پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ روایاتی در شأن نزول آیات 5 تا 9 سوره انسان بیان شده، که اثبات می‌کند این آیات در فضیلت اهل بیت نازل شده است.
«إِنَّ الأبْرَارَ یَشْرَبُونَ مِنْ کَأْسٍ کَانَ مِزَاجُهَا کَافُورًا * عَیْنًا یَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَهَا تَفْجِیرًا * یُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَیَخَافُونَ یَوْمًا کَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِیرًا * وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَلا شُکُورًا.[انسان/5الی9] نیکان از جام‌هایی می‌نوشند که آمیخته به کافور است؛ چشمه‌ای که بندگان خدا از آن می‌نوشند و آن را به هر جای که خواهند، روان می‌سازند؛ به نذر وفا می‌کنند و از روزی که شر آن همه جا را گرفته است، می‌ترسند؛ و طعام را در حالی‌که خود دوستش دارند، به مسکین و یتیم و اسیر می‌خورانند؛ جز این نیست که شما را برای خدا اطعام می‌کنیم و از شما نه پاداشی می‌خواهیم نه سپاسی.»
بر اساس روایات بسیاری که علامه امینى در کتاب شریف «الغدیر»، 34 نفر از دانشمندان اهل سنت ازجمله اسكافى، ترمذى، طبرى، حاکم نیشابوری، ابن ‌عبدربه، ابن ‌مردویه، ثعلبى، واحدى، سبط بن جوزی، ابن ابی‌الحدید، کنجی شافعی، ابن حجر عسقلانی، سیوطی، قاضی عضدالدین ایجی، شوکانی، زمخشرى و خوارزمى و ... را نام برده كه این شأن نزول را گزارش كرده‌اند[1] و على (علیه‌السلام) نیز در چند مورد به آیات این سوره، بر فضیلت خود احتجاج كرده است، از همین‌رو سوره (هل اتى) همواره از فضایل اهل بیت (علیهم‌السلام) به شمار آمده است.

آلوسی ضمن رد دو روایت دیگر در مورد شأن نزول این سوره - انفاق به اسیران جنگی (در یک روایت) و یا انفاق به یک اسیر- به دلیل آحاد بودن، اصل نزول این سوره در شأن حضرت زهرا (علیهاالسلام) و حضرت علی (علیه‌السلام) را مسلم دانسته و از بین روایات، روایت ابن عباس را  از همه مشهورتر می‌داند و از ابن‌عباس نقل کرده است، این است: «حسن و حسین (علیهماالسلام) بیمار شدند؛ پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌وآله) به همراه جمعى به عیادت آنان آمدند و به على (علیه‌السلام) پیشنهاد كردند، تا براى شفاى فرزندان خود نذرى كند؛ على (علیه‌السلام) و فاطمه (علیهاالسلام) و كنیزشان (فضه) نذر كردند كه اگر آن‌ها شفا یابند، سه روز، روزه بگیرند. حسنین (علیهماالسلام) از بیمارى شفا یافتند. (و آنان روزه گرفتند در حالى‌كه) چیزى در خانه آنان نبود. على (علیه‌السلام) از شمعون خیبرى سه صاع جو به قرض گرفت؛ فاطمه (علیهاالسلام) یك صاع آن را آرد كرد و 5 قرص نان پخت. هنگام افطار سائلى بر در خانه آمد و گفت: سلام بر شما اى خاندان محمد (صلى‌الله‌علیه‌وآله)! بى‌توانى مسلمان هستم، غذایى به من دهید، خداوند به شما از غذاهاى بهشتى عطا كند. آنان مسكین را بر خود مقدم داشتند و در آن شب جز آب ننوشیدند. روز دوم را هم‌چنان روزه گرفتند و به هنگام افطار، یتیمى بر در خانه آمد و غذاى خود را به وى دادند. در سومین روز نیز به هنگام افطار، اسیرى بر در خانه آمد و آنان سهم غذاى خود را به او بخشیدند؛ صبح هنگام، امام على (علیه‌السلام) دست حسنین (علیهماالسلام) را گرفته به نزد پیامبر آورد. پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌وآله) آن‌ها را مشاهده كرد كه از شدت گرسنگى مى‌لرزیدند؛ فرمود: مشاهده چنین حالى در شما براى من بسیار دشوار است، سپس برخاست و به همراهى آنان وارد خانه فاطمه (علیهاالسلام) شد و دخترش را دید كه در محراب ایستاده، در حالى‌كه از شدت گرسنگى شكم او به پشت چسبیده و چشم‌هایش به گودى نشسته است. پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌وآله) ناراحت شد. در همین هنگام جبرئیل فرود آمد و گفت: اى محمد! این سوره را بگیر. خداوند با چنین خاندانى به تو تهنیت مى‌گوید، آن‌گاه سوره (هل اتى) را بر او خواند.»[2]

آلوسی پس از این‌که احتمال نزول آیات درباره اهل بیت (علیهم‌السلام) را قبول می‌کند و شاهد آن را، نقل این روایت به‌وسیله ابن‌جوزى و عدم انكار آن می‌داند، به نکته‌ی جالبی اشاره می‌کند؛ وی می‌گوید بر خلاف موارد دیگر که در بیان نعمات بهشتی، از حورالعین به‌عنوان یکی از نعمت‌ها یاد شده است، در این سوره که در شأن اهل بیت ازجمله حضرت زهراست، جایگاه و حرمت حضرت زهرا (علیهاالسلام) مراعات شده و در شمردن نعمت‌های بهشتی، نامی از حورالعین نیامده و سخن از «ولدان مخلد» به‌میان آمده است؛ آلوسی حضرت زهرا (علیهاالسلام) را با القاب «بتول» و «قرة عین الرسول» ذکر کرده است.[3]

پی‌نوشت:

[1]. الغدیر، علامه امینی، ج3، ص107 الی 111.
[2]. تفسیر روح المعانی، آلوسی، ج29، ص157. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. تفسیر روح المعانی، آلوسی، ج29، ص158. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.