تقابل ابنتیمیه با آیات قرآن
از توحید به مثابه نقطهی محوری در میان ادیان نام برده می شود که به اقسام گوناگونی تقسیم می شود. یکی از اقسام توحید، توحید در عبادت است که مسلمانان در اعتقاد و عمل به آن اهتمام ویژهای دارند. توحید در عبادت است که مسلمانان را به پرستش تنها یک خدا و پیراستن دل از دیگران متعهد میکند. اما ابنتیمیه با تعریف خاص از عبادت به دنبال گسترش عرصه توحید در عبادت است که با این کار خود دیگر مسلمانان را در ردیف مشرکان قرار میدهد. او میگوید عبادت در لغت به معنای خضوع است و در اصطلاح همان معنای لغوی را به ضمیمه کلمه حب پذیرفته است.[1]
این تعریف ابنتیمیه با اشکالات اساسی مواجه است. در آیات قرآن امر به خشوع و خضوع اشخاصی در مقابل دیگران شده است که اگر این معنای اصطلاحی ابن تیمیه مورد پذیرش مورد واقع شود باید آن ها را مشرک دانست. به عنوان مثال آیه دوازدهم سوره یوسف که اشاره به سجده حضرت یعقوب (علیه السلام) بر حضرت یوسف (علیه السلام) دارد[2] که بنا بر تعریف ابن تیمیه باید حضرت یعقوب (علیه السلام) را از دائره توحید خارج دانست.
آیهای دیگر امر به سجده ملائکه توسط خداوند به حضرت آدم دارد که بنا بر تعریف ابن تیمیه نیز این امر خداوند، امر به شرک است. خداوند در این باره می فرماید: «وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا [بقره/34] به یاد آر زمانی که ما به ملائکه گفتیم به آدم سجده کنید، پس سجده کردند».
در پایان باید گفت که عبادت، خضوع و خشوعی است که همراه با اعتقاد به رب و یا اله بودن معبود باشد.[3] بدین معنا که کسی که در حال عبادت معبود خود است به این اعتقاد او را تعظیم کند که او صاحب، خالق و پرورش دهنده وی است.
پینوشت:
[1]. ابنتیمیه، عبدالحلیم، العبودیه، تحقیق: علی بن حسن، جده: مکتبه دار الوصاله، چاپ دوم، 1401ق. ج 1، ص 48.
[2]. «وَ رَفَعَ أَبَوَیْهِ عَلی الْعَرْشِ وَ خَرُّوا لَهُ سجَّداً وَ قَالَ یَأَبَتِ هَذَا تَأْوِیلُ رُءْیَای» [یوسف/100].
[3]. اخویان، محمد علی، مولفه های توحید عبادی در مقارنه دیدگاه امامیه و سلفیه، فصلنامه پژوهشهای اعتقادی و کلامی، سال سوم، شماره 9, 1392 ش، ص 11-14.
افزودن نظر جدید