ابوحنیفه پایه‌گذار مذهب حنفی از مذاهب چهارگانه اهل‌سنت است که اهل سنت او را «امام اعظم» و «سراج الائمه» لقب داده‌اند. که در این مقاله برآنیم تا به برخی از فتاوای عجیب این شخصیت اشاره کنیم:

- یحیی بن حمزه از بزرگ‌ترین فقهای حنفی مذهب از ابوحنیفه نقل کرده که وی می‌گفت: «اگر شخصی قاطری را به نیّت قربةالی الله عبادت کند، اشکالی بر او نیست.»[1] جالب است که وهابیت این‌گونه فتاوا را نادیده گرفته و به موضوع توسّل که نزد شیعه و سنّی مورد اتفاق است، اشکال می‌کنند.

- فرزند احمد بن حنبل درباره ابوحنیفه گفته است: «مردی به ابوحنیفه گفت: می‌دانم که کعبه حق است، اما نمی‌دانم که آیا کعبه در مکه است یا در جای دیگر؟ ابوحنیفه گفت: حقیقتاً تو انسان مؤمنی هستی. هم‌چنین شخصی از ابوحنیفه پرسید: می‌دانم که محمد بن عبدالله پیامبر خداست، اما نمی‌دانم که آیا آن محمد بن عبدالله همین است که قبرش در مدینه است یا کس دیگری است؟ ابوحنیفه گفت: حقیقتاً تو انسان مؤمنی هستی.»[2]

- ابو اسحاق فزاری با «سند صحیح» روایت کرده: «از ابوحنیفه شنیدم که می‌گفت: ایمان ابوبکر صدّیق و ایمان ابلیس، یکسان است؛ ابلیس «یا ربّ» می‌گوید، ابوبکر هم «یا ربّ» می‌گفت.»[3]

هم‌چنین ابوحنیفه پا را از این فراتر گذاشته و می‌گوید: «پدر و مادر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حال کفر از دنیا رفته‌اند.»[4] این در حالی است که بر اساس عقاید شیعیان که برگرفته از دلایل عقلی، آیات قرآن، روایات و متون تاریخی است، همه‌ی اجداد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) موحّد و پیرو دین حق بوده‌اند؛ چنان‌که مرحوم شیخ صدوق در کتابی که اعتقادات شیعه را بیان می‌نماید، فرموده: «اعتقاد ما شیعیان درباره پدران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن است که همه‌ی آنان از عبدالله و آمنه دختر وهب گرفته تا حضرت آدم (علیه‌السّلام) همگی مسلمان بوده‌اند.»[5]

علاوه این‌که اگر معتقد باشیم که پدر و مادر بزرگوار پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از دین جهان شمول پیش از اسلام، یعنی دین حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) پیروی می‌کردند، باز هم مورد تایید قرآن کریم است، چرا که بر خلاف دو دین یهود و مسیح که جهان شمول نموده و اختصاص به قوم بنی‌اسرائیل داشته، امّا دین حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) جهان‌شمول بوده و در قرآن کریم هفتاد بار به صراحت نام آن حضرت یاد شده و در آیات متعددی عدم نصرانی یا یهودی بودن آن حضرت، بلکه بر دین حنیف بودن آن بزرگوار گوشزد شده است.

پی‌نوشت:

[1]. «حدّثنا یحیی بن حمزة و سعید بن عبد العزیز قال سمعنا أبا حنیفة یقول لو أنّ رجلا عبد هذا البغل... .» المنتظم فی تاریخ الملوک و الأمم، ابن الجوزی، دار صادر، بیروت، ج 8، ص 133.
[2]. «قد قال الإمام الأعظم و الهمام الأقدم فی کتابه المعتبر المعبّر بالفقه الأکبر ما نصّه: ووالدا رسول الله... .» أدلة معتقد أبی حنیفة الأعظم فی أبوی الرسول، علی بن سلطان محمد القاری، مکتبة الغرباء‌الأثریة، عربستان، ج 1، ص 62.
[3]. «حدّثنی الحارث بن عمیر من آل عمر بن الخطّاب عن أبیه قال: سمعت رجلا یسأل السّنّة... .» المعرفة و التاریخ، أبو یوسف یعقوب بن سفیان الفسوی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 3، ص 97.
[4]. «و حدّثنی إبراهیم بن سعید نا أبو توبة عن أبی إسحاق الفزاریّ قال کان أبو حنیفة یقول إیمان... .» السنة لعبد الله بن أحمد، أحمد بن حنبل شیبانی، دار ابن القیم، ج 1، ص 219.
[5]. «إعتقادنا فی أباء النّبیّ (صلی الله علیه و آله و سلم) أنّهم مسلمون من آدم إلی أبیه عبدالله،... .» الاعتقادات فی دین الإمامیة، شیخ صدوق، دار المفید للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت، ص 11.