خداوند سبحان در قرآن، معیارهای برتری و برگزیدن افراد را به انحاء مختلف یاد آور شده است و حتی نمونه‌هایی را هم شاهد مثال ذکر می‌کند، ازجمله علت گزینش طالوت را به عنوان یک پادشاه بر گروهی از بنی اسرائیل، پس از حضرت موسی (علیه‌السلام) را بیان می‌کند و می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاهُ عَلَيْكُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ.[بقره/247] خداوند او را به پیامبری شما برگزید و علم و دانش و قوای بدنی او را فزونی بخشید.» لذا اگر تأمّلی در آیات قرآن داشته باشیم، به این آیات برخورد می‌کنیم که یک یا چند ویژگی را بیان می‌دارد؛ از جمله این آیات: «وَفَضَّلَ اللَّهُ المُجاهِدينَ عَلَى القاعِدينَ أَجرًا عَظيمًا.[نساء/95] خداوند مجاهدان را بر ترک کنندگان جهاد برتری بخشیده است.» و یا این آیه: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ.[مجادله/11] خداوند به کسانی‌که ایمان آورده‌اند و کسانی‌که علم و دانش به آن‌ها عطاء شده، درجات عظیمی می‌بخشد.» و یا این آیه: «وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ، أُولئِک الْمُقَرَّبُونَ.[واقعه/10] پیشگامان، پیشگامانند، آن‌ها افراد مقرب هستند.» و یا این آیه: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ.[حجرات/13] گرامی‌ترین افراد شما نزد خدا، باتقواترین افراد شما هستند.»
لذا از این آیات، این عبارات، یعنی: سابقه‌ی ایمان، پایه‌ی قدرت اعتقاد و ایمان دینی، تقوای الهی، علم و دانش و جهاد و شجاعت و ... برداشت و فهمیده می‌شود؛ بنابراین امیرالمؤمنین، علی (علیه‌السلام)، در همه‌ی این ویژگی‌ها و حتی بیشتر از این موارد، بر دیگران امتیاز و تقدم دارد، که با نگاهی گذرا بر کتب اهل سنت به این امر مهم می‌رسیم که از باب نمونه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
مثلاً سابقه‌ی در ایمان که طی روایتی از پیامبر اکرم که فرمود: «سابق هذه الامه علی بن ابی‌طالب.[1] آن کس که قبل از همه‌ی امت به اسلام گروید، علی بن  ابی‌طالب بود.» و یا مثلاً پایه‌ی قدرت ایمان او که عمر بن خطاب از پیامبر روایت کرده که فرمودند: «لو انّ السماوات السبع و الارضون السبع وضعه فی کفّه میزان و وضع ایمان علیّ -ع- فی کفّه أخری لرجح ایمان علیّ-ع-.[2] اگر آسمان‌ها و زمین‌های هفت‌گانه را در یک قسمت ترازو، و ایمان علی (علیه‌السلام) را در کفّه دیگر آن قرار دهند، ایمان علی (علیه‌السلام) برتر است و می‌چربد.»
و در تقوای الهی ایشان پیامبر اکرم این‌گونه می‌فرماید: «علی بن ابی‌طالب امام المتقین.[3] علی بن ابی‌طالب امام و پیشوای پرهیزگاران است.» و در علم و دانش، که پیامبر اکرم به دخترش فاطمه این‌گونه می‌فرماید: «أما ترضین أنّی زوجّتک أقدم امتی سلماً و اکثرهم علماً و أعظمهم حلماً.[4] آیا راضی نیستی که تو را به ازدواج کسی درآوردم که قبل از همه‌ی امت به اسلام گروید و از علم و دانش و بردباری، بیش از همه برخوردار است؟» و یا در جهاد و شجاعت، هیچ‌گاه تاریخ اسلام غزوات پیامبر اکرم را مانند: جنگ بدر، احد، خندق، خیبر، و... فراموش نخواهد کرد، که امام علی (علیه‌السلام) چگونه درخشید و نامش برای همیشه جاودان ماند، خصوصاً جبرئیل امین در وصف او در جنگ بدر فرمود: «لافتی الاّ علی لاسیف الاّ ذوالفقار.[5] جوانمردی جز علی، و شمشیری جز ذوالفقار وجود ندارد.»
در نتیجه حضرت علی (علیه‌السلام)، جامع تمام فضائل و غیر قابل سنجش با دیگران است، چرا که پیامبر اسلام فرمودند: «نحن اهل بیت لایقاس بنا أحد.[6] ما خاندانی هستیم که هیچ‌کس با ما قابل قیاس نیست.»

پی‌نوشت:

[1]. فتح القدیر، شوکانی، دار الکلم الطیب، بیروت، لبنان، ج5 ص121.
[2]. مناقب، ابن مغازلی، دار الاضواء، بیروت، لبنان، ص289 حدیث330. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
کنزالعمال، متقی هندی، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ج11 ص617 حدیث32993.
[3]. تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، دارالفکر، بیروت، لبنان، ج2 ص257 حدیث773 (شرح حال علی بن ابی‌طالب-ع-)
[4]. مسند، احمد بن حنبل، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، ج5 ص26. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. تاریخ طبری، طبری، دار ابن کثیر، بیروت، لبنان، ج2 ص197.
شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج3 ص380،397.
[6]. فردوس الاخبار، دیلمی، دار الکتاب العربی، بیروت، لبنان، ج4 ص283 حدیث6838.