یکی از موضوعات و مسائل اختلافی میان مسلمانان و وهابیان، مسأله تبرک جستن به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و صالحان و آثار به جا مانده از آنان است. مسلمانان در طول تاریخ، به زیارت قبور انبیا، صالحان و علما رفته و با بوسیدن، دست‌کشیدن و گذاشتن صورت بر روی قبور، انبیا، صالحان و علمای خود احترام گذاشته و به آن‌ها تبرک جسته‌اند اما ابن‌تیمیه و اتباع وی این اعمال را حرام دانسته و مسلمانان را به شرک و کفر متهم می‌کنند و آنان را «قبورین» و «عبادت کنندگان قبرها» می‌نامند.

وهابیان اعمال و  رفتار مسلمانان را به رفتار مردم دوران جاهلیت با بت‌های خود، تشبیه کرده و مسلمانان را همانند مشرکین صدر اسلام می‌دانند. ابن‌تیمیه بوسیدن و دست کشیدن بر روی قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و قبور سایر انبیا (علیهم السّلام)، صالحین، صحابه و اهل‌بیت (علیهم السّلام) را جایز ندانسته و این مطلب را به تمامی علما نسبت می‌دهد.[1]

این در حالی است که با مراجعه به تاریخ و مطالعه آن به موارد بی‌شماری از تبرک مسلمانان به صالحان پس از رحلت آنان برخورد می‌کنیم که نشان از سیره مستمره مسلمانان در طول تاریخ دارد.که ما نیز از باب نمونه به  یک مورد از این‌گونه تبرک‌ها اشاره می‌نماییم.

- ابومحفوظ معروف بن فیرزان کرخی از عباد و زهاد عراق، در سال 200 هجری قمری در بغداد از دنیا رفته است و در مقبره باب الدیر بغداد به خاک سپرده شده است. مردم و عرفا در زمان حیات او به دیدن وی می‌رفتند و به او تبرک می‌جستند. وی یکی از اساتید احمد بن حنبل پیشوای فکری حنابله، به شمار می‌رود. ذهبی سلفی در ابتدای شرح حال معروف کرخی از او با عنوان «برکة العصر» یاد می‌کند.[2] ابن‌جوزی درباره قبر معروف کرخی می‌گوید: قبر معروف کرخی در بغداد آشکار و مشخص است و مردم به قبر او تبرک می‌جویند.[3] ابراهیم حربی می‌گوید: قبر معروف برای درمان درد‌ها تجربه شده است.[4] ذهبی سلفی در شرح کلام ابراهیم حربی می‌نویسد: یعنی دعا کنار قبر معروف کرخی مستجاب است زیرا دعا در بقعه‌ها و اماکن مقدس و مبارک به اجابت می‌رسد.[5] عبیدالله بن عبدالرحمن بن محمد زهری می‌گوید: قبر معروف کرخی برای به دست آوردن حاجات، تجربه شده است.[6] می‌گویند: هر کس صد بار سوره توحید را کنار قبر معروف کرخی قرائت کند، هر آنچه از خداوند بخواهد، خداوند خواسته او را اجابت می‌کند.[7] ابوعبدالله ابن محاملی می‌گوید: هفتاد سال است قبر معروف کرخی را می‌شناسم. هر مهموم و غم‌زاد‌ه‌ای در کنار قبر او مشکلش را با خدا مطرح کرده است، خداوند مشکل او را برطرف کرده و او را از غم و غصه نجات داده است.[8] احمد بن فتح پس از نقل رؤیایی درباره بشر بن حارث، احمد بن حنبل و معروف کرخی، می‌گوید: قبر معروف کرخی درمان تمامی دردهاست. هر کس حاجتی دارد کنار قبر معروف کرخی بیاید و خواسته خود را با خدا مطرح کند. خداوند دعای او را اجابت می‌کند.[9] ابن‌خلکان شافعی و یافعی شافعی می‌گویند: اهالی بغداد در مواقع خشکسالی به قبر معروف کرخی پناه می‌برند و نماز باران می‌خوانند و از خداوند طلب باران می‌کنند.[10]

پی‌نوشت:

[1]. «اتفق العلماء علی أنّ من زار قبر النّبیّ (صلی الله علیه و آله و سلم) أو قبر غیره من الأنبیاء و الصالحین ـ الصحابة و أهل البیت و غیرهم ـ أنّه لا یتمسح به و لا یقبله، بل لیس فی الدنیا من الجمادات ما یشرع تقبیلها إلّا الحجر الأسود.» مجموعة الفتاوی، ابن‌تیمیه حرّانی، مؤسسه دار الوفا، 27، ص 48.
[2]. سیر أعلام النبلاء، ذهبی، مؤسسة الرسالة، بیروت، ج 9، ص 339.
[3]. «و قبره ظاهر ببغداد یتبرک به.» صفة الصفوة، ابن جوزی، دار الجیل، بیروت، ج 1، ص 529.
[4]. «عن إبراهیم الحربی قال: قبر معروف التریاق المجرّب.» تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 1، ص 122.
[5]. «یرید إجابة دعاء المضطر عنده، لأنّ البقاع المبارکة یستجاب عندها الدعاء.» سیر أعلام النبلاء، ذهبی، مؤسسة الرسالة، بیروت،  ج 9، ص 344.
[6]. «قبر معروف الکرخی مجرّب لقضاء الحوائج.» تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ج 1، ص 122.
[7]. «یقال: من قرأ عنده مائة مرة «قل هو الله أحد» و سأل الله تعالی ما یرید قضی الله له حاجته.» همان.
[8]. «أعرف قبر معروف الکرخی منذ سبعین سنة، ما قصده مهموم إلّا فرج الله همّه.» همان ص 123.
[9]. «ذاک التریاق المقدّس المجرّب، فمن کانت له إلی الله حاجة فلیأت قبره و لیدع... .» صفة الصفوة، ابن جوزی، دار الجیل، بیروت، ج 1، ص 528.
[10]. «و أهل بغداد یستسقون بقبره و یقولون: قبر معروف تریاق مجرب.» وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، ابن خلکان، دار صادر، بیروت، ج 5، ص 232.