در شریعت مقدس اسلام، از نقاشی تصویر جانداران و ساختن مجسمه آن ها، نهی شده است.از این رو مجسمه سازی و نقاشی جانداران از شغل های حرام بشمار می روند.شیخ انصاری در کتاب المکاسب حرمت مجسمه سازی را اجماعی دانسته و حرمت نقاشی از جانوران را نیز از برخی بزرگان نقل کرده است.

در بخش «الزی و التجمل» از کتاب کافی بابی با عنوان «تزویق البیوت» آمده و در آن احادیثی درباره حرمت مجسمه سازی و نقاشی انسان و حیوان وارد شده است.ابو بصیر می گوید:امام صادق(ع) از قول پیامبر اکرم(ص) فرمود:جبرئیل نزد من آمد و گفت:«ای محمد،پروردگارتبه تو سلام می رساند و تو را از تزویق خانه نهی می کند.» ابو بصیر می گوید:پرسیدم تزویق خانه یعنی چه؟امام(ع) فرمود: نقاشی کردن صورت ها.[1]

امام صادق(ع) در حدیث دیگری می فرماید:پیامبر(ص) فرمود:جبرئیل نزد من آمد و فرمود:ما ملائکه وارد خانه ای که در آن سگ یا نقاشی صورت و رف بول باشد،نمی شویم.

بر اثر تاکید های ائمه(ع) بر زنده نگه داشتن سنت پیامبر(ص) و پرهیز از نقاشی جانداران و مجسمه سازی،این مطلب از مسلمات فقه شیعه و سنی شده است.ب ههمین دلیل یکی از ویژگی های معماری اسلامی،چه در مساجد و چه در بناهای دیگر،پرهیز از شکل ها و مجسمه های انسان و حیوانات است و معمولا به جای آنها از نقاشی گل و بوته و گیاه و اشیای بی جان در تزیین دیوار های مساجد و مدارس و خانه ها،و حتی لباس ها و فرش ها استفاده شده است.در دیوارهای مساجد در کنار استفاده از آیات قرآن،از نقش های و رنگ های مجاز هم استفاده مس یده و این کار مظاهر ساختمان ها را کاملا اسلامی می نموده است.

از امام کاظم(ع) درباره خواندن نماز در مسجدی که در طرف قبله آن،قرآن یا چیزی از ذکر خدا نوشته شده پرسیدند؛حضرت فرمود:اشکالی ندارد.[2]

به اعتراف فریتهوف شووان-اسلام شناس معاصر-،هنر اسلامی در حذف تصاویر انسانی و حیوانی،با هنر یهودی هماهنگ است؛اما از لحاظ مبدا،این هنر از صورت ظاهری کتاب آسمانی سرچشمه می گیرد؛یعنی از حروف مشبک آیات قرآنی؛و گرچه ممکن است تحریم تصویر سازی دز اسلام عجیب باشد،این محدودیت در هنر اسلامی،با حذف برخی از امکانات،خلاقیت در بخش های دیگر را شدت بخشید؛به ویژه که نقاشی گیاهان به وضوح مشروع اعلام شده بود.اهمیت طرح های اسلیمی و تزیینات هندسی و گیاهی از اینجاست.[3] از این رو مسلمانان به ابداع ترسیمات زیبایی پرداختند که تصویر جانوران در آنها به ندرت یافت می شد و اغلب از اشکال هندسی و نباتی تشکیل می شد،که در یکدیگر متداخل بودند و تزیینی پدید می آمد که از ویژگی های ممیز هنر اسلامی محسوب می شود.

[1] اصول کافی ج 6 ص 527

[2] وسائل الشیعه ج3 ص 294

[3] مطالعاتی در هنر دینی،فریتهوف شووان،ج1 ص26