پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ فرایند شکل‌گیری معنویت‌های نوپدید در قرن‌های نوزدهم و بیستم در جامعه غرب شکل گرفت. تاریخ شروع جریان‌های نوظهور دینی و عرفانی، ابتدا با کنار نهادن دین رسمی در جامعه مسیحیت بعد از رنسانس به وقوع پیوست. در این زمان ابتدا فرقه‌هایی در مخالفت دین مسیحیت شکل گرفتند. سپس همین فرقه‌ها از اصل دین فاصله گرفته و قرائت جدیدی از دین ارائه کردند. بعد از قرائت متفاوت و سلیقه‌ای از دین، سرکردگان این جریان‌ها دین را در مباحث اخلاقی، معنوی و عرفانی خلاصه کردند.

از دهه هفتاد شمسی به بعد معنویت‌های نوظهور زیادی در کشور ایران ظهور و بروز پیدا کردند که به طور کلی این جریان‌ها را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد.

1. معنویت‌های نوظهور شرقی:
راجنیش اوشو، کریشنا مورتی،ساتیا سای بابا، یوگا و...

2. معنویت های نوظهور بومی:
عرفان حلقه، اَبَر آگاهی، یعقوبی، ایلیا رام الله، تی اس ام و... .

3. معنویت‌های نوظهور غربی:
اکنکار، سرخ‌پوستی، شیطان‌پرستی، تفکر نوین و... .

از مهم‌ترین انحرافات این جریان‌ها می‌توان به؛ عدم محور بودن خدا در مبانی و اندیشه‌های این آئین‌ها، نفی شریعت، اومانیسم محوری، تخیل محوری، شهوت پرستی، استفاده از جادو و تناسخ اشاره کرد.

عرفانهای نوظهور غالباً از تفکرات سلیقه‌ای و نفسانی افرادی شکل گرفته است، که به دنبال عرفان ویترینی و سهل الوصول بوده که محدودیت‌های شرعی و دینی را نداشته و از طرفی جاذبه‌های معنوی نیز در آن وجود داشته باشند. به همین دلیل این گونه معنویت‌ها از محوریت خدا خارج بوده و با محور قرار دادن خواسته‌های انسان، به دنبال کسب قدرت، ثروت و شهوت رانی به اسم عرفان و معنویت هستند.
بنابراین باید با تبیین و نقد مبانی و انحرافات این آئین‌ها، از گسترش آموزه‌های آن در سطح جامعه و بین افراد جویای عرفان و معنویت جلوگیری کرد.