پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با یکی از باستانگرها گفتگو می‌کردم. می‌گفت «آخوندها در تاریخ ایران هیچ کار مثبتی انجام ندادند!» گفتم: این قدر از روی کینه و خشم قضاوت نکنید. بسیاری از کانال‌ها و پیج‌های مجازی تلاش می‌کنند نقاط سیاه و خاکستری را در بوق و کرنا کرده و نقاط مثبت و روشن را از شما مخفی کنند. تا به شما حس بدبختی القاء و این گونه شما را عصبانی کنند. در همین دفاع مقدس، حدود 3500 روحانی شهید داشتیم و طلبه‌ها در بسیاری از امور خیر، پیش‌قدم هستند. مثلاً در همین ماجرای سیل گلستان و پل‌دختر و... که بسیاری از طلاب و روحانیون، بی‌منت برای خدمت به مردم حرکت کردند. اما این تقدیر خداست که بیشتر طلبه‌ها و روحانیون، هم در مواقع حساس، در کارهای خیر پیشقدم باشند و هم زخم زبان و حرف ناحق بشنوند و البته چون این‌ها در راه خدا صبر می‌کنند قلب‌هایشان متبرّک است. اما بعد... این آخوندها بودند که سال‌ها در برابر استعمار، برای حفظ استقلال کشور مبارزه کردند. از میرزای شیرازی تا میرزا کوچک خان جنگلی همه آخوند بودند. این آخوندها بودند که سرمایه فقهی و حدیثی شیعه را حفظ کردند و نگذاشتند سیره اهل‌بیت در تاخت و تاز دشمنان و در جنگ‌ها، نابود شود. اکثر بزرگان تاریخ ایران در علم و ادب و فرهنگ، آخوند بودند. این روحانیون مسلمان بودند که علم و دانش را در ایران و جهان شکوفا کردند. مثلاً:

شیخ ابومحمد مشرف الدین مصلح شیرازی سعدی (قرن 7) مشهور به شیخ اجل درس خوانده مدرسه علمیه نظامیه بغداد بود. او یک فقیه بود. یک عالِم مسلمان! علاوه بر این، او یک واعظ هم بود. یعنی یک روحانی منبری! به همین خاطر او را استاد سخن نامیده اند. او علاوه بر موعظه و خطابه، مدرس علوم دینی هم بود. یعنی استاد حوزه علمیه بود!

آثار او به ویژه بوستان و گلستان، سرشار از مفاهیم دینی و دعوت مردم به پیروی از سنت محمد و آل محمد (ع) است. سعدی یک مفسر قرآن و یک حدیث شناس متبحّر و زبردست بود. به همین علت، مضامین قرآنی و حدیثی در آثار او بسیار به چشم می‌خورد.

اسناد مربوط به زندگی‌نامه سعدی و تحصیل او در مدرسه علمیه نظامیه بغداد:

- محمدعلی همایون کاتوزیان، سعدی، شاعر عشق و زندگی، تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۳.
- همچنین: Losensky, Paul (2012). "Saʿdi". Encyclopædia Iranica. Bibliotheca Persica Press. Retrieved 4 April 2017.

اسناد مبنی به اینکه سعدی، یک روحانی منبری، یک واعظ مسلمان و مدرّس مدارس علمیه بود:

- محمدتقی بهار، سبک‌شناسی. تهران: انتشارات امیرکبیر (سازمان کتاب‌های پرستو)، ۱۳۵۵، ص ۱۱۱ - ۱۵۶.
- محمدعلی همایون کاتوزیان، سعدی، شاعر عشق و زندگی، تهران: نشر مرکز، ۱۳۹۳، ص ۱۸ تا ۳۷. 

منابع برای مطالعه بیشتر:

-  سید جعفر موید شیرازی، «تأثیر قرآن و حدیث بر آثار سعدی»، مجله گوهر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (شماره ۳۵ و ۳۶). بهمن و اسفند ۱۳۵۴.
- حسین  قربان پور آرانی، «منظومه عرفانی سعدی در بوستان»، مجله مطالعات عرفانی، دانشگاه کاشان، شماره 11، بهار و تابستان ۱۳۸۹، ص ۱۶۵ تا ۱۷۰.

مقالات مرتبط:

سعدی هم اسکندر را ذوالقرنین می‌دانست