پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی شبهه می‌کنند که مهریه، یک سنت اسلامی و توهین به زن است. چون زن، در مقابل پول، خود را در اختیار شوهر قرار می‌دهد!

پاسخ می‌دهیم که اولاً مهریه در ادبیات اسلام، صِداق هم نامیده می‌شود. از ریشۀ صدق، به معنی راستی و درستی. این نشان می‌دهد که مهریه (صداق) باید تضمینی برای راستی و درست‌ کاری مرد باشد. یعنی مهریه به عنوان خرید و فروش زن و کم‌ ارزش دانستن او نیست (یعنی لذت در مقابل پول نیست)، بلکه یک هدیه است (چه بسا هدایایی که ارزش مادی کم و ارزش معنوی بالایی دارند). گذشته از این، قرار نیست مهریه لزوماً پول باشد، بلکه می‌تواند یک عمل خیر باشد. مثلاً در روایات از اهل بیت(علیهم السلام) وارد شده که زن می‌تواند به عقد مردی دربیاید و مهریه‌‍‌اش را تعلیم قرآن، یا آموزش خواندن و نوشتن، یا شاخه‌ای گل و... قرار دهد.(1)

ثانیاً در دین زرتشتی هم رسم مهریه وجود داشته و دارد. مثلاً در زمان خسرو انوشیروان (پادشاه زرتشتی ساسانی)، قانون مهریه وجود داشت و مرد باید به زن مهریه می‌داد.(2) امروز نیز زرتشتیان، علاوه بر اینکه به سنت مهریه پایبند هستند،(3) رسومات دیگری هم دارند. برای مثال، در سنت زرتشتیان، عروس با بدرقه خویشاوندانش، به خانواده داماد سپرده می‌شود. البته خویشاوندان عروس، در ازای تحویل عروس به خانواده داماد، مبلغی پول از آنان می‌گیرند. سپس خویشاوندان داماد، عروس را به خانه داماد می‌برند.(4) موبد آذرگشسب، پس از بیان این سخنان در باب سنت‌های ایرانی ازدواج، ادامه می‌دهد: «داماد که با بی‌تابی تمام، دم در منزل خود، انتظار ورود عروس را می‌کشد، به محض اینکه عروس بدانجا رسید، پیش آمده سکه‌ای در دست او می‌گذارد و او را با خود به درون خانه می‌برد».(5) آیا این به آن معنا نیست که در سنت زرتشتی، زن، خود را در مقابل پول، در اختیار شوهر قرار می‌دهد؟ ظاهراً چنین است. هر چند ما دوست نداریم چنین عبارتی درباره دین و سنت زرتشتی به کار ببریم.

پی‌نوشت:

1. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام قم، 1409 هجرى قمرى، ج 21 ص242، بَابُ جَوَازِ كَوْنِ الْمَهْرِ تَعْلِيمَ شَيْ‏ءٍ مِنَ الْقُرْآنِ
2. آرتور كرستين سن، ايران در زمان ساسانيان‏،‌ ترجمه: رشيد ياسمى‏، تهران: انتشارات دنياى كتاب‏، 1368. ص 486.
3. البته با این تفاوت که مهریه در سنت زرتشتیان امروز، عند المطالبه نیست. بنگرید به: احوال شخصیه زرتشتیان، ماده 29.
4. اردشیر آذرگشسب، مراسب مذهبی و آداب زرتشتیان، تهران: انتشارات فروهر، 1372، صص 183-185.
5. اردشیر آذرگشسب، همان، صص 185-186.