حدیث ثقلین قلب مفسر حدیث غدیر
یکی از شواهد بیشماری که معنای حدیث غدیر و دلالت آن بر ولایت و امامت مولا علی (علیه السلام) را آشکار میسازد، قرار گرفتن حدیث ثقلین در دل حدیث غدیر است. حاکم نیشابوری به سند صحیح از زید بن ارقم نقل نموده است که هنگامی که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) از حجة الوداع برگشتند، در غدیر خم فرود آمدند و فرمودند: «كَأَنِّي قَدْ دُعِيتُ فَأَجَبْتُ، إِنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ، أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الْآخَرِ: كِتَابُ اللَّهِ تَعَالَى، وَعِتْرَتِي، فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونِي فِيهِمَا، فَإِنَّهُمَا لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ. ثُمَّ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ مَوْلَايَ، وَأَنَا مَوْلَى كُلِّ مُؤْمِنٍ ، ثُمَّ أَخَذَ بِيَدِ عَلِيٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، فَقَالَ: مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا وَلِيُّهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالَاهُ وَعَادِ مَنْ عَادَاهُ وَذَكَرَ الْحَدِيثَ بِطُولِهِ.[1] گویا من (به ارتحال از دنیا) دعوتشده و اجابت نمودهام، همانا من دو چیز گرانبها در میان شما باقیگذاشتم که یکی بزرگتر از دیگری است: کتاب خداوند متعال و عترتم، پس بنگرید که چگونه پس از من با آنها برخورد میکنید، بدرستی که آنها از هم جدا نمیشوند تا اینکه در کنار حوض(در بهشت) بر من وارد شوند. سپس فرمود: خداوند عزوجلّ مولای من است و من مولای تمام مؤمنان. سپس دست علی (علیه السلام) را گرفت و فرمود: هر که من مولای اویم این علی مولای اوست. خداوندا هر که او را دوست دارد، دوست بدار و هرکه او را دشمن دارد، دشمن بدار؛ و ادامه حدیث را مفصلا بیان نمود.»
خود حاکم نیشابوری بعد از ذکر حدیث مینویسد: «هَذَا حَدِيثٌ صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِ الشَّيْخَيْنِ، وَلَمْ يُخَرِّجَاهُ بِطُولِهِ، شَاهِدُهُ حَدِيثِ سَلَمَةَ بْنِ كُهَيْلٍ، عَنْ أَبِي الطُّفَيْلِ أَيْضًا صَحِيحٌ عَلَى شَرْطِهِمَا.[2] این حدیث طبق شروط شیخین(مسلم و بخاری) صحیح است ولی آنها به طور کامل نقل ننمودهاند(!). و شاهد (صحت) این حدیث، حدیث سلمة بن کهیل از ابیالطفیل است که آن هم طبق شروط شیخین(مسلم و بخاری) صحیح است.» این حدیث را نسایی نیز به همین سند در خصائص أمير المؤمنين علي بن أبيطالب ذکر نموده است.[3]
امّا همانطور که از حدیث پیداست، ابتدا رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) دو رکن اساسی اسلام را معرفی مینماید و سعادت مسلمین را درگرو پیروی از ایندو بیان میدارد و سپس مصداق اول عترت بیان نموده است که علی (علیه السلام) است. همانطور که در مناسبتهای دیگری نیز این اقتران میان قرآن و عترت، توسط رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بیان گردیده است: «عَلِيٌّ مَعَ الْقُرْآنِ وَالْقُرْآنُ مَعَ عَلِيٍّ لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ.[3] علی (علیه السلام) با قرآن است و قرآن با علی (علیه السلام) و از یکدیگر جدا نمیشوند تا در حوض به من وارد شوند.»
و قطعا بارزترین مصداق تمسّک و پیروی از مولا علی (علیه السلام)، قبول ایشان بعنوان خلیفه رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) و رهبر جامعه است. بنابراین کلمه "مولا" در حدیث غدیر به این معنا خواهد بود.
پینوشت:
[1]. الحاكم النيسابوري، المستدرك على الصحيحين: ج3، ص118، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، بيروت: دار الكتب العلمية، الطبعة الأولى، 1411 ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. همان، ج3، ص119. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. النسائي، خصائص أمير المؤمنين علي بن أبي طالب: ص ٩٣، طهران: مكتبة نينوى.
[4]. الحاكم النيسابوري، المستدرك على الصحيحين: ج3، ص134، تحقيق: مصطفى عبد القادر عطا، بيروت: دار الكتب العلمية، الطبعة الأولى، 1411 ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
افزودن نظر جدید