به حاشیه راندن عقل، در عرفان حلقه
یکی از چیزهایی که در کلاسهای عرفان حلقه رواج دارد و اعضاء را به شدت ملزم به رعایت آن میکنند، سوال نکردن و سرسپردگی کامل به آموزههای این فرقه است. به عنوان مثال؛ غالب افرادی که از این فرقه جدا میشوند، بیشتر به خاطر غیرعقلانی و غیر منطقی بودن آموزههای این فرقه بوده است. حال سوال دیگراین است که آیا این نوع سرسپردگی در دین اسلام جایز است یا نه؟
در حدیثی از امام صادق(علیهالسلام) داریم که حضرت میفرمایند: «العقل ما عُبِدَ بِهِ الرَّحمن وَ اكتُسِبَ بِهِ الجَنان، عقل آن است كه به آن خدا عبادت شود وبهشت كسب وتحصیل گردد.»[اصول كافي، جلد1، ص8]
یا حضرت علی(علیهالسلام) میفرمایند: «به کار بستن عقل، مایه ی هدایت و نجات انسانها است، و سرکوب کردن عقل، باعث گمراهی و سقوط آدمیان است.»[بحارالانوار، ج17، ص116]
بنابراین باید گفت: بین عقل و رسیدن به کمال و سعادت هیچ تضادی نبوده بلکه راه کمال و سعادت از مسیر عقل میگذرد.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب- یکی از چیزهایی که در کلاسهای عرفان حلقه رواج دارد و اعضاء را به شدت ملزم به رعایت آن میکنند، سوال نکردن و سرسپردگی کامل به آموزههای این فرقه است. به عنوان مثال؛ غالب افرادی که از این فرقه جدا میشوند، بیشتر به خاطر غیرعقلانی و غیر منطقی بودن آموزههای این فرقه بوده است.
به عنوان نمونه، طاهری در کتاب انسان از منظری دیگرمیگوید: «در فرادرمانی، فرادرمانگر و بیمار فقط با اتصال به شبکه شعور کیهانی و تسلیم شدن در مقابل آن، از رحمت عام الهی «شبکه شعور کیهانی» برخوردار شده و قادر به انجام درمان میشوند و در این رابطه فقط نقش شاهد را بازی میکنند.»[1]
یا در کتاب عرفان کیهانی میخوانیم: «تسلیم درحلقه، تنها شرط تحقق موضوع حلقهی مورد نظر است.»[2]
زمانی که از پیروان و سرکردگان عرفان حلقه در مورد رسیدن به تعالی و حقیقت سوال میشود، میگویند: «شما باید به جایی برسید که لمس کنید و به ادراک برسید واین حاصل نمیشود جز با شاهد بودن» و یا اینکه خیلی این جمله را تکرار میکنند«شما الان تبعیت کنید در ترمهای بعدی جواب سوال خود را دریافت میکنید» در واقع با این حربه مخاطبان خود را مجبور به ادامه دوره میکنند.
آیا این همان تعطیلی عقل و سرسپردگی محض نیست؟
با کمی تامل متوجه میشویم، این سرسپردگی و به نوعی به حاشیه رانده شدنعقل درعرفان حلقه، شبیه ادعای بزرگان مسیحیت در فهم و درک آموزههای خودشان است. درآنجایی که آموزههای مسیحیت با عقل بشری مورد تایید قرارنمیگیرد، با به میان آوردن اصطلاح «اول ایمان داشته باش تا بعد از آن متوجه شوی» عملا عملکرد عقل را در تشخیص سره ازناسره مورد انکار قرارمیدهند.
حال سوال دیگراین است که آیا این نوع سرسپردگی در دین اسلام جایز است یا نه؟
در حدیثی از امام صادق(علیهالسلام) داریم که حضرت میفرمایند: «العقل ما عُبِدَ بِهِ الرَّحمن وَ اكتُسِبَ بِهِ الجَنان، عقل آن است كه به آن خدا عبادت شود وبهشت كسب وتحصیل گردد.»[3]
یا حضرت علی(علیهالسلام) میفرمایند: «به کار بستن عقل، مایه ی هدایت و نجات انسانها است، و سرکوب کردن عقل، باعث گمراهی و سقوط آدمیان است.»[4]
بنابراین باید گفت: بین عقل و رسیدن به کمال و سعادت هیچ تضادی نبوده بلکه راه کمال و سعادت از مسیر عقل میگذرد.
حال سوال این است، چرا در عرفان حلقه این همه تاکید و اصرار بر واژه شاهد بودن میشود؟ مگرعرفان حقیقی عقل گریز است؟
پی نوشت
[1]. انسان از منظری دیگر، محمد علی طاهری، نشر ندا، 1386، ص77.
[2]. عرفان کیهانی، محمد علی طاهری، انتشارات اندیشهی ماندگار، اصل 33، ص 49.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول كافى، ج 1، ص8.
[4]. علامه مجلسی، بحارالانوار، جلد 17، ص116.
افزودن نظر جدید