حجاب و حیای شاهدخت‌های ایران به روایت شاهنامه

  • 1402/09/15 - 11:30

«حکیم ابوالقاسم فردوسی» در شاهنامه می‌گوید: دختران «گشتاسپ» پادشاه ایران، خواهران «اسفندیار»، هنگامی که به اسارت دشمن درآمدند، ناله می‌کردند که سرِمان برهنه است و اگر از این ننگ، بمیریم، جا دارد. در فرهنگ ایران باستانی؛ برهنه بودن سر برای دختران ایران، مایه ننگ بود. جا دارد که دختران ما به اصالت خود وفادار باشند و بازیچه رسانه‌های ابلیس نشوند.

.

پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_  اسفندیار شاهزاده ایران، پس از آنکه خواهرانش به اسارت تورانیان درآمدند، به سوی توران روانه شد و از هفت خان گذشت تا به رویین‌دژ رسید. پس جامه‌ی بازرگانان به تن کرد و درون دژ رفت.

پس در آن‌جا خواهرانش را دید، اما چهره خود را از آنان پنهان کرد تا شناخته نشود.

این دو شاهدُخت ایران، برادر خود را نشناختند، گمان کردند که او بازرگانی ایرانی است. پس با شرم و حیا و با ناله و زاری از او پرسیدند:

برفتند هر دو به نزديک اوى            ز خون بر نهاده به رُخ بر دو جوى‏
بخواهش گرفتند بيچارگان            بران نامور مرد بازارگان‏
بدو گفت خواهر كه اى ساروان            نخست از كجا راندى كاروان‏
كه روز و شبان بر تو فرخنده باد            همه مهتران پيش تو بنده باد
ز ايران و گشتاسپ و اسفنديار            چه آگاهى است اى گو نامدار

ای ساربان! از کجا می‌آیی؟ روز و شب بر تو فرخنده و مبارک باد، آیا از ایران و از گشتاسپ (پادشاه) و اسفندیار (شاهزاده ایران) آگاهی داری/ اگر از آنان خبر داری، به ما بگو...

بدين سان دو دخت يكى پادشا            اسيريم در دست ناپارسا
برهنه سر و پاى و دوش آبكش            پدر شادمان روز و شب خفته خوش‏
برهنه دوان بر سر انجمن            خنك آنك پوشد تنش را كفن‏ [1]

ما دختران پادشاه ایران هستیم که اکنون به دست یک خبیثِ ناپارسا، اسیر هستیم. در حالیکه سر و پای ما برهنه است و ناچار به بُردن و آوردن آب هستیم. ولی پدرمان روز و شب را به خوشی می‌گذراند و ما این چنین گرفتاریم. برهنه از این سو به آن سو می‌رویم، پس همان بهتر که از این ننگ، بمیریم و کفن به تن کنیم.

پس از آن، اسفندیار نقاب از چهره برداشت و خواهران خود را از اسارت آزاد کرد.

بله، خواهران اسفندیار دو شاهدخت ایران، 3 درد خود را این گون بیان کردند: برهنگی سر، برهنگی پا و ناچار به کارهای جسمانی سخت... و از این میان این سه، برهنگی و نداشتن پوشش را بدترین عذاب برای خود نامیدند و گفتند که اگر از این ننگ بمیریم، بهتر است.

پی‌نوشت:
[1]. ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه، بر اساس نسخه مسکو، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و مرکز خدمات کامپیوتری نور، 1389، شماره ثبت کتابخانه ملی: 815279، ص 703.
میترا مهرآبادی، شاهنامه کامل فردوسی به نثر پارسی، تهران: انتشارات روزگار، 1379، ج 2، ص 486-487.

تولیدی

دیدگاه‌ها

کانال «باستان‌نامه» پیرامون تاریخ ایران باستان، دین زرتشتی و دفاع از مکتب اسلام ::::::::::::::::: ایتا، اینستاگرام و سروش: ir_bastan ــــــــــــــــــــ تلگرام: n_bastan ــــــــــــــــــ روبیکا: ir_bastan2

آیا در ایران باستان زنان اشرافی حق شرکت در بزم های شاهانه را نداشتند؟

بستگی به حکومت و دوران دارد. در برخی دوران‌ها مثل عصر هخامنشی، خیر (یا به ندرت) اما در عصر اشکانی شاید بیشتر.

ساسانیان چه؟

طبق منابع تاریخی که در همین سایت ارائه شده، زنان اشراف ساسانی غالبا پوشیده بودند. اما اینکه آیا مواردی استثناءً در بزم‌ها شرکت میکردند یا خیر، باید به منابع مراجعه کرد. علت پرسش چیه؟

بعضی جاها ادعا شده در دوران ایران باستان زنان اشرافی در کنار مردان در بزم ها شرکت داشتند. اما در بعد از اسلام زنان اشرافی از حق شرکت در بزم محروم شدند و فقط کنیز ها اجازه شرکت در بزم ها را داشتند.

در ایران باستان شاید چنین مواردی بعضاً رخ میداد اما در دوران هخامنشی و ساسانی، سخت گیری بر حفظ حریم زنان اشراف بیشتر بود.

یعنی در دوران اشکانی کمتر بود؟

در دوران اشکانی، از جهت فرهنگی و سبک زندگی، به یونانیان باستان گرایش‌هایی داشتند.

طبق شاهنامه،مریم همسر خسرو پرویز به بندوی سردار ایرانی و نیکاتوس سردار رومی پند و اندرز می داد و باعث صلح میان ایران و روم شد.همین موضوع ثابت می کند در آن زمان در ایران حجاب و پرده نشینی وجود نداشته.

حجاب و پرده نشینی در میان زنان ایرانی وجود داشت و در شاهنامه بارها تصریح شده. در همین سایت جستجو کنید و اسنادش را ببینید. مریم همسر خسرو پرویز هم یک زن رومی بود. نه ایرانی.

زنی رومی بود.ولی با شاه ایران ازدواج کرده بود و مجبور بود طبق فرهنگ ایران رفتار کند. به هر حال مثال های دیگر هم هستند.پوراندخت و آذرمی دخت و گردیه و گرد آفرید که زنانی تاثیر گذار در تاریخ بودند که این با حجاب اسلامی در تضاد است.

سلام. از دید شما، در فرهنگ ایرانی، زنان "مجبور" بودند طبق فرهنگ و باور شوهران خود، رفتار کنند؟ گفتید مریم مجبور بود طبق فرهنگ ایرانی رفتار کند. لاید یک جایی بود که آن شمشیر اجبار روی گردنش نبود که طبق فرهنگ خودش رفتار کرد. درباره زنان دیگری که نام بردید متأسفانه راست نگفتید. چون درشاهنامه آمده که گردیه چادر به سر داشت: https://www.adyannet.com/fa/news/43313

در داستان شاهنامه آمده که این خسرو پرویز بود که مریم را فرستاد تا با نیکاتوس صحبت کند.پس این طبق فرهنگ ایرانی بود.در ضمن گردیه بانویی بود رزم آور که در میدان رزم می جنگید در میان کلی مرد ارتشی.ولی طبق احکام اسلام زنان حق ندارند جایی که نامحرم حضور دارد،حضور داشته باشند.

پاسخ به همایون: 1. کجای شاهنامه آمده که خسرو پرویز، مریم را فرستاد؟ بیت مد نظر را بفرستید. 2. به فرض که خسرو او را فرستاده باشد، آیا به او گفت فلان طور لباس بپوش؟ در کجای شاهنامه آمده؟ یا از خودتان میگویید؟ 3. درباره گردیه گفته شد که طبق شاهنامه، او پوشش چادر داشت: https://www.adyannet.com/fa/news/43313 4. کجای اسلام گفته زنان حق ندارند بیرون از منزل حاضر شوند؟ چرا ندانسته و بدون مطالعه حرف میزنید؟ آیا در صدر اسلام، زنان از زخمی‌ها پرستاری نمیکردند؟ آیا حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در مسجد مدینه خطبه نخواندند؟ و ده‌ها مثال دیگر. شما از اسلام کینه دارید؟ (پرسش) و آیا این کینه باعث شده دروغ بگویید؟ این کارها را نکنید و خودتان را هلاک نکنید. چون این رفتارها در همین دنیا دامنگیر شما میشوند و زندگیتان را بی‌برکت و تاریک میکند.

ببخشید مطلب که در مورد پوشش زنان با شخصیت و بی شخصیت هخامنشی بود را گم کردم لطفا لینک آن را نشان دهید

https://www.adyannet.com/fa/news/29714 و https://www.adyannet.com/fa/news/42575

ببخشید ولی منظورم مطلبی بود که در آن لینک pdfیک مقاله در این موضوع قرار داست؟

سلام. بخاطر ندارم منظورتون کدوم مقاله هست.

در راه و رسم شاهان ایران باستان زنان و دختران آزادی بیشتری برای حضور در اجتماع داشتند یا در اسلام؟

گویا در اسلام، آزادی بیشتر بوده است. درهمین سایت پیرامون حجاب در ایران باستان مطالب ارائه شده که پیشنهاد میکنم جستجو کنید.

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.