متن مقاله
عبدالفتاح یافعی شافعی مذهب، در سال 1394 قمری، در یمن متولد شد. وی پس از گذراندن دروس ابتدایی و متوسطه، وارد دانشگاه شد؛ یافعی، مدرک فوق لیسانس خود را در دانشگاه وادی النیل سودان، در رشته اصول دین اخذ کرد. خدمات یافعی تنها در تألیف آثار خلاصه نمی‌شود، بلکه او سفرهای تبلیغی فراوانی را به کشورهای متعددی از جمله عربستان، هند، سوریه، پاکستان، اردن، مصر، آمریکا، اندونزی و ... انجام داده است.[1] از آن‌جایی که بسیاری از آثار این عالم معاصر در جهت نقد تفکرات وهابیت نگاشته شده است در ادامه به‌صورت بسیار مختصر، 4 نمونه از آثار عبدالفتاح یافعی معرفی می‌شود:

1) التوسل بالصالحین بین المجیزین و المانعین
عالمان وهابی، با توسل به صالحین، به‌شدت مخالفت کرده و آن را حرام اعلام کرده‌اند. در مقابل، عبدالفتاح یافعی با نگارش کتاب «التوسل بالصالحین بین المجیزین و المانعین» درصدد اثبات مشروعیت توسل به اولیاء الهی است.
کتاب مذکور در 2 فصل عمده تشکیل شده و نویسنده، ضمن اشاره به تناقضات ابن تیمیه در مورد توسل، به روایات دال بر مشروعیت توسل نیز اشاره می‌کند. هم‌چنین یافعی برای این‌که اثبات کند مشروعیت توسل به صالحین، از اموری اجماعی بین تمامی مذاهب اسلامی بوده است، به اقوال علمای مذاهب اربعه، پیرامون جواز توسل نیز اشاره می‌کند.
نکته قابل توجه دیگر آن‌که، یافعی در خلال بحث از مشروعیت توسل، مسائلی هم‌چون مشروعیت استغاثه و طلب شفاعت از اولیاء الهی و امکان مخاطب قرار دادن اموات و هم‌چنین سماع موتی (این‌که اموات، صدای زندگان را می‌شنوند) را بیان می‌کند.
یکی از امتیازات خاص این کتاب برای پژوهشگران حوزه نقد وهابیت، این است که یافعی، ادله مانعین توسل را نیز ذکر کرده و سپس آن‌ها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد.

2) شد الرحل لزیاره القبر الشریف بین المجیزین و المانعین
در آثار وهابیون فراوان مشاهده می‌کنیم که با شد رحال و سفر به نیت زیارت قبور، به‌شدت مخالفت کرده و آن را حرام دانسته‌اند؛ یافعی در برابر این حکم وهابیت نیز سکوت نکرده و با نگارش کتاب «شد الرحل لزیاره القبر الشریف بین المجیزین و المانعین» در جهت تبیین مشروعیت شد رحال به نیت زیارت قبور اولیاء الهی، گامی مؤثر برداشته است.
این کتاب در 87 صفحه و در قالب 4 مبحث مهم ارائه شده است؛ یافعی در این اثر نیز علاوه بر ذکر ادله مشروعیت سفر به نیت زیارت قبور (اعم از آیات قرآن، روایات، آثار صحابه، اجماع امت اسلامی)، هم‌چنین به اقوال علمای مذاهب اسلامی در این‌باره پرداخته است. اشاره به اقوال و ادله مانعین و پاسخ به آن ادله نیز، بخش مهم دیگری از کتاب مذکور به‌حساب می‌آید.

3) التبرک بالصالحین بین المجیزین و المانعین
تبرک جستن به صالحین، یکی دیگر از مسائلی است که وهابیون آن را نیز ممنوع دانسته‌اند؛ از همین‌رو یافعی، در مواجهه با این ممنوعیت نیز، اثری با عنوان «التبرک بالصالحین بین المجیزین و المانعین» را در قالب کتابی حدوداً 150 صفحه‌ای تألیف کرده و در آن به‌دنبال اثبات مشروعیت تبرک جستن به اولیاء الهی است.
کتاب مذکور، دارای 8 فصل بوده که نویسنده در ابتدا به اقوال موافقین و مانعین مشروعیت تبرک اشاره کرده و سپس اقوال پیشوایان مذاهب اسلامی را که دلیل مناسبی در جهت اثبات مشروعیت تبرک به صالحین هستند را نیز بیان می‌کند. ذکر نمونه‌های متعددی از تبرک جستن مسلمانان ادوار گوناگون به صحابه و آثار باقی‌مانده از ایشان، بخش پایانی این کتاب محسوب می‌شود.

4) مواهب الکریم المفتاح
این کتاب در بردارنده مسائل و مباحث متعددی است که برخی از این مباحث در جهت نقد ادعاهای وهابیت تنظیم شده است، مثل بحثی پیرامون قسم خوردن به غیرخدا که یافعی در این بحث، با استناد به ادله مختلف، مدعی می‌شود که قول وهابیت مبنی بر شرک بودن قسم به غیرخدا، قولی ناصحیح است. هم‌چنین وهابیت در مسئله نماز خواندن در کنار قبور، معتقدند چنین کاری حرام است، ولی یافعی، با استناد به ادله متعدد در صدد آن است که اثبات کند نمازخواندن در کنار قبور جایز بوده، و جمهور علمای اسلامی به جواز آن معتقدند؛ در مسئله علم غیب پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز یافعی بر خلاف وهابیت و ابن تیمیه، معتقد است آن حضرت دارای علم غیب بوده است. وی برای اثبات این مدعا، به اقوال صحابه و پیشوایان مذاهب اسلامی تمسک جسته است.

بر همین اساس می‌توان عبدالفتاح یافعی را یکی از علمای سنی مذهبی دانست که عمر خود را وقف نقد آراء و تفکرات ابن تیمیه و وهابیت کرده است از همین‌رو انتشار مطالب و مباحث وهابیت‌ستیز این عالم اهل سنت، کاری ضروری و مفید می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. سایت الوهابیه، عبدالفتاح بن صالح بن محمد قدیش الیافعی.

نویسنده: محمد باغچیقی(باغچقی)