تجلی ذات
در آثار متقدمین اهل حق مخصوصاً عصر سلطان اسحاق برزنجه ای که بنا بر باور و اندیشه اهل حق، دوره ظهور اعظم است، اهتمام و اهمیت ویژهای به مسأله «تجلی ذات» و تبیین جایگاه اشخاص و افرادی که «مظهر ذات» هستند، شده است اما به اصل مسأله خداشناسی چندان توجه نشده است که خود مهمترین نارسایی مبحث خداشناسی در آن آثار است.
بنابر اندیشه یارسان، تجلی ذات الهی بهصورت آشکار در انسان از عصر حضرت علی (ع) اتفاق افتاده است و قبل از آن از آدم (ع) تا خاتم (ص) مرحله تجلی صفات الهی بوده است. اما اندیشه اهل حق در برابر این سخن که ذات از آغاز آفرینش نقشآفرین بوده است، چگونه تا عصر حضرت علی (ع) در کسی جلوه گره نبوده است، ناتوان است.
پیراوان فرقه اهل حق معتقدند که ذات الهی در افرادی تجلی پیدا میکند. این تجلی به دو صورت است؛ صورتی که افرادی مثل سلطان اسحاق از بدو تولد محل تجلی ذات الهی است و صورتی که افرادی در مقطعی از زندگی بر اثر انجام اعمال صالحه وتزکیه نفس به مرحلهای رسیدهاند که برای مدتی محل تجلی ذات الهی هستند.