پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه الله) رهبر معظم انقلاب اسلامی در بسیاری از بیانات خود و به مناسبت‌های مختلف، مردم را به  شرکت در انتخابات تشویق کرده و بر حضور مردم در پای صندوق‌های رأی و انتخاب اصلح تأکید کرده‌اند، دراین‌جا به چند نمونه از سخنان ایشان اشاره می‌شود.

«من بارها گفته‌ام که اصل حضور مردم در انتخابات، حتی از انتخاب اصلح هم مهم‌تر است. اگرچه انتخاب اصلح هم بسیار اهمیت دارد».[1]
«حضور مردم، یعنی دفاع از جمهوری اسلامی، یعنی دفاع از قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی».[2]
«بنده اصرارم بر حضور حداکثری و عمومی ملت ایران به خاطر این است که می‌بینم و می‌دانم که حضور یکپارچه‌ی مردم، حضور پر شوق و امیدوارانه و قدرتمندانه‌ی مردم موجب می‌شود که دشمن مأیوس بشود؛ وقتی دشمن مأیوس شد، کارآیی خود را از دست خواهد داد».[3]
«هر کس پای صندوق رأی می‌آید، درواقع رأی به جمهوری اسلامی، رأی به قانون اساسی و رأی به مواد غیرقابل تغییر قانون اساسی - یعنی اسلام و ارزش‌های اسلامی - می‌دهد».[4]

اکنون سؤال این است که  اصرار رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و دیگر مراجع معظم تقلید (حفظهم الله) بر تشویق مردم به شرکت در انتخابات بر چه اساسی است؟ آیا شرکت و حضور در انتخابات یک حق فردی و خصوصی برای انسان می‌باشد تا در صورت عدم علاقه از حق شخصی خود استفاده نکرده و آن را استیفاء نکند؟ یا شرکت و حضور در انتخابات یک حق الهی است که در صورت استیفاء نکردن این حق، انسان در برابر خداوند مسئول است. این پرسش بسیار مهمی است که پاسخ به آن می‌تواند بسیاری از افراد را به پای صندوق رأی بکشاند.
برای پاسخ به این پرسش دیدگاه فقیه، مفسر و فیلسوف بزرگ جهان اسلام حضرت آیت‌الله جوادی آملی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. معظم له با تبیین معنای حق و تکلیف فرمودند: «انسان در زندگی خویش دارای امتیازات و حقوقی است که لازمه حیات اجتماعی اوست. برخی از این حقوق از اهمیت چندانی برخوردار نیستند و اگر فرد بدان‌ها توجه نکند، برای وی و دیگران واکنش منفی یا آثار زیان‌باری در برندارد؛ امّا برخی از حقوق از اهمیت زیادی برخورداراست که بی‌اعتنایی به آن موجب زوال حقوق دیگران خواهد شد.»[5] ایشان در ادامه با تبیین معنای حق و تکلیف چنین فرمودند: «شرکت در انتخابات که از مهم‌ترین مسائل حیاتی جامعه محسوب می‌شود، نظیر شرکت در تماشای بازی نیست، زیرا شرکت در مراسم بازی یک حق مباح و ابتدایی است و هیچ تکلیفی را به همراه ندارد، لذا حضور و عدم حضور آن برای افراد بی‌محذور است؛ ولی شرکت در مسئله حیاتی انتخابات که استقلال نظام و اقتدار ملّت و شکوه جامعه اسلامی مرهون آن است، حق خاص و مسلّم امّت اسلامی است و تکلیف لزومی آن را همراهی می‌کند؛ مانند شرکت در مسئله فرهنگ، اقتصاد، سیاست و بهداشت که تکلیف وجوبی پشتوانه اجرایی آن است؛ یعنی چنین حقی حتماً باید استیفا شود. ارزشمندترین عاملی که این حق حیاتی را جامه عمل می‌پوشاند فتوای گران‌سنگ مراجع تقلید است تا کسی نپندارد که حق شرکت در انتخابات همانند حقّ شرکت در تماشای بازی بدون تکلیف است، وگرنه چنین حق حیاتی و وجوبی همانند حقوق مباح دیگر خواهد شد، آن‌گاه برنامه‌های اجتماعی به‌صورت اباحه‌گری ترسیم می‌شود، چون حقی که هیچ‌گونه تکلیفی او را همراهی نکند، اباحه‌ای بیش نیست».[6]
از این رو رهبر انقلاب و مراجع دینی (حفظهم الله) دستور به شرکت در انتخابات می‌دهند؛ زیرا این حقی است که انسان مکلف است آن را استیفاء کند. به همین دلیل حضرت آیت‌الله جوادی آملی در پاسخ استفتائی در رابطه با شرکت در انتخابات فرمودند: «شرکت در انتخابات و مانند آن لازم است».
استفتاء و پاسخ آیت‌الله جوادی آملی:
«استفتاء: در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل آزادی در انتخابات پذیرفته‌شده است؛ ولی رهبر مردم را ملزم می‌کند که در انتخابات شرکت کنند. آیا کسی که در انتخابات شرکت نمی‌کند، کار واجبی را ترک کرده است یا دستور رهبر، امر ارشادی است؟
پاسخ معظم له: تقویت نظام اسلامی با شرکت در انتخابات و مانند آن لازم است؛ لیکن هر فردی در انتخاب نماینده و رأی به کاندیدا آزاد است. البته رعایت مصالح نظام اسلامی و امت مسلمان لازم است».[7]

پی‌نوشت:

[1]. بیانات  در دیدار مردم شهرستان جیرفت در تاریخ 17/02/1384
[2]. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم در تاریخ 25/03/1384
[3]. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم در تاریخ 22/03/1392
[4]. بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم در تاریخ 25/03/1384
[5]. جوادی آملی، عبدالله، مرکز نشر اسراء،حق و تکلیف در اسلام، ص 45
[6]. جوادی آملی، عبدالله، مرکز نشر اسراء،حق و تکلیف در اسلام، ص 277-278
[7]. جوادی آملی، عبدالله، مرکز نشر اسراء، استفتائات، ص105،تاریخ پرسش 24/7/74

نویسنده: مجتبی محیطی