ولادت حضرت فاطمه (س) پس از بعثت پیامبر اکرم
روایاتی در کتب شیعه و اهل سنت وجود دارد، مبنی بر اینکه پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله)، فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را میبوسید و میبویید و در مقابل اعتراض عایشه میفرمود: «از او بوی بهشت را استشمام میکنم»، و در روایاتی آمده است، پس از تناول میوههای بهشتی نطفه حضرت زهرا (سلام الله علیها)، منعقد شده است. عدهای برای این که در دلالت این روایات خدشه کنند، میگویند این روایات دروغ است، زیرا حضرت زهرا (سلام الله علیها)، قبل بعثت به دنیا آمدهاند و در زمان معراج هفده ساله یا ... بودهاند، و اگر بگویید ایشان بعد معراج به دنیا آمدهاند، پس از رحلت حضرت خدیجه بوده و در زمان رحلت رسول خدا یازده سالهاند، پس چگونه امام حسن و امام حسین به دنیا آمدهاند؟
برای بررسی این مطلب از کتب اهل سنت، باید نظرات علمای اهل سنت در مورد تاریخ تولد فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و زمان معراج پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله)، مطرح شود.
تاریخ تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها)؛ در ميان اهل سنت دو نظريه مطرح است: نظريه اول اين كه حضرت زهرا (سلام الله عليها) قبل از بعثت متولد شده است. و در درون اين نظريه، اقوال مختلفی را ميبينیم كه برخی تولد ايشان را پنج سال قبل، چهار سال قبل، يك و يا دو سال قبل از بعثت دانستهاند. نظريه دوم هم اين است كه تولد حضرت بعد از بعثت بوده است. در درون اين ديدگاه نيز دو قول مشاهده میشود: قول اول اين كه يك سال بعد از بعثت تاريخ تولد آن حضرت بوده است؛ قول دوم اين است كه سال پنجم بعثت به دنيا آمده است، که اين قول موافق نظريه مشهور شيعه است.
بررسی نظريه اول اهل سنت: تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) قبل از بعثت
نظريه اول در ميان علمای اهل سنت اين است كه آن حضرت قبل از نبوت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) متولد شده است؛ اما با توجه به اختلاف جزئيات نقلها، اقوال متعددی از اين نظريه، به دست میآيد:
- پنج سال قبل از نبوت: طبق قول ابنجوزی و ابوالفرج اصفهانی وابنعساکر.[1]
- چهار سال قبل از نبوت: قول ابونعيم اصفهاني.[2]
- يك يا دو سال قبل از بعثت: نقل ابنحجر عسقلانی، صالحی شامی.[3]
اين نظريه با تمام اقوالش مورد قبول نيست؛ زيرا در اين نظريه ميان اقوال در تعيين تاريخ ولادت آن حضرت تفاوت فاحشی وجود دارد؛ يعنی از پنج سال قبل از بعثت گرفته تا يك سال قبل. خواننده اين اقوال از خود میپرسد كه كدام يكی را بپذيرد و كدام يكی از آنها مورد اعتماد است؟ و همچنین نظريه دوم علمای اهل سنت كه تولد حضرت را بعد از بعثت میداند، نيز نظريه اول را رد میکند. از اين جهت نمیتوان به اين نظريهها اعتماد كرد.
بررسی نظريه دوم اهل سنت: تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) بعد از بعثت
- تولد حضرت زهرا يك سال بعد از بعثت: قول حاکم نیشابوری: «... قال ولدت فاطمة سنة إحدي وأربعين من مولد رسول الله.[4] راوی میگوید که فاطمه در چهل و یک سالگی پیامبر به دنیا آمده است.»
- تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) در سال پنجم بعثت (هشت سال قبل از هجرت): قول مسعودی: «وقد قيل: إن مولد فاطمة (رضي اللّه تعالي عنها) كان قبل الهجرة بثمان سنين.[5] به تحقیق گفته شده که فاطمه هشت سال قبل هجرت به مدینه به دنیا آمده است.» واز آنجايي كه مسعودي اقوال ديگری را نقل نكرده، روشن میشود كه وی اين قول را قبول دارد از همين جهت است كه با حرف تحقيق «قد» میآورد. و همچنین تصریح ابنحجر در فتح الباری، و عيني در عمدة القاري و مباركفوري در تحفة الاحوذي كه فاطمه در اسلام متولد شده است. «قوله باب مناقب فاطمة أي بنت رسول الله وأمها خديجة ولدت فاطمة في الاسلام وقيل قبل البعثة.[6] فاطمه (سلام الله علیها) دختر پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) وخدیجه (سلام الله علیها) در اسلام به دنیا آمد، (یعنی پس از بعثت رسول خدا) و قول ضعیفی هم وجود دارد، که قبل بعثت بوده است.»
يقيناً یکی از دلایل تأكيد و شهرت قول ولادت حضرت زهرا (سلام الله عليها) قبل از بعثت، انكار انعقاد نطفه حضرت زهرا (سلام الله عليها) از ميوههای بهشتی، و تولد ایشان پس از معراج است، که با صراحت ابنحجر، و عيني و مباركفوري در تقویت قول میلاد حضرت زهرا (سلام الله عليها) پس از بعثت و تضعیف قول ولادت فاطمه زهرا (سلام الله عليها) قبل از بعثت، جایی بر اصرار به این قول وجود ندارد و اهلسنت نمیتوانند تولد حضرت زهرا (سلام الله علیها) را یقیناً قبل بعثت بدانند.
پینوشت:
[1]. المنتظم في تاريخ الملوك والأمم، ابن جوزی: ج2، ص 328.
مقاتل الطالبيين، ابوالفرج اصفهانی: ص30.
تاريخ مدينة دمشق، ابن عساکر: ج3، ص157.
[2]. أخبار أصبهان، ابونعیم اصفهانی: ج2، ص176.
[3]. سبل الهدي و الرشاد في سيرة خير العباد، صالحي شامي: ج11، ص37.
[4]. المستدرك علي الصحيحين، حاکم نیشابوری: ج3، ص176. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. مروج الذهب، مسعودی شافعی، قم: منشورات دار الهجرة، 1404ق، ج2، ص289.
[6]. فتح الباري شرح صحيح البخاري، ابن حجر: ج7، ص81.
عمدة القاري شرح صحيح البخاري، عینی، بیروت: دار إحياء التراث العربي، ج16، ص249.
تحفة الأحوذي بشرح جامع الترمذي، مباركفوري، بیروت: دارالكتب العلمية، 1410ق، ج10، ص250.
افزودن نظر جدید