پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن تیمیه مدعی است که آيه اكمال در غدير خم نازل نشده؛ بلكه در روز عرفه نازل گرديده و ربطی هم به امامت اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) ندارد. وی در کتاب منهاج السنة می‌نویسد: «آیه اکمال در نهم ذی حجه در حجة الوداع در حال وقوف پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در عرفات نازل گرديد و هر كس بگويد آيه‌ای از سوره مائده در غديرخم نازل شده، دروغگو است و افتراء وارد كرده است...»(1)

نقد و پاسخ به ادعای ابن تیمیه:
بر فرض صحیح بودن ادعای ابن تیمیه باید بگوییم که نزول این آیه قبل از حجة الوداع منافاتی با نزول این آیه در غدير خم ندارد، زيرا آيات دیگری نیز داریم که در مناسبت های مختلف نازل گرديده است. مفسران و علمای اهل سنت تصريح كرده‌اند برخی از سور و يا آيات، به مناسبت و به دلایل متعددی مثل عظمت شأن واقعه و يا تعدد اسباب نزول، تكرار گرديده است.

بخاری نيز در صحیح خود أسباب نزول و زمان و مكان های متعدد و مختلفی را برای نزول يك آيه ذكر می كند؛ به عنوان مثال، در تفسير قول خداوند متعال: «إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلاً (آل‌عمران/77) آنان که عهد خدا و سوگند خدا را به بهایی اندک بفروشند، اینان را در آخرت بهره‌ای نیست.» دو شأن نزول ذكر می‌كند.(2)

همچنین در رد بر این ادعای ابن تیمیه باید بگوییم که روایاتی در منابع معتبر اهل سنت وجود دارد که دلالت بر این دارد که این آیه در روز غدير خم نازل شده است؛ مانند این روایت که تمامی راویان آن ثقه هستند: «روايتی كه ضمره، از ابن شوذب، از مطر الوراق، از شهر بن حوشب، از أبوهريره نقل كرده است كه رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دست علی را گرفت و فرمود: (من كنت مولاه فعلی مولاه) و بعد از آن هم اين آيه نازل شد: «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي»، و أبوهريره گفت اين آيه در روز غدير خم نازل شده است.»(3)

همچنین در روایت دیگری از ابوهریره آمده است: «هر كس روز هيجدهم ذی الحجه را روزه بگيرد، خداوند ثواب روزه شصت ماه را برای او می‌نويسد و آن روز غدير خم است و هنگامی كه نبی اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دست علی بن أبی طالب را گرفت و فرمود: آيا من از شما بر خود شما سزاوارتر نيستم؟ گفتند: بلی يا رسول الله. حضرت فرمود: (من كنت مولاه فعلی مولاه.) عمر بن خطاب گفت: تبريك تبريك ای فرزند أبوطالب! تو امروز مولای من و مولای هر مؤمن و مؤمنه‌ای هستی و در اينجا بود كه آيه نازل شد: (اليوم أكملت لكم دينكم.)»(4)

پی‌نوشت:
1. ابن تیمیه، منهاج السنه النبويه، ج7، ص315 تا 317. «قال الرافضی: الخبر المتواتر عن النبی (ص): أنه لما نزل قوله تعالی: (يا أيها الرسول بلغ ما أنزل اليك من ربك). (المائدة: 67) خطب الناس في غدير خُم ...»
2. صحيح بخاری، ج3، ص60، دار الفكر للطباعه والنشر والتوزيع.
3. ابن کثیر، السيرة النبويه، ج4، ص425. «عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ لَمَّا أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِيَدِ عَلِيٍّ قَالَ: مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فعلى مَوْلَاهُ...»
4. ابن المغازلی، مناقب علی، ص46. «عن أبی هريرة قال: من صام ثمانية عشر من ذی الحجة كتب له صيام ستين شهرا...»