نقدی بر تک همسری کورش (با نگاه به تاریخ هرودوت)

  • 1394/10/05 - 07:25
کورش در آخرین نبرد خود، به طمع دست یافتن به ملکه ماساگت‌ها به سرزمین آنان تجاوز کرد. در این جنگ (که حاصل خوی کشورگشایی و تجاوزگری کورش بود)، بسیاری کشته شدند. کورش، کسی بود که به خاطر دست یافتن به یک «زن» حاضر شد بسیاری از انسان‌های بی‌گناه را به کشتن دهد. چگونه است که عده‌ای امروزه بر تک‌همسر بودن او اصرار دارند؟!...

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مدت‌هاست که جریان باستانگرا سخنانی پیرامون تک همسری کورش منتشر می‌کنند. این نوشتار به بررسی این موضوع از دید عقل و تاریخ هرودوت (Herodotus) که از کهن‌ترین منابع مکتوب در باب کورش و هخامنشیان است، می‌پردازد.
- به راستی آیا داشتنِ «تنها یک همسر» یا داشتن «چند همسر»، فی نفسه نشان برتری و «خوبی» یک انسان است؟ خیر. چه بسا افرادی فقط یک همسر داشته باشند، اما توان محبت به او را نداشته باشند و چه بسا در حق او ظلم کنند. چه بسیار مردانی که فقط یک همسر دارند، ولی برای مدت‌های طولانی او را رها می‌کنند و به دنبال طغیان‌گری‌های خود می‌روند. و حق همسری را به جا نمی‌آورند. پس داشتن یک همسر، لزوماً به معنی «خوب بودنِ انسان» نیست.
- چرا باستانگرایان اصرار دارند که کورش تنها یک همسر داشت؟ از این طریق می‌خواهند چه چیز را اثبات کنند؟ اگر داشتن چند همسر در آنِ واحد، رفتاری زشت است، پس چرا شاهان هخامنشی تعداد زیادی زنِ عقدی و غیرعقدی داشتند؟[1] اگر داشتن چند همسر، زشت بود، پس چرا شاهان هخامنشی چنین می‌کردند؟ و اگر خوب بود، پس چرا باستانگرایان اصرار دارند که کورش از این «صفت خوب» دور بود؟!
- تاریخ هرودوت گویای این است که چند همسری امری کاملاً مرسوم و عادی میان پارسی‌ها بود. [2]
- هرودوت، از کاساندانا (Cassandane) دختر فرناسپ (Phrnaspe) به عنوان همسر کورش نام می‌برد. [3] اما این بدین معنا نیست که این زن تنها همسر کورش بوده باشد. هرودوت می‌گوید که در زبان عامه مردم، و بنا بر آنچه نقل می‌شود، کورش همسرانی دیگر از جمله همسری مصری نیز داشت. اما می‌گوید که داستان‌هایی که درباره آن‌ها نقل می‌شود برای من پذیرفتنی نیست. [4] شواهد نشان می‌دهد که داستان‌ها و حکایاتی که میان همسران کورش رخ می‌داد برای هرودوت باورکردنی نبود، اما اصل اینکه کورش به رسم پارسی‌ها چندین همسر داشت، به عقیده هرودوت پذیرفتنی است. چرا که وی (هرودوت) می‌گوید کورش در آخرین نبرد خود، به طمع دست یافتن به ملکه ماساگت‌ها به سرزمین آنان تجاوز کرد. [5] در این جنگ (که حاصل خوی کشورگشایی و تجاوزگری کورش بود)، بسیاری کشته شدند. کورش، کسی بود که به خاطر دست یافتن به یک «زن» حاضر شد بسیاری از انسان‌های بی‌گناه را به کشتن دهد. چگونه است که عده‌ای امروزه بر تک‌همسر بودن او اصرار دارند؟! و به راستی می‌خواهند چه چیز را اثبات کنند؟ وفاداری و انسانیت کورش را؟!

پی‌نوشت:
[1]. هینتس، والتر، داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران، نشر ماهی، 1387، صفحه 139 و 140؛ ادی، سموئیل کندی، آئین شهریاری در شرق، ترجمه فریدون به دره‌ای، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1381، ص 136.
[2]. تاریخ هردوت، کتاب اول، بند 135
همچنین بنگرید به: تاریخ هردوت، ترجمه هادی هدایتی، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1382. ج 1 ص 219
Herodotus, The Histories, Editor: John Gardner Wilkinson, Translator: George Rawlinson, Publisher: J. Murray, London, 1862. Book 1, Chapter 135
[3]. تاریخ هردوت، کتاب دوم، بند یکم؛ تاریخ هردوت، ترجمه هادی هدایتی، همان، ج 2، ص 104
[4]. تاریخ هرودوت، کتاب سوم، بند 3،‌ همچنین: تاریخ هردوت، ترجمه هادی هدایتی، همان، ج 3، ص 110
Herodotus, Ibid, Book 3, Chapter 3
[5]. تاریخ هرودوت، کتاب اول، بند 201-214، همچنین: تاریخ هردوت، ترجمه هادی هدایتی، همان، ج1، ص 286-276 (مخصوصاً بند 205: ج 1، ص 279)
Herodotus, Ibid, Book 1, Chapter 201-214

زرتشت و باستان‌گرایی
ملی گرایی
برچسب‌ها: 
کورش و هخامنشیان
هخامنشیان و تعدد زوجات
تاریخ هرودوت
تولیدی

دیدگاه‌ها

وحید تورک

1394/11/18 - 11:06

من منتظر صدای پارس هستم !!!! کورش !

حسن سالاری

1395/08/20 - 16:57

اگر کوروش چند هسمر می‌گرفت به رسم روزگار خودش ایرادی نداشت. اما گزاره‌های تاریخی می‌گوید که او بیش از یک همسر نداشت. 1. هرودوت در کتاب سوم تاریخ خود می‌گوید که مصریان ادعا دارندکوروش همسری مصری داشته است. به گفته‌ی مصریان کمبوجیه که پس از پدر بر تخت نشست و مصر را گرفت، میوه‌ی این ازدواج بوده است. اما هرودوت می‌گوید: «آن‌ها با این تظاهری که به داشتن روابط خویشاوندی با خاندان کوروش می‌کنند، حقیقت را تحریف می‌کنند.» در واقع مصریان می‌خواستند پذیرش کمبوجیه به عنوان فرعون مصر را توجیه کنند و این رفتار را با همه‌ی فاتحان مصر داشته‌اند وگرنه روشن است که کمبوجیه فرزند کوروش و کاساندانه دختر فرناسب است که هرودوت به صراحت همین را گفته است. 2. گزنوفون می‌گوید که کوروش پس از گشودن بابل به ماد بازگشت و به پیشنهاد کیاکسار با دخترش ازدواج کرد. کیاکسار، دایی کوروش بود و قلمرو ماد را به عنوان جهیز دخترش به کوروش پیش‌کش کرد. اگر این گزارش را بپذیریم، کوروش پس از مرگ نخستین همسرش با دختر دایی خود ازدواج کرد. اما این گفته‌ی گزنوفون را درست نمی‌دانند، به‌ویژه که بر تخت نشستن کیاسکار پس از شکست آخرین پادشاه ماد درست نمی‌نماید. 3. درباره‌ی نبرد ماساگت‌ها با کوروش که آن را به خواستگاری ربط داده‌اند باید بگویم که درگیری مردم ایران با سکاها از زمان مادها تا پس از کوروش ادامه داشته و کوروش در راه نگهبانی از مرزهای شمال شرقی کشته شد. به هر حال اگر داستان خواستگاری کوروش از بانوی ماساگت را هم بپذیریم، باید بگوییم که این ازدواج سر نگرفت و اگر هم سر می‌گرفت، باز هم کوروش تک‌همسر بود زیرا به گزارش هرودوت، کوروش همسر خود را از دست داده بود. 4. بر پایه‌ی کتاب کوروش‌نامه، دخترانی را به کوروش پیشنهاد دادند اما او گفت برای ازدواج فرصت ندارد و بهتر است حتی چهره‌ی آن دختران را نبیند تا مبادا مانع ادامه‌ی برنامه‌یش برای سامان‌دهی فرمان‌روایی شود. بنابراین، کوروش که همسرش را از دست داده بود با زنی دیگر ازدواج نکرد. دلیلش چه بود نمی‌دانم. از مدیریت پایگاه سپاسگذارم که هم نظرهای من را نمایش داد و هم به من انگیزه داد تا کانال ویژه‌ی کوروش را راه‌اندازی کنم: [پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ انتشار لینک‌های جانبی، توسط کسانی که در سایت نام کاربری ندارند، مجاز نیست].

اردشیر سلامی

1395/08/22 - 09:00

1. اگر چند همسری به رسم روزگار ایراد نداشت، پس تک همسر بودن کورش (به فرض قبول این ادعا) چه افتخاری هست؟ مثلا در این دوره و زمونه خوردن کاهو ایرادی ندارد. خوب حال کسی پیدا شود که کاهو نخورد، آیا این افتخار است؟ یا مثال‌هایی مانند رفتن به سینما و پارک و شهربازی و... همچنین اینکه سخنی که از هرودوت نقل کردید درست باشد، و کمبوجیه فرزند کاساندان بوده باشد، این دلیلی بر تک همسری کورش است؟ 2. سند لطفاً... 3. این حمله نشان میدهد که کورش برای تصاحب زنان، به هر کاری دست می‌زد، آیا این برای شما متناقض از ادعای تک‌همسری نیست؟ 4. کورش در موقعیت جنگی بود و می‌خواست به کارهای مهم‌تر (کشورگشایی) بپردازد. اینکه او در آن لحظه از پذیرش زنان اسیر خودداری کرد، دلیل نمیشود که همیشه اینگونه بود. با تشکر

ابوالفضل بختیاری

1396/05/22 - 20:51

باسلام از همه عزیزان هی میگم فردوسی اسم کوروش نیورده اولا اصلا فردوسی اسم داریوش کمبوجبه اردشیر یا شاهان اشکانی ساسانی کدومشون به اسم واقعی اوردع فردوسی میگه که اولین انسان روی زمین کیومرث بوده ایا بنطرشما اسم حصرت ادم کیومرث بوده بعدشم شما توی تاریخ اصلا کسی به اسم فریدون دیدی فقط توی کتاب فردوسی امده دوران فردوسی اصلا نام خیلی پادشاهان ب اثرحمله اسکندروبعداون حمله اعراب همه چی ایرانیان ازبین رفت و فردوسی بنابرتخلیات مردم کنابشو نوشت اونم قصدفردوسی تاریخ نبود بلکه زنده نگهداشتن زبان ونام سرزمین پارس برای همیشه واینکه طبق اسناد کی خسرو همون کوروش هستش بعد عزیزان بله کوروش سه تا همسرداشتن یکی مادی یکی مصری یکیم پارس بود مادر کوروش از زنان اذربایجان بود که انموقع دوقوم کورد واذری جزوه مادها بودن ولی برادران من اینها دلیل نی که بگیم کوروش ادم بدی بود نه خیلیم بزرگواربودن واینکه بخاطریه زن بع سکاها حمله نکردبلکه بخاطر اینکه اون قوم وحشی وتمام مردم ایران شرقی غارت میکردن کوروش اصلاقصدش حمله ب مصر بود نه حمله ب سکاها بعدشم کوروش براش زن کم نبود گه بخواد بخاطرش اون همه ادم ب کشتن بده شما داستان پانتیا زن پاداش شوش بخونین که زیباترین زن دوران خودش بود بعد کوروش حتی حاصرنشد به صورت اون زن نگاه کنه ودراخر شوهر اون زن بخاطرجوانمردی کوروش تا پای جانش برای کوروش جنگیدخجالت بکشید چرا به اولیا خداوند تهمت میزنبدهمونجور که اسم سلیمان وداود در تورات امده اسم کوروشم امده پس یا سلیمان دروعه یا کوروشم درسته بعد عزیزان من خواهشا اون اقایی که فحش بدی دادبه کوروش مطمین باشه جواب اینکارو خواهد داد. وشما اقای محترم اینهمه تعریف از کوروش درکناب هرودت دیدید بعد ایشون جنایتکارمیدانبد ایا حصرت محمد هم جنایتکار بودن استعفراله نه عزیزم برو کتاب گزنفون بخون که خداوند از اسمون شب هنکام نوری بالای سرکوروش همه سپاه میبینن واقعا از خدابترسیدوب اولیا تهمت نزنید وبدونبد طبق وصیت کوروش گفته شد من به نشانه هایی دیدم مرگم نزدیکه وتوکمبوجیه جانشین من هستی وکوروش سه روز بعد به مرگ طبیعی مردبعدعزیزنم همه دنیا هرودت خالیبندمیدونن بعد شما گفتید کتاب تاریخ ایران نامی ازکوروش نبردع ایا شما کتابی قدیمی ایرانی نویسنده ایرانی سراع دارید که مال زمان کوروش حالا نه داریوش هم نیست فقط بعدها براثرترجمه کتب خارجی ها وکتیبه کوروش

saman

1396/05/23 - 11:02

سلام. 1. فردوسی کتاب خود را تاریخ میدند. نه افسانه... میگوید «تو این را دروغ و فسانه ندان...» 2. فردوسی از بسیاری شاهان ساسانی مانند اردشیر بابکان و انوشیروان و خسروپرویز و ده‌ها شاه واقعی دیگر نام می‌برد. اما نامی از هخامنشیان نمی‌برد. 3. فریدون در اوستا و منابع هندی و ایرانی وجود دارد. نه فقط در شاهنامه 4. بعد از حمله اسکندر و اعراب، چرا نام زرتشت از بین نرفت؟ اصلا نام غذاهای تبرکی در آیین زرتشتی چرا از بین نرفت؟ چرا نام پسرعمدی زرتشت (میدیوماه) از بین نرفت؟ چرا اسامی شاهان و پهلوانان درجه 2و 3 ایرانی از بین نرفت؟ فقط نام کورش و هخامنشیان از بین رفت؟!!!!!! 5. کیخسرو چند هزار سال قبل از کورش بوده. اصلا در بخش‌هایی از یشتهای اوستا که مربوط به قبل از هخامنشیان است، نام کیخسرو (کاوا هوسرَو) آمده است.

هاترا

1399/04/27 - 04:23

شاهنامه کتابیست نمادین که تاریخ ایران را روایت میکند مثلا فریدون که از گاوی به نام پرمایه شیر میخورد هم نمادی از واقعیت است. کافیست شاهنامه را از نظر شخصیت ها (جمشید. رستم.سیمرغ.کاوه و....)بخوانید تا آنگاه به اندیشه فرا انسانی فردوسی پی ببرید

صفحه‌ها

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.