عدم فضل معاویه در کلام شارحان صحیح بخاری

  • 1396/04/28 - 10:36
صحیح بخاری در قسمت مناقب صحابه، به معاویه که رسیده، گفته باب ذکر معاویه؛ شارحان صحیح بخاری اینگونه شرح داده‌اند که: علت عدول بخاری از بیان لفظ «منقبت» برای معاویه، اعتماد بر کلام استادش، ابن راهویه است که گفته هیچ فضیلت صحیحی در خصوص معاویه نقل نشده و نسائى و دیگران هم بر این عقیده‏اند، بنابراین معاویه فضیلتی ندارد.

صحیح بخاری در قسمت مناقب اصحاب پیامبر، در مورد صحابه دارای فضیلت گفته باب مناقب یا باب فضل، اما در مورد برخی گفته باب ذکر فلان، ازجمله باب ذکر معاویه.
ابن حجر در شرح صحیح بخاری می‌‌گوید: نکته‌ای که سبب شده بخاری از بیان لفظ «منقبت» (برای معاویه) عدول کند، علتش اعتماد بر کلام شیخش (ابن راهویه) است.(فتح الباری، ج7، ص104) او در ادامه می‌گوید: فضایلى که در خصوص معاویه نقل شده ساختگی است، (هیچ اساس و صحتى ندارد) و در فضایل معاویه احادیث فراوانى وارد شده که هیچ‌یک طریق و سند درستى ندارد و ابن راهویه و نسائى و دیگران هم بر این عقیده‏‌اند.(همان)
عینی از دیگر شارحان صحیح بخاری نیز می‌گوید: اگر بگویى که در فضایل معاویه احادیث زیادی هست، گویم آرى! ولی هیچ‌یک از آن احادیث، صحیح نیست. ابن راهویه و نسائى و دیگران نیز همین را گفته‌اند و بیهوده نیست که بخارى عبارت «باب ذکر معاویه» آورده و نگفته: فضیلت و یا منقبت معاویه‏.(عمدة القاری، ج16، ص249)
اگر معاویه به‌عنوان «خال المومنین» نزد اهل سنت مشهور است، طبق اعتراف شارحان صحیح بخاری در اثبات عدم وجود حتی یک روایت صحیح در منقبت معاویه، صحیح نیست.

پی‌نوشت:

«فَأَشَارَ بِهَذَا إِلَى مَا اخْتَلَقُوهُ لِمُعَاوِیَةَ مِنَ الْفَضَائِلِ مِمَّا لَا أَصْلَ لَهُ وَقَدْ وَرَدَ فِی فَضَائِلِ مُعَاوِیَةَ أَحَادِیثُ كَثِیرَةٌ لَكِنْ لَیْسَ فِیهَا مَا یَصِحُّ مِنْ طَرِیقِ الْإِسْنَادِ وَبِذَلِكَ جَزَمَ إِسْحَاق بن رَاهَوَیْه وَالنَّسَائِیّ وَغَیرهمَا وَالله اعْلَم.» فتح الباری شرح صحیح البخاری، ابن حجر عسقلانی، دار النشر : دار المعرفة، بیروت، ج7، ص104.
«عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ رَاهْوَیْهِ أَنَّهُ قَالَ لَمْ یَصِحَّ فِی فَضَائِلِ مُعَاوِیَةَ شَیْءٌ فَهَذِهِ النُّكْتَةُ فِی عُدُولِ الْبُخَارِیِّ عَنِ التَّصْرِیحِ بِلَفْظِ مَنْقَبَةٍ اعْتِمَادًا عَلَى قَوْلِ شَیْخِهِ ..» فتح الباری شرح صحیح البخاری، ابن حجر عسقلانی، دار النشر : دار المعرفة، بیروت، ج7، ص104.
«من حَیْثُ إِن فِیهِ ذكر مُعَاوِیَة، وَلَا یدل هَذَا على فضیلته. فَإِن قلت: قد ورد فِی فضیلته أَحَادِیث كَثِیرَة. قلت: نعم، وَلَكِن لَیْسَ فِیهَا حَدِیث یَصح من طَرِیق الْإِسْنَاد نَص عَلَیْهِ إِسْحَاق بن رَاهَوَیْه وَالنَّسَائِیّ وَغَیرهمَا، فَلذَلِك قَالَ: بَاب ذكر مُعَاوِیَة، وَلم یقل: فَضِیلَة وَلَا منقبة.» عمدة القاری شرح صحیح البخاری، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج16، ص249.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.