پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ متافيزيك به عنوان  دانش ماورالطبيعة، مابعدالطبيعة و الهيات تعريف می‌شود، يعنی قبولاندن مسائل دينی و مذهبی برای جوامع بشری از راه‌های عقلانی و منطقی كه ممكن است هيچ سروكاری با علومی همچون فيزيک و رياضياتی كه ما می‌شناسيم نداشته باشد. «متافیزیک» لغتی است یونانی و مرکب است از دو کلمه «متا» یعنی مابعد و «فیزیک» یعنی طبیعت و متافیزیک یعنی «مابعدالطبیعه».[1]
امروزه همه مردم با شنیدن نام متافیزیک به یاد قدرت‌های جادویی می‌افتند. بعضی آن‌ها را تکذیب و بعضی تأیید می‌کنند و عده‌ای هم بی‌تفاوت هستند. هرکس می‌خواهد از متافیزیک صحبت کند خود را آماده می‌کند تا کلمات و جملات سنگین سرهم کند و یا کارهای خارق‌العاده از خود نشان دهد. متاسفانه در ذهن همه جا گرفته که قدرت متافیزیکی منحصر به انجام کارهای خارق العاده ای مثل هیپنوتیزم کردن دیگران و از دیوار رد شدن و غیب گوئی و... است.

آن‌چه که دقت در آن لازم است بحث چگونگی استفاده و یا پرداخت به این قدرت‌ها و موضوع متافیزیک است که امروز فرقه‌ها و عرفان واره‌ها برای سند حقانیت و درستی طریق خود به آن متمسک می‌شوند. ولی باید به این نکته توجه داشت که همه آن‌چه که از حواس ما خارج است لزوماً سر و اسرار الهی نیست بلکه این‌ها عدم شناخت قدرت‌های خود ما بعنوان انسانِ اشرف مخلوقات است. و اگر هم این عرفان واره‌ها مسائلی اسرارآمیز را نشانمان می‌دهند! (بر فرض صحت) مسئله‌ای خارج از قدرت ما یا قدرت‌های شیطانی نیست و فلذا خداوند متعال می‌فرماید: «وَلَا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا ينْفَعُكَ وَلَا يضُرُّكَ فَإِنْ فَعَلْتَ فَإِنَّكَ إِذًا مِنَ الظَّالِمِينَ.[يونس/106] و غیر از خدای یکتا هیچ یک از این خدایان باطل را که به حال تو نفع و ضرری ندارند به خدایی مخوان و گر نه از ستمکاران خواهی بود.»

نکته مهم دیگر که باید توجه منکرین این مبحث را به آن جلب کرد این است که؛ متافیزیک را صرفاً بدلیل آن‌که علم هنوز نتوانسته در دایره مشاهده و تجربه آن را اثبات کند، نمی‌توان رد کرد، زیرا هیچ‌کس نماینده علم نیست. و این‌که بعضی هم به دروغ و کذب، از متافیزیک، برای شیادی‌های خود کلاهی ساخته‌اند، اثبات خرافه و خیال بودن بحث ماوراء نمی‌کند؛ مانند انواع شعبده‌ها و یا استفاده سوء در بحث تسخیر، اجنه، رمالی‌ها و احضار ارواح و تسلیم قدرت‌های شیطانی شدن.

به عبارت دیگر؛ فیزیک عبارتست از پدیده‌هایی که با حواس پنج‌گانه خود در حالت عادی احساس می‌کنیم. بنابراین برای دریافت متافیزیک باید از حواس برتر بهره جست. پس متافیزیک عرصه باور‌کردن و فیزیک عرصه داشتن است. یعنی هرگاه بخواهیم چیزی را از راه مشاهده بدانیم، وارد عرصه باور می‌شویم. به عنوان مثال، موجودات فیزیکی مانند سنگ، پرنده، انسان و آب را مشاهده می‌کنیم و لذا این مشاهده عینی و تجربی است. اما موجودات متافیزیکی مانند جن و روح را نمی‌توانیم مشاهده کنیم. بنابراین وارد عرصه باور می‌شویم و این همان متافیزیک است.[2]

پی‌نوشت:

[1]. مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی،ج 1، ص 94، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
[2]. مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش فلسفه، ج 1، ص 69، سازمان تبلیغات اسلامی.