متن مقاله
در کشور عربستان چند گروه از عالمان وهابی فعالیت دارند. این گروه‌ها اگر چه همگی در پیروی از ابن‌تیمیه و محمد بن عبدالوهاب با یکدیگر متفق هستند، ولی در برخی از مسائل اجتماعی و اعتقادی، خصوصاً مسائل سیاسی با هم اختلاف اساسی دارند. دو جریان بسیار فعال در عربستان در حال فعالیت هستند. گروه اول شیوخ سنتی هستند که با عنوان عالمان درباری معروف هستند. این گروه متصدی کرسی افتا هستند و مناصب مذهبی عربستان را در اختیار دارند. از شخصیت‌های معروف این گروه می‌توان به عبدالطیف آل شیخ، عبدالعزیز آل شیخ، عبدالعزیز بن باز، محمد بن صالح العثیمین یاد کرد. اما جریان دوم که به شیوخ صحوه و شیوخ بیداری معروف هستند از نظر سیاسی و اجتماعی با شیوخ درباری اختلاف دارند.[1]
مهم‌ترین مبلغان شیوخ صحوه عبارت از شیخ سلمان العوده، شیخ سفر الحوالی، شیخ عایض القرنی، شیخ ناصر العمر است.[2] این شیوخ صحوی در شبکه‌های اجتماعی طرفداران زیادی دارند. شبکه‌های فیس بوک و توئیتر این اشخاص روزانه میلیون‌ها بازدید دارد.
شیخ حسن فرحان مالکی که از منتقدین وهابیت است، در رابطه با شیوخ صحوی می‌نویسد: افراد فوق برجسته‌ترین و فعال‌ترین عالمان عربستان محسوب می‌شوند. اما امید من به دو نفر از این عالمان است. یکی شیخ سلمان العوده که امیدوارم با دست کشیدن از عوام پرستی حقیقتاً در مسیر عبودیت خداوند حرکت کند و اعتدال خود را صرفاً در خدمت یک گروه محدود از دوستانش قرار ندهد و دیگری شیخ عایض القرنی است که امیدوارم به وجدان خود رجوع کرده و بیشتر مطالعه کند و از مذهب وهابیت نهراسد. اما در رابطه با شیخ سفر الحوالی و شیخ ناصر العمر باید بگویم که ظاهراً امیدی به رستگاری این دو تن نیست، زیرا شیخ سفر الحوالی دقیقاً همان ابن‌تیمیه است که اهل فریب و اکاذیب و سیاست است و کسی‌که به این دردها مبتلا باشد، به نظر می‌رسد که خداوند او را هدایت نکند و اما شیخ ناصر العمر نیز اصلاً در این حد نیست که راجع به او صحبتی به میان آید و احتمالاً نزد خداوند معذور است.[3]

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. تفاوت سلفیه جهادی و وهابیت.
[2]. حسن بن محمد الصاوی، الفکر التکفیری فی العصر الحدیث، نسخه دیجیتال، ص54.
[3]. حسن فرحان مالکی، نگاهی به غلو اندیشی و افراط گرایی علمای معاصر عربستان، تهران، موسسه فرهنگی و هنری افتاب خرد، 1396ش، ص227.