آیا آیه تطهیر مخصوص اهل بیت است و شامل زنان پیامبر نمی‌شود؟

  • 1400/05/17 - 09:54
آیه تطهیر یکی از آیاتی است که دلالت بر عصمت اهل بیت دارد و این آیه فقط اهل بیت (ائمه) را شامل می‌شود، ولی وهابیت ادعا می‌کنند که این آیه، زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را هم شامل می‌شود؛ در حالی‌که سیاق آیات و تصریح پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در روایات متعدد، دلالت دارد که این آیه فقط اهل بیت (علیهم‌السلام) را شامل است.

خلاصه
خداوند متعال و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در آیات و روایات متعدد بیان کردند که اهل بیت، از هر نوع خطایی مبرا و پاک هستند، و آيه تطهير فقط اهل بيت (عليهم‌السلام) را شامل می‌شود؛ در مقابل، وهابیت ادعا دارند که آیه تطهیر، زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را هم شامل می‌شود در حالی‌که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در روایات متعدد تصریح کرده است که این آیه در شان امام علی، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین (علیهم‌السلام) وارد شده است و زنان پیامبر هم‌چون ام سلمه را شامل نمی‌شود.

شبهه
در شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای وهابیت ادعا می‌کنند که آیه تطهیر، [احزاب/33]، هم زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و هم اهل بیت (علیهم‌السلام) را شامل می‌شود. آیا چنین ادعایی صحیح است یا نه؟

پاسخ:
در کتب روایی شیعه و سنی، کراراً به روایاتی راجع به این آیه اشاره شده است که برخی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) است و برخی از ائمه هدی (علیهم‌السلام) و برخی نیز از صحابه؛ نکته جالبی که از این نقل‌ها به دست می‌آید، این است که همه آن‌ها (چه موافقین و چه مخالفین) آیه را از [إنّما یرید الله] قرائت کرده‌اند و هیچ‌یک نگفته‌اند آیه تطهیر از [یا نساء النبیّ] شروع می‌شود، چنان‌چه علامه طباطبایی (رحمه‌الله‌علیه) می‌فرماید:‌
«فهذه الأحاديث على كثرتها البالغة ناصة في نزول الآية وحدها، و لم يرد حتى في رواية واحدة نزول هذه الآية في ضمن آيات نساء النبي و لا ذكره أحد حتى القائل باختصاص الآية بأزواج النبي كما ينسب إلى عكرمة و عروة، فالآية لم تكن بحسب النزول جزءا من آيات نساء النبي و لا متصلة بها.[1] این احادیث با این فراوانی که دارند، نصّ هستند در این‌که [إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ...] خود به تنهایی بر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نازل شده است، نه در ضمن آیه خطاب به زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و در یک روایت هم نیامده که این آیه در ضمن آیات مربوط به زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نازل شده است، و کسی ذکر نکرده که در ضمن آیات خطاب به زنان پیامبر نازل شده باشد، حتی کسی‌که قائل است آین آیه اختصاص به زنان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) دارد؛ چنان‌چه این قول اختصاص به عکرمه و عروه نسبت داده شده، پس آیه به حسب نزول جزئی از آیات زنان نبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و متصل به آن نیست.»
بنابراین، آیه «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»، یا آیه‌ای مستقل است یا جمله‌ای معترضه که در هر صورت ربطی به ما قبل خود ندارد و به هیچ وجه مربوط به زنان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نیست!
بلکه شأن نزول آن درباره اهل بیت (علیهم‌السلام) است چنان‌چه مسلم در صحیحش از عائشه[2] و احمد بن حنبل از امّ سلمه (علیها‌السلام) نقل می‌کند که اهل بیت (امام علی، حضرت زهرا، امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام) در خانه ایشان زیر عبای پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بودند که آیه (إنما یرید الله...) نازل شد. محقق کتاب شیخ شعیب ارنؤوط هم این روایت را تصحیح کرده است.

پی‌نوشت:

[1]. علامه طباطبايى، سيد محمد حسين‏، الميزان فى تفسير القرآن‏، ج16، ص312، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسين حوزه علميه قم‏، قم‏، چاپ پنجم، 1417 ق‏.
[2]. «حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ، وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ بْنِ نُمَيْرٍ - وَاللَّفْظُ لِأَبِي بَكْرٍ - قَالَا: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بِشْرٍ، عَنْ زَكَرِيَّاءَ، عَنْ مُصْعَبِ بْنِ شَيْبَةَ، عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ شَيْبَةَ، قَالَتْ: قَالَتْ عَائِشَةُ: خَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ غَدَاةً وَعَلَيْهِ مِرْطٌ مُرَحَّلٌ، مِنْ شَعْرٍ أَسْوَدَ، فَجَاءَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ فَأَدْخَلَهُ، ثُمَّ جَاءَ الْحُسَيْنُ فَدَخَلَ مَعَهُ، ثُمَّ جَاءَتْ فَاطِمَةُ فَأَدْخَلَهَا، ثُمَّ جَاءَ عَلِيٌّ فَأَدْخَلَهُ، ثُمَّ قَالَ: " (إِنَّمَا يُرِيدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا) [الأحزاب/33]»؛ نيشابورى، مسلم، صحيح مسلم، ج4، ص1883، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقى، دار إحياء التراث العربى، بيروت، بى تا.
[3]. «حدثنا عبد الله بن نمير، قال: حدثنا عبد الملك يعني ابن أبي سليمان، عن عطاء بن أبي رباح، قال: حدثني من سمع أم سلمة، تذكر أن النبي صلى الله عليه وسلم كان في بيتها، فأتته فاطمة ببرمة، فيها خزيرة، فدخلت بها عليه، فقال لها: "ادعي زوجك وابنيك" قالت: فجاء علي، والحسين، والحسن، فدخلوا عليه، فجلسوا يأكلون من تلك الخزيرة، وهو على منامة له على دكان تحته كساء خيبري. قالت: وأنا أصلي في الحجرة، فأنزل الله عز وجل هذه الآية: (إنما يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل البيت ويطهركم تطهيرا) [الأحزاب/33] قالت: فأخذ فضل الكساء، فغشاهم به، ثم أخرج يده، فألوى بها إلى السماء، ثم قال: اللهم هؤلاء أهل بيتی وخاصتی، فأذهب عنهم الرجس، وطهرهم تطهيرا، اللهم هؤلاء أهل بيتی وخاصتی، فأذهب عنهم الرجس، وطهرهم تطهيرا»؛ ابن حنبل شيبانی، أحمد، مسند أحمد بن حنبل، ج44، ص118، تحقيق: شعيب الأرنؤوط وعادل مرشد و ديگران، مؤسسة الرسالة، چاپ اوّل، 1421ق.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.