پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ساختار اندیشه‌های ابن تیمیه بستر مناسبی برای ظهور فرقه وهابیت به رهبری محمد بن عبدالوهاب شد. ابن عبدالوهاب در سال 1115قمری در شهر عیینه از توابع نجد به دنیا آمد. وی پس از فراگیری فقه و عقاید حنبلی در زادگاهش در سن جوانی برای انجام حج به مکه رفت. او در بازگشت از حج به مدینه با افکار ابن تیمیه آشنا شد. محمد بن عبدالوهاب عقاید ابن تیمیه را پذیرفت. بنابراین بر طبق مبنای ابن تیمیه توجه به اولیای الهی را شرک دانست و برای مبارزه با آن چه شرک می‌نامید از مدینه خارج شد.[1]
در سفر به بصره با مشاهده توجه مردم به قبور اولیای الهی، با شدت به عقاید مسلمانان اعتراض کرد. همین امر باعث شد مردم او را با خواری از شهر بیرون کنند. او به منطقه‌ای در نزدیک زادگاهش به نام «حریمله» بازگشت [2] و در مجلس درسی پدرش حضور یافت. اما همواره میان او و پدرش پیرامون مبانی اعتقادی نزاع در می‌گرفت زیرا پدرش عقاید او را نمی‌پذیرفت و چنین عقایدی را موجب گمراهی می‌دانست. در سال 1153قمری پدرش از دنیا رفت و او که راه را برای ترویج عقاید خود باز می‌دید پرده از عقاید انحرافی خود برداشت و شروع به نشر مبانی فکری خود کرد. طولی نکشید که مردم حریمله نیز او را از شهر اخراج کردند. ابن عبدالوهاب مجبور شد به زادگاهش «عیینه» برگردد. اما در آنجا نیز با مخالفت حاکم شهر مواجه شده و به شهری در نزدیکی آنجا به نام «درعیه» پناه برد.
محمد بن عبدالوهاب عقاید خود را بر محمد بن سعود (جد آل سعود و حاکم درعیه) عرضه کرد و او برای رسیدن به قدرت و ثروت با شیخ همراه شد و به او کمک کرد تا دعوتش را پایه ریزی کند. دعوتی که بعدها به نام وهابیت نامیده شد. از این زمان به بعد ابن عبدالوهاب ساکنان جزیره العرب را به توحیدی که خود ارائه می‌کرد دعوت نمود. [3] و هر شخصی که از دعوت او سر بر می‌تافت را تکفیر می‌کرد. خون و مال و ناموس آنان را مباح می‌شمرد. محمد بن عبدالوهاب با تکیه بر قدرت نظامی محمد بن سعود فجیع ترین جنایت‌ها را در حق مسلمانان مرتکب شد. تا آنجا که در حمله به زادگاهش (عیینه) مردم را کشت و زنان را اسیر کرد. اموال آنان را غنیمت برد و شهر را چنان ویران کرد که تا یک قرن بعد نیز جز تلی از خاک و ویرانه چیزی از آن بر جای نمانده بود. [4] کاری که امروزه وهابیت به فرماندهی بن سلمان با یمن می‌کنند و یمن را با خاک یکسان می‌کنند.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. سبحانی جعفر، درس نامه نقد وهابیت، محقق: مرتضی محیطی، موسسه دارالاعلام لمدرسه اهل البیت، قم 1396، ص39
[2]. ابن غنام، حسین، تاریخ نجد، دارالشروق، بی‌جا، 1425ق، ص81.
[3]. همان، ص87.
[4]. ناصر السعید، تاریخ آل سعود، ص11 به نقل از سبحانی جعفر، درس نامه نقد وهابیت، محقق: مرتضی محیطی، موسسه دارالاعلام لمدرسه اهل البیت، قم 1396، ص39