متن مقاله
برخی بر این باورند که جریان های وهابیت، مذهبی یکپارچه و متحد هستند. در حالی‌که چنین چیزی حقیقت ندارد، بلکه وهابیت در درون خودش به اقسام مختلفی تقسیم می‌شود[1] و این اختلافات تا حدی است که گاهی یکدیگر را تکفیر نیز می‌کنند. البته ناگفته نماند که همه این جریان‌ها در پیروی از ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب هم‌فکر و هم‌صدا هستند، ولی در مسائل علمی و اجتماعی و سیاسی با یکدیگر اختلاف زیادی دارند.
یکی از این جریان‌ها که در داخل عربستان بسیار فعال و قدرتمند است، جریان وهابیت درباری است که با نام‌هایی هم‌چون وهابیت جامی، مَلکی، تقلیدی، علمی و قبوری نیز از آن‌ها یاد می‌شود.
وهابیت درباری در حقیقت همان گفتمان محمد بن عبدالوهاب و آل الشیخ است که بر این جریان حکومت می‌کنند و ارتباط بسیار وثیق و محکمی با آل سعود دارند. در حقیقت هدف جریان جامیه، مشروع کردن اعمال آل‌سعود است.
دستگاه وهابیت جامی سه مجموعه قدرتمند دارد، که در حقیقیت به آل سعود مشروعیت می‌بخشد:
یکی «لجنة العلماء» است که خیلی فعال است.
دیگری «هیئت کبارالعلماء» است.
هم‌چنین «جامعه مدینه» و «هیئت امر به معروف و نهی از منکر» است که از تشکیلات وابسته به وهابیت درباری محسوب می‌شوند.
این جریان تا حدودی هم در شبکه جهانی الرابطه الاسلامیه نفوذ دارد و از این طریق به فعالیت‌های آل سعود مشروعیت می‌دهد. مثلا در سال 2003 وقتی که آمریکا می‌خواست به عراق حمله کند، در این‌که آیا ایجاد پایگاه نظامی توسط آمریکا در داخل عربستان جایز است یا خیر؟ بین جریان‌های درونی وهابیت عربستان اختلاف بود، برخی از مذاهب درونی وهابیت بر این باور بودند، که نباید به یک کشور کافر مثل آمریکا چنین اجازه‌ای داد، در مقابل آل سعود خواستار ایجاد پایگاه نظامی آمریکا در داخل عربستان بود، در این‌جا بود که وهابیت درباری نقش خودش را ایفا کرد و با زدن مهر مشروعیت بر سیاست و کارهای آل‌سعود، فتوا به جواز ایجاد پایگاه نظامی توسط آمریکا در خاک عربستان را صادر کرد.[2]
اساسی‌ترین نقدی که به این جریان وارد است، این‌که از سویی مسلمانان را تکفیر می‌کنند و از طرفی با حضور آمریکا در کشور خودشان هیچ مشکلی ندارند.[3]
امروزه ربیع هادی مدخلی، ریاست جریان درباری یا همان جامیه را برعهده دارد. وی از شاگردان ابن باز، البانی و محمد امان جامی است و در دفاع از حکومت آل‌سعود فعالیت بسزایی دارد.[4]

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. جریانات مختلف وهابی در دل وهابیت.
[2]. علیزاده موسوی، سیدمهدی، جریان های درون وهابیت، مجله سراج منیر، سال اول، شماره 4، زمستان 1390، ص175.
[3]. همان، ص176.
[4]. سایت مرکز جامع پژوهش های تکفیری، مقاله «ربیع بن هادی محمد عمیر المدخلی»، تاریخ انتشار: 15/06/1396.