پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حضرت معصومه (سلام الله علیها)، روز اول ذیقعده سال ۱۷۳ هجری در مدینه منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوار ایشان حضرت موسی بن جعفر (علیه السلام) و مادر گرامیشان نجمه خاتون است که به علت پاکی و طهارت نفس، او را طاهره می‌خواندند. حضرت فاطمه معصومه از کودکی تحت تربیت پدر و برادر بزرگوارش قرار داشت. وی همچون حضرت زهرا (سلام الله علیها) در مبانی و معیارهای ارزشی اسلام یکه تاز میدان ها و در علم و کمالات و قداست و عرفان، گوی سبقت را از دیگران ربوده و پاسخگوی تمامی سوالات مومنین بود.

نقل کرده اند که؛ روزی جمعی از شیعیان به قصد دیدار امام موسی بن جعفر (علیه السلام) و پرسیدن پرسش هایی از محضر آن حضرت، به مدینه منوره آمدند. چون امام کاظم (علیه السلام) در مسافرت بود، پرسش های خود را به حضرت معصومه (سلام الله علیها) که در آن هنگام کودکی خردسال بیش نبود، تحویل دادند. روز بعد برای دریافت پاسخ به منزل امام رفتند، اما امام هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. به همین علت، پرسش های خود را طلب کردند تا در سفر بعدی به خدمت امام زسیده و سوالات خود را بپرسند.ایشان در کمال ناباوری مشاهده کردند که حضرت معصومه (علیها سلام) پاسخ سوالات را داده اند. وقتی پاسخ ها را ملاحظه کردند، بسیار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاری فراوان، شهر مدینه را ترک گفتند. مراجعه کنندگان در بین راه با امام موسی بن جعفر (عله السلام) مواجه شده و جریان را خدمت حضرت بیان کردند. هنگامی که آن حضرت پرسش ها را مشاهده نمودند، با خوشحالی فرمودند: « فداها ابوها» پدر به فدای دخترش شود.[۱]

پس از هجرت اجباری امام رضا (علیه السلام) به ایران، آن حضرت نامه‌ای برای خواهرش فرستاد و با رسیدن نامه فاطمه معصومه (سلام الله علیها) بلافاصله عازم سفر شد.[2] آن حضرت با وجود شرایط حساس و اختناق شدیدی که حکومت وقت ایجاد کرده بود و فشاری که بر اطرافیان و شیعیان امام کاظم (علیه السلام) وجود داشت، در سال ۲۰۱ هجری قمری به همراه چند تن از برادران و تعدادی از برادر زادگان و همراهان به سمت ایران و خراسان حرکت کرد.[3]

پس از ورود حضرت معصومه(سلام الله علیها) به ایران، عده‌ای از دشمنان اهل بیت(علیهم السلام) به دستور حکومت عباسی راه را بر کاروان های ایشان بستند و در یک جنگ نابرابر همراهان او را به شهادت رساندند. مؤلّف «تاريخ قم» می گويد: «خبر ورود فاطمه (عليها السّلام) به ساوه، به مردم قم رسيد، آل سعد اشعرى اتّفاق كردند كه قصد (خدمت) ستّی[4] فاطمه كنند و از او درخواست نمايند كه به قم آيد، از ميان ايشان، موسى بن خزرج بيرون آمد و به شرف ملازمت ستّى فاطمه رسيد، زمام ناقۀ او را گرفت و به جانب شهر كشيد و به سراى خود فرود آورد.»

توقّف فاطمه معصومه (عليها السّلام) در قم هفده روز بود و پس از اين مدّت از جهان رحلت كرد، آن حضرت را غسل داده و كفن كردند و موسى بن خزرج پیکر مطهره وى را در زمينى كه در باغى به نام بابلان داشت، دفن كرد. حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) از شدت اندوه و تألم خاطر بیمار شده و از دنیا رفتند. البته برخی گزارشات تاریخی دلیل بیماری ایشان را ناشی از مسمومیت ذکر کرده اند. [4] پس از رحلت ایشان در قم، شیعیان بر مزار آن حضرت بارگاهی بنا کردند.

پی‌نوشت:
[1]. حضرت معصومه فاطمه دوم ، محمد محمدی اشتهاردی , ص۱۳۳
[2]. من لا یحضره الخطیب ، ج ۴ ، ص ۴۶۱ ، به نقل از بارگاه فاطمه معصومه سید جعفر عظیمی ص ۳۰
[3]. بارگاه فاطمه معصومه ،  سید جعفر عظیمی ، ص ۳۱ ، کریمه اهل بیت ، ص ۱۷۴ ؛ در سفرنامۀ صفاالسّلطنۀ مشتاقى به نام «تحفة الفقراء» كه در سال ۱۲۹۹ قمرى نوشته شد به نقل از بعض كتب چنين آمده كه: فاطمۀ معصومه (عليها السّلام) از جانب برادرش علىّ‌ بن موسى الرّضا (عليه السّلام) مأمور حركت از مدينه به خراسان شد، در سفرنامۀ مزبور، نام آن كتاب معتبر ذكر نشده است.
[4]. مخفف واژه سیّدتی. بعضى از نويسندگان عصر صفويّه به حضرت فاطمه، ستّى فاطمه مى‌گفته‌اند و امروز هم به محلّ‌ عبادت آن حضرت ستّيه مى‌گويند.