پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ دریکی از پست‌های منتشر شده در اینستاگرام به این مطلب، اشاره کردیم که متصوفه مدعی این هستند که همواره مشغول ذکر و فکر هستند ولی طبق سخنان ملاسلطان گنابادی مشخص شد که منظورشان از فکر این است که همیشه باید صورت مرشد را در ذهن، فکر و خیال خویش همراه داشته باشند.[1] بعد از مطرح کردن این مطلب و اثبات سخن ملاسلطان، یکی از دراویش گفت: برفرض که سخن شما درست باشد، این چه ضرری به مقصود می‌زند. وقتی فکر ما را به عقل بکشاند و قلب دائم به او توجه کند، این‌که بد نیست، خوب هم هست. زیرا جناب ملاسلطان می‌فرمایند که این توجه کردن به‌صورت مرشد، باعث برکاتی نظیر از بین رفتن هواهای نفسانی که بت نفس هستند می‌شود.

من: این کار خوب هست ولی برای مرشد و مشایخ شما نه خود شما. چون از خودش یک بت واقعی در ذهن و فکر شما ساخته است و شما را بازیچه خودش قرار داده است. بزرگان شما با وادار کردن مرید به ذکر و فکر دائمی، کاری می‌کنند که مرید در هرکجا و در هر امر عبادی و غیرعبادی، تصویر قطب را به یاد آورد و آن را امری عبادی و معرفتی در راه سیروسلوک بداند. درحالی‌که هیچ کجای دین ما به این‌چنین امر خطرناکی امر نشده است ولی می‌توانم بگویم که تنها جایی که از این مطلب بحث شده است فقط در صوفیه است و تمام.

صوفی: این ادعای شماست، ولی برادران صوفیه با همین روش است که شیطان به آن‌ها نزدیک نمی‌شود و فکر و خیالات شیطانی از آن‌ها دور می‌شود. سخن حضرت ملاسلطان گنابادی روحی فدا هم مؤید همین است که درباره مرید می‌فرماید: «خیال را مشغول صورت شیخ دارد که اگر او را به جمال شیخ مشغول نسازد، به هرزه، روی به‌غفلت اندازد و به خیالات فاسده و تبعیت شیطان، مشغول گردد.» [2] شما برید امتحان کنید ببینید آیا این‌طوری نیست و به حقیقت نمی‌رسید؟ البته باید اهلش باشی و ایمان بیاورید و دستور بگیرید تا به حقیقت این امر برسید.

من: به غیر از صوفیه چه کسی این‌چنین نسخه‌ای پیچیده؟ این مسئله حتی با دین و مبانی دینی هم سازکار نیست. چون در شرع مقدس هم روایاتی داریم مبنی بر این‌که قرار دادن عکس، در جلوی نمازگزار و در سجاده نمازگزار کراهت دارد، چون سبب مشغولیت ذهنی می‌شود چه برسد به این‌که امر خارجی را به‌عمد وارد قلب و فکر خود کنیم که باعث عدم حضور قلب در عبادت می‌شود. این هم بدانید که این مسئله قطعاً در مورد امور عبادی شرک، محسوب می‌شود.

صوفی: اگر این شرک است پس چرا امام رضا (علیه السلام) می‌فرمایند: «واجْعَلْ وَاحِداً مِنَ الْأَئِمَّةِ نَصْبَ عَیْنَیْک [3] هنگام تکبیرت الاحرام، یکی از ائمه ‌(علیهم ‌ السلام) را نصب العین خود قرار بده». طبق سخن شما آیا این کفر نیست؟ آیا این تصور صورت در ذهن نیست؟

من: اولاً طبق روایت دیگری حضرت می‌فرمایند: «واقبل علی اللّه بجمیع القلب و بوجهک حتی یقبل اللّه علیک [4] وقتی‌که به نماز ایستادی، با تمام توجه قلبی و با همهٔ وجودت به خداوند روی‌آور تا خدا نیز به تو روی آورد». نتیجه می‌گیریم که منظور حضرت این است که از سیره و رفتار یکی از اهل‌بیت (علیهم السلام) در خواندن نماز تبعیت کن. نه این‌که چهره یکی از حضرات اهل‌بیت (علیهم السلام) را در نماز تصور کنیم. ثانیاً خود سلطان حسین تابنده می‌گوید: «روایت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که می‌فرماید: «واجعل واحداً من الائمه نصب عینیک مربوط به نیت قبل از نماز است که قبل از شروع به نماز، آن‌ها را شفیع خود قرار دهد که معنی انا توجهنا الیک نیز همین است و تمثیل اختیاری هم اگر در بعض موارد گفته شده، در غیر موقع عبادت و فقط ازنظر شفیع و واسطه قرار دادن آنان است. [5] معلوم شد که این روایت، برای تصور صورت مرشد یا حتی امام، در عبادت نیست. از همین رو دل سپردن مریدان صوفیه به این آموزه انحرافی که هیچ تطابقی با دین اسلام ندارد امری اشتباه و خطرناک است تا حدی که حتی ممکن است باعث شرک و کفر آنان گردد.

پی نوشت:
[1]. گنابادی، سلطان محمد، سعادت‌نامه، مصحح حسینعلی کاشانی، نشر حقیقت، تهران، 1379 ه ش، ص 7
[2همان، ص 110
[3]. الفقه المنسوب إلی الإمام الرضا (علیه السلام)، آل البیت، ص 105
[4]. همان، ص 107
[5]. تابنده، سلطان حسین (رضا علیشاه)، رساله رفع شبهات، نشر حقیقت، تهران، 1377 ه ش، ص 33