محمدعلی طاهری سرکرده فرقه عرفان حلقه در یک تقسیم‌ بندی انحرافی، اعتقادات افراد را به دو بخش زیربنا و روبنا تقسیم کرده است. زیربنا عبارت است از اعتقاد به شبکه شعور کیهانی! و روبنا همان دستورالعمل‌ های ادیان و مذاهب است! ایشان در ادامه می‌گوید: «عرفان حلقه با بخش روبنای فکری هیچ کاری ندارد.»

طاهری در کتاب عرفان کیهانی می گوید: «اعتقادات افراد به دو بخش زیربنا و روبناتقسیم می‌شود؛ زیربنا بخش اشتراک فکری همه انسان‌ها بوده، همان گونه که در بخش نظری و عملی عرفان کیهانی (حلقه) به اثبات می‌رسد، شعور الهی و یا هوشمندی حاکم بر جهان هستی است که در این شاخه عرفانی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد... و روبنای فکری نیز شامل دستورالعمل‌های ادیان و مذاهب و تعاریف و راه‌های مختلف رسیدن انسان به تعالی است و عرفان حلقه با بخش اختصاصی روبنای فکری انسان‌ها که شامل اعتقادات و مراسم و مناسک مختلف است، برخورد و مداخله ای ندارد.»(1)

متن بالا که طبق آن، اعتقاد افراد به زیربنا و روبنا تقسیم شده است، بیانگر تمامی حقیقت و حکایتگر ماهیت عرفان حلقه است. معلوم می‌شود که اعتقاد زیربنا در عرفان حلقه عبارت است از اعتقاد به شعور کیهانی و هوشمندی حاکم بر جهان هستی و اعتقاد روبنا عبارت است از دستور العمل‌های ادیان و مذاهب و راه‌های رسیدن انسان به خداوند.

یکی از نکات در خور دقت در گفته بالا این است که تمامی آن چه در دین الهی اسلام به عنوان اصول دین و اساس دین داری معرفی شده است که اعتقاد به توحید و خدا باوری هم در راس این هرم قرار دارند؛ همگی از نظر سردمداران عرفان حلقه جزء شاخ و برگ‌هاست و اساساً در درجه دوم اهمیت قرار دارند. اصولاً معنای زیربنا و روبنای مطرح شده در اساس نامه عرفان حلقه غیر از این چیز دیگری نمی‌تواند باشد.

بنابراین در دیدگاه عرفان حلقه، روبنا چیزی است که اگر هم تحصیل نشود، چون زیربنا و ریشه که عبارت است از اعتقاد به شبکه شعور کیهانی، تدارک دیده شده است؛ صدمه ای به سلوک معنوی عارف نمی زند.

پی‌نوشت:

1. طاهری، محمدعلی، عرفان کیهانی، نشر اندیشه ماندگار، ص 70.