پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ با یکی از باستانگرها گفتگو می‌کردم. می‌گفت «آخوندها در تاریخ ایران هیچ کار مثبتی انجام ندادند!» گفتم: این قدر از روی کینه و خشم قضاوت نکنید. بسیاری از کانال‌ها و پیج‌های مجازی تلاش می‌کنند نقاط سیاه و خاکستری را در بوق و کرنا کرده و نقاط مثبت و روشن را از شما مخفی کنند. تا به شما حس بدبختی القاء و این گونه شما را عصبانی کنند. در همین دفاع مقدس، حدود 3500 روحانی شهید داشتیم و طلبه‌ها در بسیاری از امور خیر، پیش‌قدم هستند. مثلاً در همین ماجرای سیل گلستان و پل‌دختر و... که بسیاری از طلاب و روحانیون، بی‌منت برای خدمت به مردم حرکت کردند. اما این تقدیر خداست که بیشتر طلبه‌ها و روحانیون، هم در مواقع حساس، در کارهای خیر پیشقدم باشند و هم زخم زبان و حرف ناحق بشنوند و البته چون این‌ها در راه خدا صبر می‌کنند قلب‌هایشان متبرّک است. اما بعد... این آخوندها بودند که سال‌ها در برابر استعمار، برای حفظ استقلال کشور مبارزه کردند. از میرزای شیرازی تا میرزا کوچک خان جنگلی همه آخوند بودند. این آخوندها بودند که سرمایه فقهی و حدیثی شیعه را حفظ کردند و نگذاشتند سیره اهل‌بیت در تاخت و تاز دشمنان و در جنگ‌ها، نابود شود. اکثر بزرگان تاریخ ایران در علم و ادب و فرهنگ، آخوند بودند. این روحانیون مسلمان بودند که علم و دانش را در ایران و جهان شکوفا کردند. مثلاً:

ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا مشهور به «بوعلی سینا» و «شیخ الرئیس» (359-416 هجری خورشیدی)، طبیب، ریاضی‌دان، منجّم، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر و فیلسوف ایرانی بود که در عرصه جهانی شهرت دارد. جهانیان او را با نام Avicenna می‌شناسند. او به عنوان یکی از بزرگترین پزشکان تاریخ حیات بشر شناخته می‌شود که تاثیر فراوانی بر طب گذاشت.[1] همچنین از او به عنوان بزرگترین فیلسوف جهان پیش از دوره مدرن یاد می‌شود.[2]

اما وی قبل از اینکه فیلسوف و طبیب بوده باشد، یک عالم دینی بود. او نزد اسماعیل زاهد در مکتب حریر بن عبدالله سجستانی درس فقه خوانده بود.[3] آثار متعددی از او در باب الهیات و مسائل دینی و مذهبی وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارت اند از:

- الهیات شفا: این کتاب اثر ابن سینا شامل مسائلی چون: خداشناسی، وجود، علت و معلول و همچنین معاد، نبوت، و ایضاً دعاها و ... است. این کتاب جز منابع درسی حوزه علمیه قم است. بسیاری از بزرگان و مراجع شیعه هم بر این کتاب شرح و تفسیر نوشته اند.
- الاضحویة فی المعاد: این کتاب نیز اثر ابن سینا در باب مرگ، قبر، غذاب قبر، بهشت و جهنم، حشر و نشر قیامت و... است. 
-  رساله فی‌ ماهیه الصلاه: رساله ابن سینا در باب نماز
- شرح‌ سوره الاخلاص‌: تفسیر سوره اخلاص که رساله تفسیر قرآن ابن سینا شمرده می‌شود.
- رساله فی‌ الذکر: اثر ابن سینا در باب ذکر خدا و راه‌های آرامش ذهن از زاویه عقل و وحی.
- رساله در علم درایه: کتاب ابن سینا در باب حدیث شناسی و شیوه فهم احادیث.
-  الاحادیث المرویة: کتاب حدیثی ابن سینا (که البته اسم آن در تاریخ مانده ولی خود کتاب مانند بسیاری دیگر از آثار ابن سینا از بین رفته است)
- معراج نامه: کتابی از ابن سینا در شرح معراج پیامبر.

حتی تبحر ابن سینا در دفاع از مفاهیم دینی چنان بود که برخی از موضوعات خداشناسی در کتاب‌های کلامی و فلسفی، به اسم او نامگذاری شده، مثل بُرهان سینَوی (یعنی اثبات وجود خدا به روش ابن سینا).

گذشته از این، لباسی که ابن سینا به تن می‌کرد، لباس فقها بود. یعنی لباس روحانیت: طیلسان (عبا) و عمامه. خصوصاً اینکه به شیوه فقها، با تحت‌الحنک در منظر عموم حاضر می‌شد که این شیوه لباس پوشیدن با عموم مردم متفاوت بود.[4]

پی‌نوشت:

[1]. بنگرید به:  George Sarton, Introduction to the History of Scienceو (Dr. A. Zahoor and Dr. Z. Haq (1997).Quotations From Famous Historians of Science, Cyberistan.)
[2]. بنگرید به:  Sajjad Rizvi. «Avicenna (Ibn Sina)». Internet Encyclopedia of Philosophy (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۹-۲۷.
[3]. فحرالدین اسفراینی، شرح النجاة ابن سینا، تحقیق و مقدمه از دكتر حامد ناجى اصفهانى‏، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏، 1383، مقدمه: ص 37.
ابن سینا، ترجمه رساله اضحويه‏، تصیحیح و تعلیقات از حسین خدیو جم، تهران: انتشارات اطلاعات، 1364، ‏ص 18.
[4]. فحرالدین اسفراینی، شرح النجاة ابن سینا، مقدمه: ص 41.
ابن سينا، القصيدة المزدوجة فی المنطق، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1405 هجری قمری، ص 6.

2 تیر هر سال، سالروز درگذشت ابن سینا است. 

مقالات مرتبط:

ابن سینا و رد دیانت زرتشتی

ابوعلی سینا و ستایش اسکندر به عنوان ذوالقرنین

 عصمت ملائکه وعصمت انسان كامل در کلام شیخ الرئیس ابوعلی سینا