کتاب مشهور «المُراجعات» یا «المناظرات الازهریة و المباحثات المصریة» حاوی مکاتبات شیخ سلیم البشری، عالم اهل سنت و مفتی بزرگ الازهر (که عهده‌دار دو دوره ریاست الازهر مصر بود) با سید عبدالحسین شرف‌الدین است که درباره اثبات حقانیت شیعه و امامت بلافصل امام علی (علیه‌السلام) پس از پیامبر است. در این کتاب دلایل متعدد امامت علی (علیه‌السلام) از قرآن و روایاتی که در منابع اهل سنت بوده و مورد قبول آن‌هاست بیان شده و ابهاماتی که برای اهل سنت در این زمینه وجود دارد، به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته است؛ این کتاب در دو بخش «امامت و مذهب» و «امامت و جانشینی پیامبر اکرم» در 112 نامه تنظیم شده است.[1]
مکتوب بودن مباحث رد بدل شده، اتقان علمی آن را بالا می‌برد و عدم توهین و انصاف متقابل از ویژگی‌های این کتاب است که مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفت و به زبان‌های مختلف ترجمه و بارها تجدید چاپ شد؛ این کتاب چند ترجمه فارسی دارد،[2] و به زبان‌های اردو، فرانسوی، تاجیک، روسی، ترکی استانبولی، فولانی، کردی، انگلیسی، اسپانیولی، آلمانی، و اندونزیایی نیز ترجمه شده است.
برخی از بزرگان سلفی ازجمله البانی، عثمان الخمیس، العریفی، ناصر القفاری، در مواجهه با شیعه، اصل این مکاتبات را انکار کرده‌اند، در حالی‌که کلام شیخ سلیم که در نامه 111، این‌چنین بیان می‌دارد: «گواهی می‌دهم که شما در اصول و فروع دین بر راه اهل بیت هستید و من پیش از این ارتباط با شما، درباره‌ی مذهب شیعه سخت در اشتباه بودم.»[3] با توجه به فتوای شیخ محمود شلتوت از بزرگان اهل سنت، و از رؤسای دانشگاه الازهر و از مؤسسان دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیة مبنی بر جواز تعبد به شیعه، عجیب و یا منحصر به فرد نیست.
برخی از مخالفان شیعه، در رد مذهب شیعه، این کتاب را مورد نقد و حمله قرار دادند که از سوی عالمان شیعه به آن‌ها پاسخ داده شد؛ کتاب تشیید المراجعات و تفنید المکابرات از سید علی حسینی میلانی مهم‌ترین این دفاعیه‌ها است.

پی‌نوشت:

[1]. المراجعات، ویکی شیعه.
[2]. ترجمه سردار کابلی با نام «مناظرات شیعه و سنی»؛ ترجمه ابوالفضل نجم آبادی؛ ترجمه محمد صادق نجمی با نام «مناظره علمی»؛ ترجمه محمد جعفر امامی، با نام «رهبری امام علی در قرآن و سنت» و گزینش بخش‌های مهم کتاب توسط علی اصغر مروج خراسانی، با نام «حق‌جو و حق‌شناس».
[3]. «دیدگاه شیخ سلیم البشری رئیس الازهر نسبت به مذهب تشیع»