پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از وجوه بارز بعضی از فرق انحرافی ارتباط با امور ماورائی می باشد. به صورت کلی امور ماورائی شامل سحر، شعبده، هیپنوتیزم، قدرت های نفسانی، ارتباط با اجنه و... می باشند. این امور در فرقه ها باعث می شوند که اعضای فرقه اعتقاد به حقانیت فرقه پیدا کنند در حالی که امور ماورائی و کارهای خارق العاده از دو مسیر به دست می آیند که یک روش الهی است و روش دیگر غیر الهی می باشند. تشخیص اینکه این کار خارق العاده از کدام مسیر به دست آمده است نیاز به بررسی و تحقیق عالمانه دارد ولی ملاک های عام و کاربردی هم وجود دارد که در ادامه، ذکر خواهیم کرد.

برای اینکه بشود افراد آسیب دیده از نیروهای ماورایی را درمان کرد نیاز هست علت و منشأ این نیروی ماورائی آسیب زا  را به دست آورد. تعداد افراد کمی می توانند به صورت دقیق منشأ این قدرت ها را تشخیص دهند. ملاک هایی به صورت عام وجود دارد اما در موارد زیادی نیاز به مطالعه بالینی و موردی وجود دارد؛ چون ممکن است یک عامل بر عامل دیگری غالب شود یا دو عامل کنار هم عمل کرده باشند؛ مثلا ممکن است شخصی مبتلا به طلسم(1) و آزار اجنه شده باشد. یا اینکه در تشخیص مصداق این ملاک ها خطا رخ دهد؛ به عنوان مثال نفس، قدرت های زیاد و متنوعی دارد. گاهی شخص واقعاً چنان می ترسد و قوه واهمه بر او چیره می شود که مدعی می شود موجودی با شکل خاصی را می بیند و ادعا می کند که بر صورت او سیلی هم زده است؛ حتی سرخی جای انگشتان یک دست هم بر گونه اش وجود دارد. در وهله اول عموم افراد حکم می کنند که او راست می گوید و شواهد(ادعای دیدن موجود، جای اثر انگشت و ترس عجیب آن فرد) کافی است که حکم کنیم موجودی ماورایی بر این شخص آسیب زده است. اما اگر کمی دقیق تر بررسی کنیم مثلاً متوجه می شویم فرد روان پریش است و مطالعات بالینی هم سخنان او را تأیید نمی کند و اثر انگشت هم واقعی است ولی به علت ترس و ضعف اراده، قوه واهمه بر او غالب گشته و تلقین باعث شده است که جای اثر انگشت بر گونه اش نقش ببندد.

این از اثرات و قدرت های نفس است و آن موجود ادعایی در خیال او بوده است. همچنین بعضی ملاک ها خود رهزن هستند و باعث تشخیص اشتباه می شود و باید این ملاک را در قبل و بعد ملاک های دیگر  و به صورت جمعی سنجید و... اما می شود معیارهایی کلی برای تشخیص نیروهای غیر الهی داد که کمک می کند در دام این آسیب ها نیفتیم.

ملاک های تشخیص نیروهای غیر الهی از نیروهای الهی:
1. هدف خیر، نشان از الهی بودن نیروی ماورائی است. امکان ندارد نیروی ماورائی الهی باشد و هدفش منتهی به شر شود. چون در نهایت، علت و منشأ نیروهای الهی به خداوند متعال می رسد و خداوند متعال خیر محض است و طبق قاعده سنخیت علت ومعلول، از خیر محض، خیر صادر می شود.

2. وسیله و ابزار تحقق نیروی الهی باید صحیح و مشروع باشد. امکان ندارد برای رسیدن به یک هدف خیر از مسیر ناصحیح استفاده شود.

3. اگر این نیرو باعث ضرر به دیگری شود غیر الهی است« لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ (بقره/233) نه مادر باید در نگهبانی فرزند به زحمت و زیان افتد و نه پدر بیش از حدّ متعارف برای کودک متضرر شود.» از مفاد این آیه قاعده لاضرر به دست می آید که هیچ کس حق ضرر رساندن به غیر را ندارد.(2)

4. استفاده از وسایل و امور نامتعارف، نشان از غیر الهی بودن است(مثلا نوشتن کلمات نامفهوم روی برگه یا اعمال و رفتاری که در بین مردم متعارف نیست و در کتب دینی ذکری ازآن نشده است).

5. ملاک بعدی، عدم رعایت موازین شرعی است که اگر شخص مدعی نیروهای ماورائی، رعایت شرع را نکند نشان از غیر الهی بودن قدرت های ادعایی او می باشد.

6. کسب درآمد از مراجعین توسط مدعی نیروهای ماورائی علامت دیگری از غیر الهی بودن نیروی ماورائی است.

پی‌نوشت:

1. طلسم نتیجه اعتقاد به تأثیر قوای آسمانی (قوای فعّاله) در قوای زمینی (قوای منفعله) است. معتقدان به این عقیده گمان می كرده اند كه هر كس بتواند میان این دو نیرو ارتباط برقرار كند، از آثار ویژه آنها بهره مند می شوند و كارهایی شگفت انگیز انجام می دهند. سحر و جادو و طلسم و بستن بخت، از اموری است كه واقعیت دارد. البته انجام دادن آن حرام است.

2. قاعده «المورد لايعمّم و لايخصّص»عدم دخالت مورد حكم در تضييق يا توسعه دامنه حكم را بیان می کند.