پایگاه جامع فرق ادیان و مذاهب_ اخیراً برخی از سایت‌ها و کانال‌های وابسته به سازمان‌های صهیونیستی و سعودی (که در خیانت، دروغ‌گویی و تفرقه‌افکنی دستی دراز دارند) مدعی شدند که حوزه علمیه قم توسط یک انگلیسی به نام جورج ناتانیل کرزن (George Nathaniel Curzon) تأسیس شده است! ادعا می‌کنند که وی به ایران آمده و به یک سری مذاکرات پرداخت و متعاقب آن حوزه علمیه قم تأسیس شد! هرچند این شایعه فوق العاده سخیف و ابلهانه است، آن قدر که به راستی نیازی به پاسخ نیست، لیکن به جهت اتمام حجت دلایلی بر رد این ادعا ارائه می‌کنیم:

- ادعای تأسیس حوزه علمیه قم به دستور و یا درخواست "جرج ناتانیل کرزن" ادعایی است فاقد سند و دلیل. روشن است که ارزش چنین سخنانی چقدر است.

- حوزه علمیه قم در قرن 2 هجری (حدود 1300 سال پیش) به دست جماعتی از اشعریون تأسیس شد. در آن زمان گروهی از شیعیان از نسل «مالک بن عامر اشعری» به قم وارد شدند و به ترویج مذهب شیعه پرداختند. در مدتی اندک، پس از ورود جمعی از سادات به قم، آن شهر مرکز فقه و کلام شیعه گردید.[1] منابع متعدد تاریخی از وجود مدارس علمیه و کتابخانه‌های بزرگ دینی در قم خبر می‌دهند که تاریخ آن به قرن‌ها پیش می‌رسد که قدمت برخی از آنان بیش از هزار سال است.[2] با این تفصیل، ابلهانه است که دشمنان اسلام و ایران، پیداییِ حوزه علمیه قم را به انگلیسی‌ها ربط بدهند.

- حوزه علمیه قم در سال 1301 خورشیدی توسط شیخ عبدالکریم حائری یزدی جان تازه‌ای گرفت. او شخصیتی مدیر و مدبّر بود. نسبت به سیاست‌های روس و انگلیس علیه مسلمین و غارتگری‌های دولت‌های بیگانه در ایران، ناراحت و دلخور بود. اما به اقتضای شرایط، غالباً از دخالت مستقیم در امور سیاسی پرهیز می‌کرد.[3] لیکن در موارد متعدد نسبت به سیاست‌های انگلیس صراحتاً اعلام موضع کردند. مانند نامه ایشان به رضاشاه و هشدار محترمانه و اعلام خطر نسبت به سیاست‌های انگلیس در تشکیل کشور جعلی اسرائیل.[4] حال چگونه ممکن است شخصیتی ضد استعماری مانند شیخ عبدالکریم حائری یزدی، به دستور انگلیس حوزه علمیه‌ی قم را تأسیس کرده باشد؟! گفتنی است امام خمینی (ره) در ستایش شیخ عبدالکریم حائری یزدی فرمودند: «اگر مرحوم حاج شیخ در حال حاضر بودند، همان کاری را انجام می‌دادند که من انجام دادم و تأسیس حوزه علمیه قم در آن روز از جهت سیاسی، کمتر از تأسیس جمهوری اسلامی در ایران امروز نبود.» به راستی چگونه ممکن است که ادعای بدگویان درست باشد در حالیکه بزرگترین شخصیت‌ها و نمادهای مبارزه علیه انگلستان در قرن معاصر، از همین حوزه برخاستند.

- در دوران دفاع مقدس، 4350 تن از طلاب و روحانیون در دفاع از این آب و خاک به شهادت رسیدند. جامعه روحانیت همواره در راه دفاع از آرمان‌ها و مؤلفه‌های هویت ایرانی اسلامی پیشقدم بوده است. پس چگونه می‌توان چنین برچسب زشتی را بر پیشانی حوزه علمیه قم زد؟ باید گفت که اگر قرار باشد بر حوزه علمیه قم با آن کارنامه درخشان در مبارزه علیه امریکا و انگلیس و... برچسب "انگلیسی" زد، پس وای به حال بقیه!

- حکایت اعتلای حوزه علمیه قم، امری بود مقدّر. علامه مجلسی در حدود 400-300 سال پیش (و حدود 2-3 قرن قبل از تولد کرزن!) روایتی از امام جعفر صادق (علیه السلام) نوشتند که به زودی شهر قم مرکز علم و فضیلت خواهد شد و بزرگانی از آن برخواهند خاست و این مقدمه‌ای بر ظهور قائم آل محمد خواهد بود.[5] تأسیس حوزه علمیه قم نه به دستور استعمار بود، و نه به درخواست آن. بلکه امری معین و از پیش طراحی شده بود، برای پشتیبانی معنوی از پیروان مکتب اهل بیت در جنگ پایان تاریخ.

 چه کسانی و چرا این شایعه را علیه حوزه علمیه قم مطرح کردند؟‌

در پاسخ باید گفت این شایعه از زبان کسانی صادر شده است که با تمام وجود در جهت منافع انگلیس، اسرائیل، امریکا و عربستان سعودی فعالیت می‌کنند. متأسفانه اقلیتی از هموطنان از سر غیض و کینه و برخی از سادگی (ونه از سر خیانت) در این مسیر به این رسانه‌های وابسته سواری می‌دهند. رسانه‌هایی که چنین شایعاتی را علیه حوزه علمیه‌ قم منتشر می‌کنند از کجا تأمین مالی می‌شوند؟ پاسخ به این پرسش تکلیف این شایعه را معین می‌کند. همچنین از زاویه‌ای دیگر نیز می‌توان به منشأ این شایعه رسید! به تربیت شدگانِ حوزه علمیه قم نگاه کنیم: امام خمینی (رهبر انقلاب اسلامی و مؤسس جمهوری اسلامی ایران)، آیت الله خامنه‌ای (رهبر جمهوری اسلامی ایران و پیشوای مبارزه علیه استعمار در خاورمیانه)، آیت الله سیستانی (رهبر شیعیان عراق و اسطوره مبارزه علیه استعمار نوین)، امام موسی صدر (یکی از رهبران اصلی مبارزه علیه استعمار امریکا و انگلیس در خاورمیانه)، سید حسن نصرالله (دبیر کل حزب الله لبنان که صهیونیست‌ها و سعودی‌ها از شنیدن نامش برافروخته می‌شوند)، شهید علیرضا توسلی (مؤسسس لشکر فاطمیون –شاخه نظامی نهضت شیعیان افغانستان- که در سوریه بلای جان داعش شد)، شیخ ابراهیم زکزاکی (رهبر نهضت اسلامی نیجریه و عامل مبارزه علیه وهابیت و استعمار امریکا)، شیخ شهید نمر باقر النمر (از رهبران نهضت شیعیان عربستان)، شیخ عیسی قاسم (رهبر شیعیان بحرین) و... این فهرست به خوبی نشان می‌دهد که حوزه علمیه قم مایه دردسر و شکست‌های پی در پی و رسوایی برای چه کسانی است! پس طبیعی است که صهیونیست‌ها و سعودی‌ها و جیره خواران آنان دست به انتشار شایعه و دروغ‌پراکنی علیه حوزه علمیه قم بزنند.

پی‌نوشت:

[1]. حسن بن محمد بن حسن قمى، تاريخ قم، ترجمه ‏حسن بن علی بن عبدالملك قمى، قم: ‏ كتابخانه بزرگ آيت الله العظمى مرعشى نجفى‏، 1385، 31-39-40 و...
[2]. ذبيح الله صفا، تاريخ ادبيات در ايران‏، تهران: انتشارات فردوس، 1378، ج 2، ص 233.
[3]. فیاضی، عمادالدین؛ حاج شیخ عبدالکریم حائری، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1378، ص 79–78.
[4]. سازمان اسناد ملی ایران، اسناد وزارت امور خارجه، شماره تنظیم ۱۲-۱۰۲۶۰۰
[5]. محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403 ه.ق، ج 57، ص 213 (متن حدیث: رُوِيَ بِأَسَانِيدَ عَنِ الصَّادِقِ ع‏ أَنَّهُ ذُكِرَ كُوفَةُ وَ قَالَ سَتَخْلُو كُوفَةُ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ يأزر [يَأْرِزُ] عَنْهَا الْعِلْمُ‏ كَمَا تأزر [تَأْرِزُ] الْحَيَّةُ فِي جُحْرِهَا ثُمَّ يَظْهَرُ الْعِلْمُ بِبَلْدَةٍ يُقَالُ لَهَا قُمُ‏ وَ تَصِيرُ مَعْدِناً لِلْعِلْمِ وَ الْفَضْلِ‏ حَتَّى لَا يَبْقَى فِي الْأَرْضِ مُسْتَضْعَفٌ فِي الدِّينِ حَتَّى الْمُخَدَّرَاتُ فِي الْحِجَالِ وَ ذَلِكَ عِنْدَ قُرْبِ ظُهُورِ قَائِمِنَا...)

نکته:

طبیعی است که حوزه علمیه قم مانند بسیاری از نهادها یا جایگاه‌ها دیگر، در کنار خروجی‌های مثبت، خروجی‌های منفی هم داشته و دارد. اما سخن در این است که اولاً خروجی‌های منفی قابل قیاس با موارد مثبت نیستند. ثانیاً استعمارگران از خروجی‌های منفی حوزه هیچ دلخوری و ناراحتی ندارند. بلکه همه غیض و غضب آنان از بابت خروجی‌های مثبت است.