تقریر است و برای شیعیان حجت آور است.
6. امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج‌1، ص478، م865، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.

محمدجواد مهریار