پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از مشکلات اصلی در مواجهه با مخاطبین موج کره‌ای، به خصوص طرفداران افراطی کی‌پاپ این است که والدین یا مربیان پرورشی، نمی‌دانند چگونه با آنان تعامل داشته باشند. ابتدا باید بدانیم این فن‌ها که عموماً نوجوان هستند، بخاطر کمکاری مسئولان و سبک زندگی عصر مُدرن دچار این گرایش شده‌اند. در جنگ شناختی این افراد را باید به چشم آسیب دیده و جانباز جنگ معنوی نگاه کرد؛ بعد باید ببنیم نحوه تعامل پیامبر با مردم چگونه بوده تا ما هم از ایشان پیروی کنیم؛ چون پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) الگوی اصلی ما در تبعیت است: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا[احزاب/21] یقیناً برای شما در (روش و رفتار) پیامبر خدا الگوی نیکویی است برای کسی که همواره به خدا و روز قیامت امید دارد؛ و خدا را بسیار یاد می‌کند.»

روش مواجه پیامبر با مردم اینگونه بود که ایشان، شنونده سخنان دیگران بودند، به حدّی که به ایشان لقب «اُذن» یعنی «سرتا پا گوش» می‌دادند؛ خدای تعالی در قرآن کریم، اُذن بودن پیامبر (ص) برای مردم را خیر دانسته است: «وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ  وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ [توبه/61] و از منافقان کسانی هستند که همواره پیامبر را آزار می‌دهند، و می‌گویند: شخص زودباور و نسبت به سخن این و آن سراپا گوش است. بگو: او در جهت مصلحت شما سراپا گوش و زودباور خوبی است، به خدا ایمان دارد و فقط به مؤمنان اعتماد می‌ورزد، و برای کسانی از شما که ایمان آورده‌اند، رحمت است، و برای آنانکه همواره پیامبر خدا را آزار می‌دهند، عذابی دردناک است.»[1]

روانشناسان برای ریشه‌یابی مشکل، در ابتدا به طور کامل به حرف‌های یک فرد گوش می‌دهند و بدون هیچ قضاوت یا نتیجه‌ی از پیش تعیین شده‌ای، جواب گوینده را می‌دهند. تجربه نشان داده که بهترین شنونده‌ها روانشناسان هستند و اکثر ویژگی‌های یک شنونده خوب را (به قصد کمک کردن به طرف مقابل و نه محاکمه و مسخره کردن او) دارند. شاید عجیب به نظر بیاید ولی آیدول‌ها[2] نقش پیامبر را برای آرمی‌ها[3] دارند و لذا نباید نسبت به آن‌ها توهین و انتقاد کنید. آیدول‌ها در قلب بسیاری از آرمی‌ها جا دارند؛ لذا باید بعد شنیدن فعّال، از لحاظ احساسی و روانی مخاطب را قانع کنیم که خیرخواه او هستیم؛ سپس نقدها و اشکالات را به صورت غیرمستقیم و با اما و اگر بیان کنیم. نقدها را با سؤال بپرسیم؛ مثلاً بگوئیم اگر آیدول‌ها واقعاً همانطور که شما می‌گوئید هستند، چرا بر علیه ظلم خاندان‌های سرمایه‌داری کره جنوبی بر مردم (و به ویژه نوجوانان)، اعتراض نمی‌کنند و یا هواداران خود را به خیابان نمی‌کشانند؟ حتی اعتراضات قانونی و با مجوز از نهادهای انتظامی را هم برنامه‌ریزی نمی‌کنند؟ چرا فقط شعار می‌دهند و به داد فن‌های تحت فشار نمی‌آیند؟ چرا پوشش و سبک دخترانه را دارند و آن را به صورت جهانی تبلیغ می‌کنند؟ و...

صرف شنونده فعّال بودن باعث می‌شود مخاطب آرامش بیابد و بتواند ذهنیات، مشکلات و خواسته‌های خود را بیان و منتقل کند. مواردی داشتیم که افرادی که به مشاور مراجعه کرده‌اند، بعد از اینکه مشاور نقش شنونده فعّال را به درستی ایفا و مُراجع، مشکلات خود را منتقل کرد، از مُراجع پرسیده است که به نظر خود شما راهکار این مشکل چیست؟ خود مُراجع راهکار مناسب را بیان کرده است. خیلی اوقات خود افراد نمی‌توانند مشکلات و راهکارهای مناسب رفع آن را تحلیل و در ذهن دسته‌بندی کنند و کافی است ما، نقش هدایتگری داشته باشیم تا به نتیجه مطلوب برسیم.

پی‌نوشت:
[1]. طرفداران افراطی.
[2]. خوانندگان و هنرپیشه‌های مشهور و محبوب.
[3]. یکى از مبانى اخلاقى، شناخت فضایل و رذایل است. انسان قبل از هر چیز لازم است صفاتى را که باید به آنها متصف شود، بشناسد. در قرآن کریم به برخی از صفات پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌‌سلم) اشاره شده است. از آنجا که خداوند ایشان را الگوی شایسته برای جامعه بشریت معرفی فرموده، در همین راستا لازم است، آیات مربوط به معرفی رسول خاتم، مورد بررسی دقیق وهمه‌جانبه قرار بگیرد. منافقان برای ترور شخصیتی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌‌سلم) و در نتیجه سُست و بی‌پایه نشان دادن وحی، ایشان را «اُذُن» (یعنی کسی که سر تا پا گوش است) نامیدند تا ایشان را ساده‌لوح و دهان‌بین معرفی کنند. خداوند متعال می‌فرماید: سر تا پا گوش بودن نه تنها باعث تحقیر ایشان نیست، بلکه یک فضیلت اخلاقی است که خیر جامعه بشریت را در بردارد. در بررسی این آیه شریفه بدین امر دست می‌یابیم که ایشان با شنونده فعّال بودن برای سخنان افراد و حتی مخالفینشان باعث جذب آنها و مانع ایجاد تنش در جامعه می‌شدند و بدین صورت در هدایت ایشان موفق‌تر بوده‌اند. همچنین با پذیرش عذرخواهی خطاکاران، زمینه را برای توبه و حفظ کرامت انسانی آنان فراهم کرده‌اند، ولی در مقام عمل با ذکاوت و دوراندیشی، تنها به سخنانی جامه عمل می‌پوشاندند که به صلاح فرد و در نتیجه جامعه مسلمین بوده است. منبع: مقاله آثار و برکات اُذُن بودن براساس آیه 61 سوره توبه، ابراهیمی فخاری آزاده، نشریه اخلاق، 1396 ، دوره7، شماره 25 (پیاپی 47)، ص57 تا 76.

محمدجواد نصیری