متن مقاله
خیلی از ما شیعیان تاکنون از خود پرسیده‌ایم، چرا امام زمان ما غایب است!؟ چرا نمی‌توانیم او را بی‌پرده ببینیم!؟ آیا اگر به‌صورت آشکار در بین ما زندگی می‌کرد و سکان هدایت جامعه را به‌دست می‌گرفت، بهتر نبود!؟
شاید اگر به رسالت بزرگ آن حضرت (که اصلاح جامعه جهانی است) و خطراتی که متوجه ایشان است توجه نکنیم، نتوانیم پاسخ قانع کننده‌ای برای دلیل غیبت او پیدا کنیم. اما هنگامی‌که می‌بینیم از یک‌سو قرآن کریم حکومت جهانی مستضعفین را وعده داده و فرموده است: «وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ.[القصص/5] و اراده می‌کنیم تا بر مستضعفین در زمین منت گزاریم و آنان را پیشوایان هدایت و وارثان زمین قرار دهیم.» و از سوی دیگر پیامبر اکرم و ائمه معصومین (علیهم السلام) به ظهور مهدی (عجل الله فرجه) از نسل فاطمه (سلام الله علیها) و حسین (علیه السلام) بشارت داده‌اند، که می‌آید و زمین را پر از عدل و داد می‌کند،[1] در می‌یابیم که غیبت امام عصر، باید دلایل مهمی داشته باشد!
اگر چه حکمتِ غیبت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه) را خدا می‌داند و فلسفه‌ی غیبت آن حضرت به‌طور کامل برای ما معلوم نیست، اما روشن است که تحقق این اتفاق بسیار مهم، نیاز به فراهم شدن مقدماتی دارد. از جمله این‌که؛
ستمگران از ظهور حضرت مهدی می‌ترسند، زیرا قیام او را پایان سیطره‌ی خود بر مستضعفین جهان می‌دانند، از این‌رو اگر ظهور کند، در پی کشتن او بر می‌آیند، چنان‌که در روایات به این مطلب اشاره شده است.[2] پس باید شرایط برای ظهور آن عزیز فراهم شود. البته امام زمان از مرگ نمی‌هراسد، اما باید زنده بماند تا به رسالت جهانی خود عمل کند؛ ترس ایشان از کشته شدن، نه به خاطر ترس از جان خویش است که این خاندان از مرگ هراسی نداشتند، بلکه هراس ایشان به این دلیل است که با کشته شدنش نتواند وظیفه‌ای که خداوند جهت گسترش عدل در تمام زمین بر عهده او گذاشته را به خوبی به پایان برساند.
به بیان دیگر، ترس یاد شده هرگز «خوف مذموم» نیست که از ضعف نفس بر می‌خیزد، بلکه هراسى عقلى است که امرى بس پسندیده و در برخى موارد لازم و ضرورى است. ترس برخاسته از بستر «خود دوستى» که سبب گریز از خطر کردن به روز حادثه در مسیر حفظ دین و مکتب می‌شود، ضعف نفسانى صفتى ناپسند در برابر شجاعت است؛ امّا خوفى که سبب حفظ جان آدمى و هدر نشدن و بی‌اثر نمردن شود، ممدوح و عاقلانه، بلکه واجب است؛ زیرا مهم آن است که نثار خون نتیجه دهد و به ثمر بنشیند؛ آن‌که خون می‌دهد، اما به مثمر بودنش نمی‌اندیشد، متهور است نه شجاع؛ زیرا شجاعت در سنجیده عمل کردن و به جا کارزار کردن است.
هم‌چنین نمی‌توان انتظار داشت که آن حضرت ظهور کند و خداوند با معجزه او را از خطرات حفظ کند، زیرا باید امور جهان بر اساس اختیار و آزادی انسان‌ها انجام شود، تا امتحان در دنیا معنی پیدا کند.[3]

از دلایل مهم دیگر غیبت آن جناب، مشخص شدن مومن از منافق است، زیرا با طولانی شدن غیبت، بسیاری از مسلمانان در ظهور او شک و تردید می‌کنند و این‌گونه افراد لیاقت سربازی آن حضرت را ندارند، امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: «غیبت قائم (علیه السلام) طولانی می‌شود، تا حق روشن گردد و ایمان محض از ناخالصی پاک شده و منافق از مومن شناخته شود.»[4]
باید بتوان گفت مهم‌ترین دلیل غیبت امام عصر (عجل الله فرجه) آماده نبودن ما و اوضاع جهانی است، از یک‌طرف، ما آماده‌ی یاری آن حضرت نیستیم، چنان‌چه خواجه طوسی می‌نویسد: «وُجُودُهُ لُطفٌ و تَصَرُّفُهُ لطفٌ آخَر و عَدَمُهُ مِنّا.[5] وجود او یکی از الطاف خدا به مردم است و هدایت‌گری او لطف دیگری است، و دلیل غیبتش ما هستیم(که آماده نیستیم).» زیرا  این امر مهم جز با عمل به رضای خدا ممکن نمی‌شود، و از طرف دیگر، تمام مردم جهان نیز باید آماده‌ی پذیرش او شوند و این آمادگی زمانی فراهم می‌شود که اغلب مردم تشنه‌ی ظهور یک منجی شوند و ظهورش را با تمام وجود بخواهند!

پی‌نوشت:

[1]. مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 86-87.
[2]. پیامبر اکرم(ص): «لا بُدَّ لِلْغُلامِ مِنْ غَیْبَةٍ، فَقِیلَ لَهُ: وَ لِمَ یا رَسوُلَ الله؟ قال: یَخافُ القَتْلَ»؛ مجلسی، بحارالانوار، ج52، ص90، باب 20، علة الغیبة.
[3]. ابراهیم امینی، دادگستر جهان، ص234.
[4]. مجلسی، بحارالانوار، ج51، ص222.
[5]. علامه حلی، كشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ص 285.