پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ متاسفانه هنوز هستند افرادی که خواسته یا ناخواسته، سنگ بعضی افراد را به سینه می‌زنند؛ مانند قاتل حضرت علی (علیه‌السلام)، ابن ملجم مرادی که به‌دلیل صحابه بودن، نزد بعضی افراد، مقدس است و می‌گویند خداوند از صحابه راضی شده و آن‌ها را بخشیده است و وقتی خداوند این‌گونه حکم می‌دهد، ما دیگر نباید در مورد این اصحاب قضاوت کنیم، هرچند گناه کبیره هم انجام داده باشند.
برای جواب دادن به این نگاه و طرز فکر، مفصل باید بحث و آیات قرآن را در کنار هم به همراه احادیث بررسی کرد؛ اما برای این‌که این نگاه اشتباه، در مورد صحابه، به‌خصوص شخص «ابن ملجم مرادی»، مشخص شود که چه جایگاهی نزد اهل سنت دارد، در این نوشتار در صدد هستیم، فقط نگاه عالم سنی، «شمس الدین ذهبی»، که مقبول سلفی‌ها است را بیان کنیم، تا فصل الخطابی باشد برای اهل سنت و جماعت، و سلفی‌ها.

ذهبی در ابتدای معرفی شخصیت ابن ملجم می‌گوید: قاتل علی، از خوارج و دروغ‌گو است؛ بعد در ادامه، مختصری از تاریخ زندگی و شخصیت ابن ملجم را به نقل از «ابن یونس» این‌گونه بیان می‌کند که ابن ملجم، از سواران و قاریان بود و قرائت قرآن را از معاذ بن جبل آموخته بود، از مقربان و بزرگان زمان خود بود واو ازعابدان بود. (به‌دلیل کثرت عبادت) و گفته‌اند هنگامی‌که عمرو بن عاص از خلیفه دوم، عمر، درباره مشکلات قرآن یاری خواست، عمر طی نامه‌ای به وی فرمان داد که عبدالرحمان ابن ملجم را در کنار مسجد جای دهد تا او قرآن و فقه به مردم بیاموزد، عمر خانه‌ای را در کنار خانه ابن عدیس، به ابن ملجم اختصاص داد و خانه وی را وسیع کرد.
بعد ذهبی در ادامه، جایگاه ابن ملجم را نزد خوارج بیان می‌کند که آن‌ها، ابن ملجم را افضل امت و اهل زمین می‌دانند، تا جایی که وی در مسلک عرفان، به بالاترین مقام رسیده و جامع تمام صفات و کمال است (مقام لاهوت)، و جسمش خالی از تاریکی و گناه است؛ بعد از این توصیف خوارج، ذهبی می‌گوید عجب از این توصیف؛ ای مسلمین! تعجب کنید به خاطر این توصیف دیوانه‌وار.
باز هم در ادامه، ذهبی نقل می‌کند از یکی دیگر از خوارج، به نام عمران بن حطان که می‌گوید: ضربه‌ای که از فرد متقی اراده شد، برای رسیدن به عرش رضوان الهی بود و ابن ملجم در میان بندگان، نزد خدا میزان بود.
در آخر ذهبی بعد از نقل مطالب و توصیفات، برای نتیجه‌گیری می‌گوید:
ابن ملجم نزد شیعیان، شقی‌ترین فرد در آخرت است، و نزد ما اهل سنت، از جمله افرادی هست که مستحق آتش است و مجاز می‌‌دانیم که خداوند از او بگذرد و ببخشد؛ حکم ما مثل شیعه و خوارج نیست، یعنی نه مانند خوارج که او را افضل امت می‌دانند و نه مانند شیعه که او را شقی‌ترین امت می‌دانند، و حکم ما در مورد ابن ملجم، مانند دیگر قاتلان است؛ مثل قاتل عثمان، قاتل طلحه، زبیر، و قاتل حسین؛ ... یعنی از همه این قاتلان، برائت می‌جوییم و به خاطر خدا با آنان دشمن هستيم و عاقبت كار آنان را به خدا واگذار می‌كنيم. (حاکم و قاضی واقعی خداوند است.)

نویسنده: مصطفی پورصدوقی

پی‌نوشت:

[1]. تاريخ الإسلام، ذهبی، شمس الدين (متوفاى 748هـ)، محقق: عمر عبدالسلام تدمری، دارالكتاب العربی، بيروت، چاپ دوم، 1413 هـ - 1993 م، ج3، ص653. «قاتل عليّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْه: خارجيّ مُفْتَرٍ، ... ابن ملجم عند الروافض أشقى الخلق فِي الآخرة، وهو عندنا أَهْل السُّنَّةِ ممّن نرجو له النار، ...» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.