پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ تناسخ یکی از عقاید انحرافی ادیان شرقی است. تناسخ اصطلاحاً به حالتی می‌گویند که روح بعد از خروج از بدن یک موجود، وارد جسم دیگری شود. عود و برگشت روح را بر اساس جهان بینی کارما تبیین می‌کنند. کارما یعنی نتیجه و ثمره اعمال زندگی یک فرد باعث می‌شود که در تناسخ بعدی، روح او در موقعیت بهتر یا بدتری حلول کند؛ مثلاً روح یک انسان خطاکار و شرور بعد از مرگ، در جسم یک حیوان یا انسان فقیر، معتاد و بدبخت ادامه حیات می‌دهد و روح انسان شریف و خوب، در جسم یک انسان دیگری که ثروتمند و پاکدامن است، حلول می‌کند. تناسخ را سَمساره (چرخه حیات) هم می‌گویند. طبق آیین هندو، این چرخه تا زمانی که روح از آلودگی‌ها، غفلت‌ها و نادانی‌ها پاک نشده است، ادامه می‌یابد، تا در نهایت به نیروانا(1) برسند. روح در بدن‌های زیاد به صورت متوالی زندگی می‌کند تا از ناپاکی‌ها جدا شود و به نیروانا برسد.

امروزه شبه معنویت‌های نوپدید غربی، با استفاده از آموزه‌های شرقی  و تلفیق با آموزه‌های غربی خود، مفاهیم و مصادیق جدید برای آن ایجاد می‌کنند. نیل دونالد والش یکی از مروجان و سران تفکر نوین است؛ والش بیان می‌کند که انسان زندگی‌های بعدی خود را با تفکر و تجسم فعال ایجاد می‌کند؛ یعنی قدرت ذهنی را منشأ زندگی فعلی و زندگی‌های آینده می‌داند. این یک نوع مفهوم جدید در بحث تناسخ است که اصل مفهوم تناسخ را حفظ کرده است، ولی کارما (بازتاب زندگی‌های قبلی در زندگی بعدی) را کنار گذاشته و همه چیز را در قدرت‌های ذهنی بیان می‌کند. والش بیان می‎کند تحولات فیزیکی و متافیزکی مبتنی بر تفکر و تصویرسازی ذهنی است.

والش می‌گوید: «افرادی هستند که تصور می‌کنند به هنگام مرگ، جسم و ذهن فرو می‌ریزند؛ در حالی‌که چنین نیست. جسم تغییر شکل می‌دهد و بخش غیر شفاف خود را پشت سر می‌گذارد، ولی غشای بیرونی خود را همواره حفظ می‌کند. ذهن هم همواره با تو همراه است. ذهن به روح و جسم به صورت یک توده انرژی سه بعدی یا سه وجهی می‌پیوندد. چنانچه تو انتخاب کنی که به این فرصت تجربه اندوزی زندگی بر روی کره زمین برگردی، خود الهیات یک بار دیگر ابعاد واقعی را به صورت جسم، ذهن و روح متجلی می‌سازد. در واقع تو کلاً یک انرژی هستی، ولی با سه بعد یا جنبه کاملاً مشخص و متمایز؛ به مجرد آنکه تصمیم می‌گیری در کالبد جسمانی سکنا گزینی و به زمین بیایی، جسم اثیری تو ارتعاش‌های خود را کم می‌کند و از ارتعاشی سریع و غیر قابل رؤیت به سرعت کاهش می‌یابد تا در آن، سرعت توده و ماده ایجاد کند؛ این ماده واقعی، زاییده فکر پاک و خالص است؛ زاییده ذهن است.»(2)
تفکر نوین سعی دارد با پیوند زدن اصطلاحات شرقی و اندیشه‌های غربی، دین جدید خود را فراگیر کند، غافل از این‌که آموزه‌های این دین جدید، اگر از فضای وهم و خیال خارج شود و در ترازوی عقل سنجیده شود، بیگانگی این اندیشه‌ها با فطرت خداجوی انسان روشن خواهد شد. والش مطالب خود را بدون هیچ دلیل و استدلالی بیان می‌کند و این سخنان را امری قطعی تلقی می‌کند.

پی‌نوشت:
1. بُعدی از زندگانی است که در آنجا، هیچ زمان و مکانی وجود ندارد. در ضمن نیروانا به معنی رهایی از خود و نیز کارما و چرخه مرگ و زندگی و به نوعی، خدایی است. آرامش مطلق و نهایت کمال را هم برای این مفهوم معنی کرده‌اند.
2. نیل دونالد والش، گفتگو با خدا، ج۱، ترجمه توران دخت تمدن، ۱۳۸۹، چاپ 21، نشر دایره، تهران، ص۲۹۷.